بیش از ۱۰۰ پرونده سرّی سازمان امنیت بریتانیا (MI5) برای نخستین بار از حالت محرمانه خارج شده‌اند و اطلاعات جدیدی درباره زندگی پنج نفر از بدنام‌ترین جاسوس‌های کاگب بریتانیا ارائه می‌دهند. اطلاعات تازه‌ای درمورد اعترافات «کیم فیلبی» و «آنتونی بلانت»، دو مامور بریتانیایی ام‌آی۵ که برای اتحاد جماهیر شوروی جاسوسی می‌کردند، فاش شده است.
همراه با «گای برگس»، «دونالد مک‌لین» و «جان کایرنکراس»، این گروه که به نام «پنج کمبریج» شناخته شدند، همگی از دانشجویان سابق دانشگاه کمبریج بودند که از دهه ۱۹۳۰ تا دست‌کم دهه ۱۹۵۰ اطلاعات را به کاگب منتقل می‌کردند.
اسناد ام‌آی۵ را آرشیو ملی منتشر کرده است. این اسناد جزئیات تحقیقات پیرامون این گروه را، که دهه‌ها سرویس اطلاعاتی بریتانیا را دچار مشکل کرده بود، فاش می‌کنند. داستان آن‌ها سال‌ها مردم بریتانیا و فراتر از آن را شوکه کرده و الهام‌بخش بوده است – و اکنون بخش بیشتری از این اسرار آشکار شده‌اند.
اعترافات تکان‌دهنده، فرارهای جسورانه‌ای که نزدیک به موفق بود، و مظنونانی که هرگز دیده نشده بودند، همگی بخشی از این مجموعه‌اند که به سال‌های اولیه فعالیت ام‌آی۵ پیش از جنگ جهانی اول بازمی‌گردد.
در اینجا پنج نکته مهم از پرونده‌های ام‌آی۵ آورده شده است:
ماموران ام‌آی۵ نگران بودند که بازیگر سینما «درک بوگارد» هدف کاگب باشد
ام‌آی۵ به بوگارد هشدار داده بود که کاگب ممکن است برای «به دام انداختن» او براساس شایعاتی درباره گرایش جنسی‌اش اقدام کند. اسناد نشان می‌دهند که این بازیگر پس از آگاهی از اینکه نامش در فهرستی شامل «شش همجنس‌گرای فعال بریتانیایی» قرار دارد که به دست روس‌ها رسیده، «به‌وضوح آشفته» شده است.
بوگارد، که در سال ۱۹۹۹ درگذشت، اگرچه رابطهای طولانی‌مدت با مدیر خود «آنتونی فورود» داشت، هرگز به‌شکل عمومی گرایش همجنس‌گرایانه‌اش را فاش نکرد.
بوگارد که با بازی در سریال محبوب کمدی «دکتر» در دهه ۱۹۵۰ شهرت یافت، بعدها در تعدادی از فیلم‌های پیشگام با مضامین همجنس‌گرایانه، به‌ویژه «مرگ در ونیز»، ظاهر شد.
ام‌آی۵ پس از مصاحبه با او در جنوب فرانسه، به این نتیجه رسید که او مردی «گوشه‌گیر و جدی» است و به احتمال زیاد قربانی هیچ‌گونه عملیات فریب کاگب نخواهد شد.
ملکه الیزابت از جاسوسی در کاخ بی‌اطلاع نگه داشته شد
این اسناد نشان می‌دهند که ملکه الیزابت از ابعاد کامل جاسوسی یکی از درباریان ارشد خود آگاهی نداشت.
در سال ۱۹۶۴، «آنتونی بلانت»، مسئول نظارت بر مجموعه نقاشی‌های ملکه و تاریخ‌دان برجسته هنر، اعتراف کرد که از دهه ۱۹۳۰ مامور اتحاد جماهیر شوروی بود و زمانی که استاد جوانی در کمبریج بود، به خدمت گرفته شده بود.
بلانت، یکی از افسران ارشد ام‌آی۵ در طول جنگ جهانی دوم، حجم عظیمی از اطلاعات محرمانه را به رابطهای خود در کاگب منتقل کرده بود. با این حال، به دلیل نگرانی از وقوع یک رسوایی بزرگ در صورت برکناری او و فاش شدن حقیقت، اجازه یافت موقعیتش را در قلب تشکیلات [امنیتی] بریتانیا حفظ کند.
طبق اسنادی که از حالت محرمانه خارج شده، وقتی که در نهایت در دهه ۱۹۷۰ ماجرای کامل به ملکه اطلاع داده شد، گفته می‌شود که او کاملا خونسرد بود و «همه چیز را بسیار آرام و بدون تعجب» پذیرفت.
تصمیم برای اطلاع‌رسانی کامل به ملکه در حالی گرفته شد که در وایت‌هال نگرانی فزاینده‌ای وجود داشت که حقیقت با مرگ بلانت، که به‌شدت از سرطان در رنج بود، به‌طور اجتناب‌ناپذیری فاش خواهد شد. خبرنگاران در حال تحقیق درمورد این ماجرا بودند و پس از مرگ او دیگر بابت قوانین افترا نگرانی نداشتند.
