ولادیمیر کارا-مورزا، رهبر زندانی بریتانیایی-روسی مخالفان، پس از مرگ الکسی ناوالنی به چهره مقاومت ضدکرملین تبدیل شده است.

کارا-مورزا، ۴۲ ساله و دانش‌آموخته دانشگاه کمبریج، در آوریل ۲۰۲۲ ساعاتی پس از پخش مصاحبه‌ای در سی‌ان‌ان که در آن گفت روسیه را «رژیم قاتلان» اداره می‌کند، دستگیر شد.

کارا-مورزا یک سال بعد به [گذراندن] ۲۵ سال حبس در زندان فوق امنیتی سیبری در منطقه اومسک محکوم شد که اکنون آنجا در سلول انفرادی با تنها سه متر طول و یک و نیم متر عرض، حدود ۹ هزار و ۶۰۰ کیلومتر دورتر از همسر و فرزندانش که در آمریکا زندگی می‌کنند، به سر می‌برد.

این طولانی‌ترین محکومیتی است که از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ برای منتقد کرملین صادر شده است.

بعد از مرگ ناوالنی پیش‌تر در ماه جاری در مستعمره کیفری مدار شمالگان، که آنجا در بازداشت به سر می‌برد، نگرانی‌ها از افزایش خطر برای زندانیان سیاسی روسی مانند کارا-مورزا شدت گرفته است.

گریگوری وایپان، وکیل ارشد در مموریال، قدیمی‌ترین گروه حقوق بشری روسیه، و برنده جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۲ برای دفاع از زندانیان سیاسی، گفت که خطر مرگ کارا-مورزا از همیشه بیشتر است.

او به ایندیپندنت گفت: «جان منتقدان مهم دولت در زندان‌های روسیه اکنون به‌شدت در خطر است. هرقدر منتقد برجسته‌تر باشد، این خطر بیشتر است.»

«این خطر اکنون درمورد کارا-مورزا که دولت روسیه تاکنون دوبار سعی کرد او را بکشد جدی‌تر است.»

همزمان که یوگنیا، همسر ۴۳ ساله کارا-مورزا برای دیدار با دیوید کامرون، وزیر خارجه بریتانیا، و جلب حمایت او برای آزادی همسرش به لندن می‌آید، به این چهره جدید مخالف روسیه نگاهی می‌اندازیم.

ولادیمیر کارا-مورزا کیست؟‌

این سیاستمدار مخالف، که تاریخ‌دان و روزنامه‌نگار هم است، از صف طولانی‌ منتقدان روسی برآمده است.

پدرش ولادیمیر الکسیه‌ویچ کارا-مورزا، روزنامه‌نگار و مجری تلویزیون، منتقد علنی لئونید برژنف، رهبر اتحاد جماهیر شوروی و از حامیان سرشناس اصلاحات دوران بوریس یلتسین در دهه ۱۹۹۰ پسا شوروی بود.

کارا-مورزا در مسکو به مدرسه رفت تا اینکه مادرش با یک مرد بریتانیایی ازدواج کرده و او در نوجوانی به انگلستان مهاجرت کرد. در سمت روزنامه‌نگار برای نشریات مستقل روسیه در لندن نقش‌های متعددی ایفا کرد و سپس به ترینیتی هال دانشگاه کمبریج رفت و آنجا در رشته تاریخ به تحصیل پرداخت.

او در اواخر دهه ۱۹۹۰ همزمان که رتبه ولادیمیر پوتین بی‌سروصدا در کرملین ارتقا می‌یافت و به سمت ریاست‌جمهوری در آغاز هزاره می‌رفت، وارد سیاست شد. در انتخابات سال ۲۰۰۰ علیه ولادیمیر پوتین رای داد.

کارا-مورزا بعدها مشاور بوریس نمتسوف، رهبر مخالفان دولت شد که در سال ۲۰۱۵ در مسکو بیرون کرملین به قتل رسید.

کارا-مورزا در این مرحله به‌شدت درگیر سیاست‌ مخالف روسیه شد و در کنار شخصیت‌های مهم مخالف مانند الیگارش میخائیل خودورکووسکی، گری کاسپاروف، استاد بزرگ شطرنج، و نمتسوف کار می‌کرد.  

سرکوب کرملین

کارا-مورزا در سال ۲۰۱۵، همان سالی که نمتسوف، پیشوای سیاسی‌اش کشته شد، طی اقدامی که همسرش آن را تلاش کرملین برای ترور نامید، مسموم شد. او از آن سوءقصد جان به در برد اما درست دو سال بعد برای بار دوم مسموم شد.

یوگنیا کارا-مورزا لحظه‌ای را که او از کما دوم خارج شد به یاد دارد. آن‌ها در بخش مراقبت ویژه بیمارستان مسکو بودند. سیزدهمین سالگرد ازدواجشان بود.

یوگنیا گفت: «درست مثل کسی که چند عضو بدنش دچار نارسایی شده باشد آنجا دراز کشیده بود.»

«گفت از اتفاقی که افتاده خیلی متاسف است چون امیدوار بود برای چند روز با من به کبک بیاید، فقط خودمان دو نفری.»

«صرفا نگاهش کردم و گفتم:«درباره چی حرف می‌زنی؟ تو زنده‌ای. این بهترین هدیه‌ای است که می‌توانستم بگیرم.»

در فوریه ۲۰۲۱، پژوهش مشترک بلینگ‌کت (Bellingcat) ادعا کرد همان واحد اداره امنیت فدرال روسیه (FSB) که گویا الکسی ناوالنی را با عامل عصبی [گاز اعصاب] در ۲۰۲۰ مسموم کرده بود کارا-مورزا را تعقیب کرد.

از آن زمان به بعد، او به پلی‌نوروپاتی [آسیب چندین عصب] مبتلا شده است، بیماری اعصاب که بر توانایی او روی حس کردن دست و پایش تاثیر می‌گذارد. همسرش می‌گوید این بیماری در اثر اقدام به مسموم کردن او به وجود آمده است.

حمله به اوکراین

کارا-مورزا یکی از معدود سیاستمداران مخالف بود که بعد از حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ به فعالیت ادامه داده و با وجود قوانین جدید سانسور به‌صراحت جنگ را محکوم کرد.

کارا-مورزا بعد از سه سخنرانی در لیسبون، هلسینکی و واشنگتن که طی آن این تهاجم را محکوم کرد، در ۲۲ آوریل ۲۰۲۲ بیرون خانه‌اش در مسکو دستگیر شد.

او را «عامل خارجی» معرفی کردند و به‌دلیل سخنرانی‌ ماه گذشته‌اش در مجلس نمایندگان آریزونا که گفت پوتین «روی مناطق مسکونی، صومعه‌ها، بیمارستان‌ها و مدارس بمب خوشه‌ای می‌اندازد» به انتشار اطلاعات نادرست درمورد اقدام ارتش روسیه در اوکراین متهم شد.

بعدها در ماه ژوئیه همان سال، به‌دلیل ارتباط با دو انجمن مخالف مستقر در خارج از کشور که دولت روسیه آن‌ها را «عناصر نامطلوب» می‌شناخت دوباره متهم شد. سرانجام در ۶ اکتبر او را به خیانت متهم کردند. دادستان‌ها او را به ۲۵ سال زندان محکوم کردند که [این محکومیت] بعدا در آوریل ۲۰۲۳ آغاز شد.