سایه سنگین جنگ بر سر خلیج فارس

زمانی استراتژی جنگ می‌توانست مردم دو پارچه ایران را یکپارچه کند. زمانی بود که می‌گفتند به هنگام جنگ احتمالی (به مانند جنگ ایران وعراق) حتی مخالفین جمهوری اسلامی سکوت را ترجیح می‌دهند و یکپارچه به حمایت از خانه و کاشانه خود می‌پردازند. این حرف‌ها، ولی، طی سال های اخیر کمرنگ شده و جایش را چند پارچگی بین مردم گرفته است.

این روزها که حرف و نگرانی از جنگ احتمالی و رویارویی بین ایران و آمریکا شدت گرفته است،‌ این چند پارچگی بیشتر از هر زمان دیگری خودش را نشان می‌دهد. برخی، ناامید و خسته از امکان تغییر و بهبودِ جمهوری اسلامی، موافق جنگ هستند و می‌گویند از این بدتر که نمی‌شود. برخی، نگران و وحشت‌زده می‌گویند در زمان جنگ همه چیز بدتر می‌شود. اگر گرانی هست، گرانتر می‌شود. اگر قحطی هست، عمیق‌تر می‌شود. برخی، مخالف جنگ هستند و آن را یک راه حل نمی‌دانند. این‌ گروه معتقدند اگر جنگ بشود، به معنای تسلیم کشور به آمریکا خواهد بود و نتیجه مثبتی از دل آن بیرون نمی‌آید. برخی هم، موافق جنگ هستند و بر این طبل ناساز می‌کوبند که ای آقای ترامپ! بیا و ما را نجات بده!

به جز گروه آخر، همه گروه‌های دیگر نگرانند. نگرانی از اینکه چه خواهد شد؟ چه زمانی اتفاق خواهد افتاد؟ ویدیویی از یک مرد ایرانی در استانبول منتشر شده است که در آن از رجب طیب اردوغان (که در خیابانی در استانبول به همراه محافظانش در حال عبور است) می‌خواهد که مانع جنگ بین ایران و آمریکا شود. تلاشی که هرچند اردوغان متوجه خواسته و گفته این فرد نمی‌شود،‌ ولی از نگرانی بخشی از مردم خبر می‌دهد.

علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، به همراه سرداران سپاه، این استراتژی را برگزیده‌اند که آماده مقاومت در برابر آمریکا هستند و اگرچه پیشگام در جنگ نخواهند بود ولی حمله احتمالی را بی پاسخ نخواهند گذاشت و در مورد استحکام این تصویر درباره ایران مصمم هستند. هفته نامه صدا، نشریه‌ای نزدیک به اصلاح طلبان، سه روز پیش به علت تصویر روی جلدش توقیف شد. این نشریه تصویری از یک اقیانوس را نشان می‌داد که در آن آرایش نظامی بین ناوهای نظامی و هواپیماهای جنگنده دیده می‌شد. این هفته‌نامه به اتهام وحشت آفرینی در جامعه با هدف تسلیم شدن در برابر خواست‌های آمریکا از سوی شعبه ۴ دادسرای فرهنگ و رسانه توقیف شد.

مقامات سپاه از جمله سرلشگر حسین سلامی، فرمانده جدید سپاه پاسداران، که سابقه طولانی در رجزخوانی برای دشمنان نظام دارد، از رخ ندادن جنگ بین ایران و آمریکا گفته‌اند. سلامی گفت آمریکا با توجه به توان نیروهای دفاعی ایران و ضعف آسیب‌پذیری ناوهای هواپیمابرش جرأت و قدرت جنگ علیه ایران را ندارد.

این اطمینان و اظهار نظرها، یکی از دلایل نگران کننده و عواملی هستند که اروپا درباره آن‌ها هشدار می‌دهد.

از سویی دیگر، جان بولتن،‌ مشاور امنیتی کاخ سفید، از طرفداران سرسخت جنگ نظامی با ایران بوده و هست. کار به جایی رسیده که به نوشته رویترز دونالد ترامپ مجبور به کنترل او شده است. البته خواسته او با استراتژی ترامپ در تضاد کامل قرار دارد. ترامپ، در آستانه انتخابات ریاست جمهوری خود تا حد توان از ورود به یک جنگ دیگر خودداری می‌کند. و در نهایت، تنش زدایی از روابط ایران و آمریکا برای برخی از کشورهای ذینفع خبر خوشی نیست. به همین دلیل است که برخی، بعد از انفجارهای بندر فجیره و پس از اعلام آمادگی ترامپ برای مذاکره با ایران،‌ انگشت اتهام به سوی اسرائیل دراز کردند.

جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا، یک روز قبل از این انفجارها، نسبت به خطر وقوع یک جنگ ناخواسته میان آمریکا و ایران هشدار داده بود: «ما در مورد خطر وقوع یک درگیری تصادفی بر اثر افزایش غیرعامدانه تنش‌ها از سوی هر دو طرف بسیار نگرانیم».

حال که تهدید جنگ پررنگ‌تر شده، نگرانی‌ها هم جدی‌تر شده‌اند. در گفت و گو با خبرنگار ایندیپندنت فارسی، سه دختر از تهران سه اظهار نظر متفاوت داشتند. یکی گفت: همین الان، ۲۴ ساعت است که دارم کار می‌کنم. می‌ترسم که جنگ بشود، کار نباشد و پول نباشد. همینطور کار می‌کنم و پول جمع می‌کنم چون نمی‌دانم چه اتفاقی خواهد افتاد.

دیگری گفت: به نظر من جنگ نمی‌شود چون اصلا منطقی نیست. دیگر عصر توپ و تفنگ گذشته؛ همین که تحریم هستیم یعنی جنگ شروع شده. خیلی جاها دارند کارمندهایشان را اخراج می‌کنند. کار نیست، اقتصاد نیست، پول و امنیت نیست. این‌ها از صد تا جنگ بدترند. من از این جنگ بیشتر از حمله نظامی می‌ترسم. اینطوری ذره ذره کشته می‌شویم.

یکی دیگر نیز گفت: از جنگ می‌ترسم ولی از ماندن این رژیم بیشتر می‌ترسم. دیگر بی تفاوت شده‌ام. فرقی نمی‌کند.