با گسترش بیماری کرونا در شهرهای گوناگون چین، بسیاری از کشورهای دنیا محدودیت‌های سنگینی بر سفر یا تجارت با چین اعمال کردند. کشور چین علاوه بر قرنطینه چند شهر خود، عملاً در حالت فوق‌العاده قرار دارد و بسیاری از صنایع آن در حالت نیمه‌تعطیل قرار گرفته است. بسیاری از شرکت‌های هوایی بزرگ جهان به صورت موقت سفر به مقصد چین را به حالت تعلیق درآورده‌اند. هواپیمایی ویرجین آتلانتیک، بریتیش ایرویز و ... از جمله این شرکت‌های هوایی هستند. سازمان بهداشت جهانی نیز وضعیت فوق‌العاده اعلام کرده است.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا ورود افراد با ملیت غیرآمریکایی را - که طی 14 روز گذشته داخل خاک کشور چین بودند، به خاک آمریکا ممنوع اعلام کرده است. همچنین تمامی پروازهای ورودی چین به خاک آمریکا به 7 فرودگاه در آمریکا محدود می‌شود. این تصمیم با توجه به سطح بسیار بالای روابط تجاری و اقتصادی میان دو کشور می‌تواند تبعات غیرقابل پیش‌بینی بر اقتصاد جهان داشته باشند. سایر کشورهای جهان نیز محدودیت‌هایی را در تجارت و ورود گردشگر از چین اعمال کرده‌اند.
در تازه‌ترین تصمیم، وزیر بهداشت ایران طی نامه‌ای از معاون اول رئیس جمهوری درخواست کرد تا اطلاع ثانوی از ورود هرگونه مسافر از مبدأ چین، به هر طریقی جلوگیری شود که در نتیجه آن پروازهای رفت و برگشت ایران-چین متوقف شد. در واکنش به این تصمیم، سفیر چین در ایران در توییتی فارسی اظهار داشت که سازمان بهداشت جهانی به کشورها توصیه نمی‌کند محدودیت‌های سفر یا تجارت با چین اعمال کنند.
بازارهای جهانی در بهت
با شیوع این بیماری شاخص‌های اقتصادی جهان با ریزش شدید روبه‌رو شدند. قیمت نفت WTI آمریکا - که در ماه ژانویه حتی بیش از 63 دلار در هر بشکه معامله می‌شد، روز گذشته در ادامه روند کاهشی خود به 51.5 دلار در هر بشکه رسید. نفت برنت دریای شمال نیز با قیمت 56.6 دلار به ازای هر بشکه، به معاملات روز جمعه پایان داد. سبد نفتی اوپک نیز به قیمت 47.5 دلار در هر بشکه خریدوفروش می‌شد. وضعیت برای سایر گروه‌های کالایی نیز چندان مناسب نیست، به عنوان مثال قیمت مس طی هفته گذشته با کاهش نزدیک به 6.5 درصدی روبه‌رو شد و فولاد با افت نزدیک به 4 درصدی قیمت مواجه شد.
با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا در چین و امکان همه‌گیر شدن آن در جهان، سرمایه‌گذاران در سراسر جهان با ترس به معاملات خود پرداختند و قرمزی شاخص‌های بورس در کشورهای گوناگون جهان نیز مهر تأییدی بر این مدعا است. شاخص بورس داوجونز با کاهش 2.55 درصدی در هفته گذشته روبه‌رو شد. در کشورهای اروپایی اما، وضعیت بدتر بود و بسیاری از شاخص‌های کشورهای اروپایی در حدود 4 درصد از ارزش خود را طی یک هفته از دست دادند. شاخص FTSE100 در کشور انگلستان با کاهش 4.3 درصدی مواجه شد و بخش زیادی از بازدهی خود از ابتدای امسال را طی هفته گذشته از دست داد. شاخص دکس آلمان نیز با کاهش 4.7 درصدی طی یک هفته نشانه‌هایی از ترس در بورس آلمان را نشان داد.
