از نرخ بیکاری و اشتغال در ایران نشان می‌دهد به‌رغم ادعای مسئولان جمهوری اسلامی، میزان اشتغال به کار مردان دست‌کم دو برابر نرخ اشتغال به کار زنان است.

بر مبنای گزارش رسمی مرکز آمار ایران، در سال ۱۴۰۱ نرخ بیکاری زنان ۲۷.۸ درصد و آمار بیکاری مردان حدود ۱۳ درصد بود. این به معنای آن است که نیمی از جمعیت ایران از نظر اشتغال و مشارکت اقتصادی، در وضعیتی نابرابر قرار دارند.

مرکز آمار نرخ بیکاری جمعیت بالای ۱۸ سال ایران در سال ۱۴۰۱ را نیز ۱۶.۳ درصد اعلام کرد و مدعی شد که ۳۷.۲ درصد از جمعیت آماده ‌به ‌کار ایران در این بازه زمانی شاغل بوده‌اند. از این آمار، جمعیت زنان دارای شغل کمی بیشتر از ۱۱ درصد و جمعیت مردان شاغل ۶۳ درصد اعلام شد. این اعداد نیز نشان می‌دهد که نرخ اشتغال مردان در ایران حدود پنج برابر زنان است.

داده‌های آماری جدید از جمعیت فارغ‌التحصیلان از دانشگاه بیکار نیز سهم دو برابری زنان نسبت به مردان را آشکار می‌کند. به‌ طور کلی ۴۰ درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در ایران فاقد شغل‌اند که از این میان ۷۱ درصد زن و کمی بیشتر از ۲۷ درصد مردند.

سایت اقتصادی تجارت‌نیوز به نقل از فردای اقتصاد نوشت که در حالت کلی، به ازای هر ۱۰۰ مرد شاغل در ایران حدود ۱۴ زن شاغل‌اند. این وضعیت که تحت تاثیر سهم اندک زنان از مشارکت اقتصادی به‌ وجود آمده است، با کمی نوسان‌ آماری، در تمام بخش‌های اقتصادی کمابیش وجود دارد. در برخی مشاغل از جمله بیمه، سلامت و آموزش تعداد زنان شاغل از مردان بالاتر است.

آن‌طور که داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، لرستان، چهارمحال و بختیاری و کرمانشاه به ترتیب بیشترین نرخ بیکاری را دارند. پس از این پنج استان نیز بالاترین نرخ بیکاری در استان‌های خوزستان، اردبیل و کردستان ثبت شده است.

روزنامه دنیای اقتصاد روز دوشنبه ۲۸ اسفند، در گزارشی با عنوان «افزایش بیکاری در آخرین فصل سال» با استناد به داده‌های مرکز آمار ایران نوشت نرخ بیکاری در زمستان ۱۴۰۲ به ۸.۶ درصد رسید. در این فصل نرخ بیکاری مردان ۷.۱ درصد و نرخ بیکاری زنان ۱۵.۶ درصد، یعنی بیش از دو برابر بیکاری مردان، بود. نسبت اشتغال در زمستان امسال هم با کاهش یک‌ درصدی نسبت به پاییز، به ۳۷.۳ درصد رسید. مقایسه نقطه‌به‌نقطه اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصادی نشان می‌دهد که اشتغال در بخش صنعت و کشاورزی با رشد منفی ۰.۱ درصدی مواجه بود.

نکته قابل‌توجه درباره گزارش‌های آماری مرکز آمار ایران از نرخ اشتغال این است که بر اساس تعاریف این مرکز، حتی دانشجویان و افرادی که در طول هفته یک ساعت کار می‌کنند، نیز به‌رغم اینکه درآمد پایدار ندارند، در ردیف افراد شاغل محسوب می‌شوند. به همین دلیل فعالان اقتصادی همواره تاکید می‌کنند که نرخ بیکاری در ایران با احتساب افرادی که درآمد پایدار و ضمانت شغلی ندارند، بسیار بیشتر از ارقامی است که دولتی‌ها ادعا می‌کنند.

نرخ اشتغال به کار و مشارکت اقتصادی زنان به‌خصوص در دولت سیزدهم که زنان را هدفمندانه به سمت خانه‌داری سوق داد، بیش از هر زمان دیگری پایین آمد و با توجه به اینکه برنامه هفتم توسعه جمهوری اسلامی نیز به شکل سازمان‌یافته‌ای بر نقش فرزندآوری، مادری و خانه‌داری تاکید کرده‌ است، این احتمال وجود دارد که سهم زنان ایرانی در آینده از اشتغال و مشارکت اقتصادی کمتر هم بشود.