اگرچه اعلام طرح جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، برای پایان دادن به جنگ در نواز غزه که مقام‌های واشینگتن آن را «آخرین تلاش راهبردی برای خروج از بن‌بست جنگ غزه» می‌دانند، به خوش‌بینی بسیاری در منطقه منجر شده است، به‌نظر می‌رسد که این طرح سه مرحله‌ای با پیچیدگی‌های سیاست داخلی اسرائيل روبرو خواهد شد.

احزاب راست افراطی به رهبری یزالل اسموتریچ، وزیر دارایی، و ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی اسرائيل، تهدید کرده‌اند اگر بنیامین نتانیاهو طرح پیشنهادی جو بایدن برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها را بپذیرد، استعفا خواهند کرد. این دو وزیر که آرای هواداران آن‌ها بنیامین نتانیاهو را به نخست‌وزیری رساند، هشدار داده‌اند که در صورت پذیرش طرح پیشنهادی بایدن، با همکاری حزب لیکود دولت ائتلافی کنونی را سرنگون خواهند کرد تا زمینه برای برگزاری انتخابات زودهنگام فراهم شود. این تهدید برای بنیامین نتانیاهو که تمام تلاش‌هایش بر حفظ دولت ائتلافی کنونی متمرکز است، خطر بزرگی محسوب می‌شود.

همان‌طور که همه می‌دانند، نتانیاهو همواره از مواضع تند احزاب راست افراطی اسرائيل به‌عنوان ابزاری برای فرار از فشارهای جامعه جهانی استفاده می‌کند. اکنون با توجه به نزدیک شدن زمان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا که قرار است پنجم نوامبر ۲۰۲۴ برگزار شود، دولت آمریکا به دنبال پایان دادن به جنگ در خاورمیانه است تا خود را وقف کارزارهای انتخاباتی دشوار پیش رو کند. از این‌ رو، مخالفت احزاب راست افراطی اسرائيل با پایان جنگ بهانه‌ خوبی برای نتانیاهو است تا از پذیرش مفاد طرح پیشنهادی بایدن سر باز زند.

نتانیاهو نه‌تنها از مخالفت شدید اسموتریچ و بن‌گویر برای طفره‌ رفتن از پذیرش طرح بایدن استفاده خواهد کرد، بلکه با توسل به این بهانه، پیشنهاد رئیس حزب میانه‌رو «یش عتید» برای پیوستن به ائتلاف دولتی با هدف جلوگیری از سقوط دولت، در صورت پذیرش طرح رئیس‌جمهوری آمریکا، را هم رد خواهد کرد.

باید به این حقیقت اذعان کرد که استقبال حماس از قاهره و دوحه به‌عنوان دو ضامن توافق، فشار زیادی بر نخست‌وزیر اسرائیل وارد می‌کند و شدت فشار خانواده‌های گروگان‌ها را دوچندان خواهد کرد، به‌ویژه اینکه افزایش روزافزون شمار گروگان‌های اسرائيلی که جانشان را در اسارت از دست می‌دهند، جامعه اسرائيل را هر روز خشمگین‌تر می‌کند. شدت گرفتن اختلاف‌ها در سطح سیاسی هم به‌شدت تاثیر گذاشته و شماری از افسران ارشد ارتش، مقام‌های اطلاعاتی و اعضای برجسته شورای جنگ از جمله بنی گانتز و گابی آیزنکوت را ناخشنود کرده است.

هرچند در حال حاضر آمریکا نتانیاهو را به‌شدت تحت فشار قرار داده است، برای جو بایدن که در انتخابات پیش رو در برابر رقیبی بسیار قوی مانند دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، قرار گرفته، دشوار است که فشار بیشتری بر تل‌آویو وارد کند؛ به‌ویژه اینکه ترامپ و جمهوری‌خواهان پیوسته بر لزوم حمایت بیشتر از اسرائیل در جنگ با حماس تاکید می‌کنند. افزون بر آن، اگر همان‌طور که انتظار می‌رود، بنیامین نتانیاهو به دعوت جمهوری‌خواهان در کنگره آمریکا سخنرانی کند، بایدن با چالش بیشتری روبرو می‌شود، زیرا دولت پنهان ایالات متحده از جنگ اسرائیل علیه حماس حمایت می‌کند و اجازه نمی‌دهد اسرائیل با شکستی بزرگ و راهبری مواجه شود.

عمده‌ترین چالش برای تل‌آویو این است که طرح سه مرحله‌ای واشینگتن که در آن به حذف حماس یا انحلال حکومت آن اشاره‌ای نشده است، می‌تواند پیروزی بزرگی برای حماس محسوب ‌شود. علاوه بر آن، در بیانیه سه‌جانبه مصر، قطر و آمریکا درباره آتش‌بس در غزه، حماس و اسرائيل نه‌تنها به‌عنوان دو طرف برابر ذکر شده‌اند، بلکه جز صحبت از لزوم کمک به بازسازی غزه، به مرحله پسا جنگ غزه که اسرائيل همواره بر آن تاکید دارد، هیچ اشاره‌ای نشده است.

دشوارترین نکته این است که اسرائيل خواهان پیروزی است که بر اساس آن حماس از لحاظ نظامی نابود و از صحنه قدرت خارج شود، در حالی که برای حماس، کافی است که جنگ پایان یابد و این گروه از نظر نظامی و سیاسی در غزه باقی بماند.

با توجه به ادامه عملیات زمینی در رفح و تشدید روزافزون درگیری‌ها در مرزهای شمالی اسرائيل با حزب‌الله، تل‌آویو موضعش را در قبال طرح پیشنهادی واشینگتن به‌زودی اعلام خواهد کرد. این در حالی است که برخی دیپلمات‌های غربی در بیروت بر این باورند که دامنه جنگ در لبنان به احتمال زیاد گسترش می‌یابد و بسیاری از خط قرمز‌های  کنونی زیر پا گذاشته خواهد شد.

برگرفته از روزنامه النهارالعربی