بلانت سرانجام در سال ۱۹۷۹ با افشاگری نخست‌وزیر مارگارت تاچر در بیانیه‌ای در مجلس عوام [بریتانیا] شناخته شد. او در سال ۱۹۸۳ در سن ۷۵ سالگی درگذشت و لقب شوالیه‌اش از او گرفته شده بود.
جاسوس کاخ از خشونت مامور کاگب خود بیم داشت
طبق این اسناد، بلانت نگران بود که مامور ناظر [یا اصطلاحا هادی] کاگب او هنگام امتناع او از پیوستن به «گای برگس» و «دونالد مک‌لین» برای فرار به روسیه به خشونت روی آورد.
در شرایطی که احتمال دستگیری و فروپاشی شبکه جاسوسی وجود داشت، مامور کاگب به بلانت دستور داد وسایلش را جمع کند و صبح روز بعد به پاریس برود و از آنجا به [سمت] مسکو حرکت کند.
اما بلانت، که در دوران جنگ افسر ام‌آی۵ بود و بعدها مسئول مجموعه نقاشی‌های ملکه شد، این طرح را «کاملا دیوانه‌وار» توصیف کرد و از اجرای آن خودداری کرد.
او پس از اعترافاتش درباره دیدارش با مامور کاگب در لندن، «یوری مودین» که با اسم رمز «پیتر» شناخته می‌شد، چنین گفت:
«به یاد دارم که از اینکه او خشونت بیشتری نشان نداد کمی متعجب شدم. منظورم این است که او نمی‌توانست واقعا مرا به رفتن مجبور کند، اما از اینکه برخوردش خشن‌تر نبود تقریبا تعجب کردم.»
«رازآلود» بودن کیم فیلبی، ماموران ام‌آی۵ را سردرگم کرده بود
کیم فیلبی، جاسوس شوروی، برای یکی از بازجویان ارشد ام‌آی۵ یک «معما» بود. این بازجو اعتراف کرد که نمی‌توانست تشخیص دهد آیا این مامور دوجانبه حقیقت را می‌گوید یا نه.
جیم اسکاردن، بازرس سابق شاخه ویژه پلیس متروپولیتن، به خاطر اعتراف‌گیری از کلاوس فوکس در ام‌آی۵ شهرت داشت. کلاوس فوکس کسی بود که راز پروژه منهتن آمریکا-بریتانیا برای ساخت نخستین بمب اتمی جهان را برای روس‌ها فاش کرده بود.
با این حال، اسناد تازه‌منتشرشده نشان می‌دهند که اسکاردن هنگام مواجهه با فیلبی، که بعدها افشا شد جاسوس [است]، اطمینان کمتری داشت. او در پایان مصاحبه‌هایشان اعتراف کرد که به نظرش فیلبی «بیش از پیش یک شخصیت مرموز» بود.
اسکاردن گفت: «از نظر عملی، واکنش‌های او به چیزهایی که فکر می‌کردم بیشترین نگرانی را برایش ایجاد کنند... هیچ شباهتی به تاثیری نداشت که انتظار داشتم.»
او افزود: «او واقعا به طرز شگفت‌انگیزی در آرامش کامل باقی می‌ماند و احتمالا این به‌دلیل بی‌گناهی مطلق او است.»
بازجو نتیجه گرفت که تصمیم‌گیری در این پرونده احتمالا باید «منتظر کشف شواهد جدید بماند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
فیلبی گفت اگر دوباره فرصت داشت همین کار را می‌کرد
فیلبی هنگامی که سرانجام اعتراف کرد، بابت سال‌هایی که به‌عنوان مامور روسیه فعالیت کرده بود، هیچ ابراز پشیمانی نکرد.
پرونده‌های جدید لحظه تکان‌دهنده ژانویه ۱۹۶۳ را ثبت کرده‌اند، زمانی که فیلبی پس از مواجهه با قدیمی‌ترین دوست خود و همکار ام‌آی۶، «نیکلاس الیوت»، به خیانت خود اعتراف کرد.
فیلبی گفت: «تقریبا به مدت ۲۸ سال این لحظه خاص را در ذهن داشتم، که مدرک قطعی آشکار می‌شود. در واقع، انتخاب بین خودکشی و محاکمه است. این به هیچ وجه یک تهدید نیست، بلکه بیان واقعیت انتخاب‌های پیش روی من است.»
با این حال، با اینکه فیلبی اذعان کرد که از دهه ۱۹۳۰ برای شوروی کار می‌کرده است، اعترافاتش پر از دروغ و طفره‌روی بود – ازجمله ادعای نادرستی مبنی بر اینکه پس از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۶ ارتباطش را با کاگب قطع کرده است. در واقع، او هرگز کار برای روس‌ها را متوقف نکرده بود.
در دیدار دوم، فیلبی به الیوت گفت: «واقعا احساس وفاداری عمیقی به ام‌آی۶ داشتم. با من در آنجا بسیار بسیار خوب رفتار شد و دوستان فوق‌العاده‌ای پیدا کردم. اما الهام‌بخش اصلی طرف دیگر بود.»
او همچنین ادعا کرد که تغییر نگرش او به دلیل روی کار آمدن دولت کلمنت آتلی از حزب کارگر بوده است، دولتی که بسیاری از چیزهایی را که او به آن‌ها اعتقاد داشت به همراه آورد. او همچنین گفت که اعتراف کردن برایش «تسکینی بزرگ» بوده است.
© The Independent
