دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، عربستان سعودی را به‌عنوان نخستین مقصد سفر خارجی‌اش برگزیده است. این تصمیمی است که اولویت‌های راهبردی دولتش را نشان می‌دهد. این سفر که برای ۱۳ تا ۱۶ ماه مه جاری برنامه‌ریزی شده است، صرفا تکرار سفر تاریخی سال ۲۰۱۷ نیست، بلکه تلاشی است برای تعمیق همکاری‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی با ریاض، به‌ویژه اینکه بحران‌های متعدد ازجمله جنگ غزه و درگیری در اوکراین همچنان بر سر خاورمیانه و جهان سایه افکنده است. سفر ترامپ به منطقه حامل پیام‌هایی روشن با هدف تامین امنیت منطقه‌ای، گسترش همکاری‌های اقتصادی و نقش‌آفرینی در معادلات در حال تغییر در سطح خاورمیانه و جهان است.
اقتصاد در کانون اولویت‌ها؛ پیوندی بر پایه منافع مالی
ترامپ از دوران نخست ریاست‌جمهوری‌اش گرایش آشکاری به تقویت روابط با عربستان سعودی نشان داده است و ترجیح می‌دهد با این کشور به‌مثابه یک شریک اقتصادی و نظامی تعامل داشته باشد. البته سیاست‌های اصلاح‌طلبانه شاهزاده محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، و پیشرفت‌های چشمگیر عربستان سعودی در عرصه‌های مختلف، زمینه مساعدی را برای تعمیق این رابطه فراهم کرده است و دو کشور را بیشتر از پیش به هم نزدیک خواهد کرد.
سفر آینده ترامپ به عربستان سعودی در چارچوب معاملات عظیم سرمایه‌گذاری انجام می‌شود، به‌ویژه اینکه ریاض وعده داده است که ۶۰۰ میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاریی کند. ترامپ نیز می‌کوشد این رقم را به یک تریلیون دلار برساند. علاوه برآن، برجسته شدن نقش عربستان سعودی در سطح منطقه و جهان و تلاش ریاض برای گسترش روابط دوستانه با تمامی کشورهای جهان، عامل دیگری است که باعث شده ترامپ عربستان سعودی را برای اولین مقصد سفر خارجی خود برگزیند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
یکی از تحولات بارز در سیاست منطقه‌ای عربستان سعودی، میانجی‌گری در روابط پرتنش تهران و واشینگتن است. سفر اخیر شاهزاده خالد بن‌سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی، به تهران و دیدار او با آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، حامل پیام‌هایی معنادار در حمایت از مسیر دیپلماتیک میان ایران و آمریکا است. همچنین در حالی که کشورهای منطقه، ازجمله عربستان سعودی، توافق سال ۲۰۱۵ میان جمهوری اسلامی و آمریکا (برجام) را توافقی ناقص می‌دانستند، اکنون امیدوارند مذاکرات جاری به توافقی فراگیر بینجامد و تمامی تهدیدها را برطرف کند.
از سوی دیگر، گام‌های بلندی که عربستان سعودی اخیرا برای ایفای نقش در سوریه برداشته و تلاش‌هایی که برای تقویت ثبات و پایداری در آن کشور انجام داده، تحول دیگری است که جایگاه عربستان سعودی را در سطح منطقه و جهان برجسته می‌کند و باعث می‌شود قدرت‌های جهانی، ازجمله ایالات متحده، گسترش روابط با ریاض را در اولویت قرار دهند.
سفر آتی ترامپ به عربستان سعودی صرفا آزمونی برای سنجش استحکام روابط دو کشور نیست، بلکه شاخصی است برای ارزیابی آینده نظم منطقه‌ای در خاورمیانه. ریاض به دنبال تضمین امنیت داخلی، مدیریت تنش با تهران و تثبیت جایگاهش در تعاملات جهانی است، در حالی‌که ترامپ درپی بهره‌برداری اقتصادی و تقویت جایگاه سیاسی خود است.
نکته قابل‌توجه در این میان، نقش دیپلماتیک عربستان سعودی در تلاش برای میانجی‌گری میان واشینگتن و مسکو، نزدیکی با تهران و بذل مساعی در حل سایر پرونده‌های مورد مناقشه در منطقه و جهان است. علاوه برآن، ریاض به دنبال حفظ توازن میان قدرت‌های متعارض و تثبیت جایگاهش به‌عنوان بازیگر محوری در مسائل خاورمیانه است که ازجمله می‌توان به سیاست ثابت و پایدار عربستان سعودی درمورد راه‌حل دو کشوری برای پایان دادن به منازعه فلسطین و اسرائيل و همکاری و تلاش برای حفظ ثبات و وحدت در سوریه اشاره کرد.
بنابراین، با اینکه خاورمیانه با بحران‌ها و تنش‌های متعددی روبه‌رو است، به نظر می‌رسد سفر ترامپ به عربستان سعودی سرآغازی است برای تحکیم ثبات در منطقه، که نقش عربستان سعودی را در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی برجسته‌تر می‌کند.
