با وجود گران شدن ۱۰۰ تا ۴۰۰ درصدی انواع دارو در ماه‌های اخیر، موج جدید گرانی این کالای حیاتی در ایران به دلیل سوء‌مدیریت قطع حمایت‌های ارزی دولت جمهوری اسلامی آغاز شده است.

ایلنا در گزارشی نوشت از ابتدای سال ۱۴۰۴ نرخ برخی داروهای حیاتی تا شش برابر افزایش یافت و به همین دلیل تعداد بازنشستگان و کارگرانی که به دلیل این رشد افسارگسیخته قیمت‌ها مجبورند روند درمان خود یا اعضای خانواده‌شان را کاملا قطع می‌کنند، روز‌به‌روز در حال افزایش است.

بر اساس این گزارش، میزان حمایت و پوشش سازمان‌های بیمه‌گر از انواع دارو نیز همچنان ثابت مانده و وضعیتی به وجود آمده است که «صدها هزار تن به ويژه سالمندان و کارگران بازنشسته» یا روند درمان خود را نیمه‌کاره رها کرده‌اند یا به مصرف داروهای تقلبی و ارزان‌قیمت روی آورده‌اند.

یکی از بازنشستگان در تهران می‌گوید: «برای یک بیماری قلبی ساده فقط ماهی حدود دو میلیون تومان هزینه داروی من می‌شود. وقتی مستمری‌ام شش میلیون است و اجاره‌خانه، قبوض و غذا هم هست، دیگر چیزی برای درمان باقی نمی‌ماند.»

این مسئلهناقض اصل ۲۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که «حق درمان رایگان را برای آحاد ملت به رسمیت شناخته» و عدالت درمانی در عمل، جای خود را به تبعیض دارویی داده است. به طوری که حالا زنده ماندن نیز برای بخش قابل توجهی از بیماران زیر خط فقر، دشوار شده است.

در این میان، وضعیت بیماران خاص مانند کسانی که باید دیالیز شوند، مبتلایان به سرطان و ام‌اس وخیم‌تر از بقیه است. به‌ گفته فعالان حوزه سلامت، بسیاری از داروهای خاص این بیماری‌ها یا دیگر وارد نمی‌شود یا با قیمت‌های نجومی عرضه می‌شود. در چنین شرایطی، بخش خصوصی هم واردات این داروها را مقرون به صرفه نمی‌داند. در نتیجه بیمار یا باید دارویش را از بازار سیاه تهیه کند، یا به درمان ناقص و داروهای جایگزین و بی‌اثر تن دهد. این اتفاق هم به رکود درمان، بازگشت بیماری و در برخی موارد مرگ زودرس منجر می‌شود.

اسفند گذشته سهیل رحیمی، پزشک ساکن ایران، در یک سمینار روانشناسی گفت که «طی ماه‌های اخیر و بعد از افزایش وحشتناک و چند برابری هزینه‌های دارو و درمان، بیمارانی داریم که از فرط فقر و نداشتن توان مالی به پزشک التماس می‌کنند که ما را بکش».

یکی از نتایج نگران‌کننده این بحران افزایش بی‌سابقه موارد ترک درمان در میان مبتلایان به بیماری‌های مزمن است. جامعه پزشکان و داروسازان ایران هشدار داده‌اند که تعداد قابل توجهی از بیماران طبقه فقیر و زیر خط فقر، مصرف داروهایشان را قطع کرده‌ یا دوز آن‌ها را کاهش داده‌اند تا در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند.

این پدیده به‌تدریج در حال تبدیل شدن به یک بحران سلامت عمومی است؛ چرا که ترک درمان نه‌تنها به وخامت بیماری منجر می‌شود، بلکه هزینه‌های درمانی در آینده را نیز چندبرابر خواهد کرد و خطر بازگشت بیماری‌های مزمن کنترل‌شده مانند فشار خون، دیابت، آسم و مشکلات کلیوی، را هم به‌شدت افزایش می‌دهد.

در شرایطی که اقتصاد ایران به دلیل سیاست‌های تهاجمی و سومدیریت و فساد و ناکارآمدی گرفتار بحران و تورم شدید است، پاسخ دولت مسعود پزشکیان و سازمان‌های بیمه‌گر به این بحران چیزی جز وعده «برنامه‌ریزی برای آینده» نبوده است؛ عباراتی کلی و بی‌اثر که دردی از کارگران و بازنشستگان بیمار دوا نمی‌کند.

این در حالی‌ است که منابع عظیمی از درآمد ملی ایران صرف پروژه‌های پرهزینه و زیان‌آوری مانند حمایت از شبه‌نظامیان خارجی، سازمان‌های تبلیغاتی دینی و حوزه‌های علمیه یا حمایت از صنایع موشکی و هسته‌ای می‌شود و نظام سلامت عمومی، به‌ویژه مسئله دارو، جزو اولویت‌های آخر است.

در شرایطی که در اکثر کشورهای جهان، حق دسترسی به داروی باکیفیت و درمان پایدار نه یک امتیاز ویژه، بلکه یکی از ابتدایی‌ترین حقوق هر شهروند است، در ایران ترک درمان افراد طبقات فرودست زنگ خطر را برای آینده سلامت جامعه ایران به صدا درآورده است و تهدیدی جدی برای بنیان‌های اخلاقی و اجتماعی محسوب می‌شود.

یک کارگر روز چهارشنبه در گفتگو با ایلنا از پیدا نشدن داروهای اعصاب و روان، از جمله قرص پیموزاید۴ خبر داد و گفت: «فرزندم بیماری اعصاب دارد و وقتی این داروها نباشد و مصرف نکند، زندگی خودش و ما را سیاه می‌کند. پزشک توصیه کرده که از زیر سنگ هم شده این دارو را بیابید (ترجیحا خارجی) تا حتما مصرف کند. اما ما به سختی و پس از جستجوی بسیار و پیدا کردن پارتی، فقط چهار عدد ایرانی آن را پیدا کردیم.»

اگرچه برخی داروسازها زمستان سال گذشته از قیمت‌های جدید اقلام تولیدی خود رونمایی کردند، در روزهای آخر فروردین دوباره از افزایش قیمت خبر می‌دهند. برای نمونه، بر اساس اعلام شرکت کارخانجات داروپخش، این شرکت قیمت ۷۵ قلم از محصولاتش را به طور متوسط ۳۳ درصد افزایش داده است و این افزایش قیمت‌ها حالا هفتگی اعمال می‌شوند.

علی اکبر عیوضی، دبیر کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران، نیز از وضعیت وخیم بازنشستگان و دلشوره‌ها و نگرانی‌های سخت بیمارداری می‌گوید: «متاسفانه دارو و درمان به یک معضل جدی تبدیل شده است. بازنشستگان عضو تمام بیمه‌ها هستند، اما بازهم هزینه‌های دارو و درمانشان تامین نمی‌شود. قیمت دارو آن‌چنان زیاد و این بازار چنان بی‌ثبات است که هیچ بیمه‌ای جواب نمی‌دهد.»