تعطیلی غول‌های جهان
اثرات اقتصادی این بیماری تنها محدود به کشور چین نیست و بسیاری از کمپانی‌های جهان با توجه به گسترش شیوع این بیماری فعالیت‌های خود را در چین محدود کردند. کارخانه شانگهای تسلا به دلیل ترس ناشی از شیوع این بیماری، به طور موقت تعطیل اعلام شد. این تعطیلی می‌تواند اثراتی بر سودآوری این کمپانی آمریکایی داشته باشد. سامسونگ نیز کارمندان چینی خود را در مجارستان غربالگری می‌کندو کارخانه‌های فاکسکان و سامسونگ نیز تحت فشار دولت در این کشور موقتا تعطیل شده است.گوگل نیز تمامی دفترهای خود را در کشور چین به طور موقت تعطیل می‌کند. اگرچه خدمات وب گوگل در چین در دسترس نیست، چهار دفتر گوگل مخصوص تولیدات سخت‌افزاری این شرکت در چین هستند که تحت تاثیر این بیماری موقتا تعطیل شده‌اند. این تعطیلی‌ها نشان می‌دهد این بیماری محدود به مرزهای چین نخواهد شد و احتمالا این بار اقتصاد جهانی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
چه بر سر اقتصاد جهان می‌آید
گمانه‌زنی حول اثرات اقتصادی این ویروس در محافل اقتصادی دیده می‌شود. برخی از تحلیل‌گران معتقدند در صورت ادامه وضعیت اضطراری ناشی از شیوع ویروس کرونا، احتمال کاهش نرخ رشد اقتصادی چین به میزان یک درصد وجود دارد. عددی که می‌تواند نشان‌دهنده یک بحران در اقتصاد این کشور آسیایی باشد و عملاً وضعیت را برای بسیاری از صنایع مادر، با بحران روبه‌رو کند. پیامدهای اقتصادی تداوم وضعیت اضطراری می‌تواند براساس تجربه 17 سال پیش ناشی از شیوع بیماری سارس برآورد شود.
در آن هنگام شیوع این بیماری اقتصاد کشور چین را به بحران کشاند و این بحران بر کل اقتصاد جهان تأثیر داشت. در آن سال تجارت کمتر، کاهش شدید مسافرت به چین و از چین به دیگر کشورها و کاهش شدید بهای سهام از جمله پیامدها بود؛ اما تأثیرات این ویروس می‌تواند به‌مراتب بیشتر باشد. در آن زمان چین سهم کنونی از اقتصاد جهانی را نداشت (سهم اقتصاد چین در زمان بیماری سارس حدود 5 درصد بود اما اکنون سهم چین به بیش از 16 درصد از کل اقتصاد جهان رسیده است). و البته در آن زمان این کشور در شروع دوره پرقدرت رشد اقتصادی خود قرار داشت و مثل زمان کنونی شرایط برای افول این غول اقتصادی مهیا نبود. رشد اقتصادی چین در سه ماه آخر سال گذشته به 6 درصد رسیده است - که این عدد طی سه دهه گذشته بی‌سابقه بوده است.
از طرفی مرکز اصلی شیوع بیماری، یعنی شهر ووهان، از منظر نقل و انتقال کالا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بسیاری از شرکت‌های بزرگ جهان و از جمله شرکت‌های آلمانی بوس و وباستو در این شهر شعبه دارند. اکنون این شرکت‌ها ناگزیر به تغییر مسیر حمل و نقل کالاهای خود شده‌اند.
همان‌طور که گفته شد درباره میزان اثرات ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی باید نگاهی به اثرات بیماری سارس در 17 سال گذشته بیندازیم. در آن زمان بیماری سارس، حدود 1 درصد نرخ رشد اقتصادی چین را کاهش داد؛ با توجه به اینکه ویروس کرونا ممکن است اثرات گسترده‌تری در اقتصاد چین داشته باشد، پژوهشگران از کاهش نیم تا یک و نیم درصدی در رشد اقتصادی این غول آسیایی خبر می‌دهند.
خبری که در صورت تحقق می‌تواند بدترین عملکرد چین طی 3 دهه اخیر را به نام خود ثبت کند. هرچند توافق تجاری با آمریکا در سه ماه ابتدایی سال میلادی جاری، نوید روزهای باثبات‌تری برای این اقتصاد آسیایی می‌داد، بحران کرونا ممکن است اولین «قوی سیاه» سال 2020 باشد و اقتصاد جهان را با بحرانی روبه‌رو کند که کمتر تحلیل‌گری می‌توانست آن را پیش‌بینی کند.
