جلسه شورای امنیت در مورد افغانستان؛ حقوق بشر باید در صدر هر گونه تعامل با طالبان باشد

در این نشست همچنین گزارشی از دستبرد طالبان به کمک‌های بشردوستانه ارائه خواهد شد

نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد - JEWEL SAMAD/ AFP

شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرد که روز چهارشنبه ۲۹ آذر برای ارائه گزارش‌های علنی در مورد افغانستان نشستی برگزار می‌کند که تمرکز اصلی آن بر وضعیت حقوق بشر و حقوق زنان در افغانستان خواهد بود. 

در بیانیه‌ این شورا که سه‌شنبه ۲۸ آذر منتشر شد، آمده که انتظار می‌رود اعضای این شورا تاکید کنند حقوق بشر باید در صدر هرگونه تعامل با طالبان باشد و لزوم پیشرفت‌ در جهت بهبود وضعیت و شرایط مرتبط با حقوق بشر به‌ویژه حقوق زنان و دختران در افغانستان را خاطرنشان کنند. 

در این نشست که شامگاه چهارشنبه به وقت افغانستان برگزار می‌شود، رزا اوتونبایوا، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل و رئیس هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، رامش راجاسینگام، رئیس و نماینده دفتر هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه سازمان ملل (اوچا) در ژنو، و یک نماینده از جامعه مدنی افغانستان در مورد افغانستان گزارش‌هایی ارائه خواهند کرد. خوزه خاویر دلا گسکا، رئیس کمیته تحریم‌های طالبان، نیز در این نشست گزارش سالانه فعالیت‌های این کمیته را ارائه می‌کند. 

آن دسته اعضای شورای امنیت که به تعهدات مشترک در مورد زنان، صلح و امنیت (WPS) پیوسته‌اند، از جمله آلبانی، برزیل، اکوادور، فرانسه، گابن، ژاپن، مالت، سوییس، امارات متحده عربی، بریتانیا و ایالات متحده در این جلسه بیانیه‌ مشترکشان در مورد افغانستان را قرائت خواهند کرد. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اعضای شورای امنیت در جلسه چهارشنبه احتمالا بیشتر بر وضعیت زنان و دختران در افغانستان تمرکز خواهند کرد. بر اساس گزارش اخیر دبیرکل سازمان ملل در مورد افغانستان که اول دسامبر منتشر شد و رویدادهای افغانستان تا ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۳ را پوشش می‌داد، «حقوق زنان در تمام عرصه‌های زندگی اجتماعی محدود شده و در سیاست‌های عملی مقام‌های فعلی در زمینه تحصیل و اشتغال زنان هیج تغییری ایجاد نشده است».

در گزارش دیده‌بان حقوق بشر که ۳۰ نوامبر منتشر شد، هم اشاره شده است که طالبان بازداشت‌ خودسرانه فعالان زن را افزایش داده‌ و این زنان را با اعضای خانواده از جمله کودکان خردسالشان دستگیر کرده‌اند و در شرایطی اهانت‌آمیز و ظالمانه نگهداری می‌کنند.

در بیانیه شورای امنیت در مورد جلسه روز چهارشنبه، آمده است که اعضای شورا احتمالا با صدور بیانیه‌هایی، بر اهمیت حمایت از حقوق زنان و دختران و پیشبرد مشارکت معنادار آن‌ها در جامعه افغانستان تاکید خواهند کرد. همچنین انتظار می‌رود که برخی اعضا از طالبان بخواهند سیاست‌ها و اقدام‌هایی را که این حقوق را نقض می‌کنند، تغییر دهند. نماینده جامعه مدنی افغانستان هم احتمالا بر وضعیت زنان و دختران در افغانستان تاکید خواهد کرد و ممکن است در مورد حمایت از حقوق آن‌ها توصیه‌هایی ارائه دهد.

طالبان مانعی بزرگ سر راه توزیع کمک‌های بشردوستانه 

بحران انسانی در افغانستان نیز یکی از موضوع‌های موردبحث در جلسه چهارشنبه جلسه شورای امنیت خواهد بود و قرار است رئیس دفتر هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (اوچا)، از وضعیت کمک‌های بشردوستانه گزارشی ارائه دهد. 

بر اساس گزارش دبیرکل سازمان ملل، افغانستان همچنان با سطح بی‌سابقه‌ای از نیازهای بشردوستانه مواجه است و بیش از دوسوم جمعیت آن در سال ۲۰۲۳ به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.

با وجود گستردگی بحران انسانی، گزارش‌هایی مبنی بر مداخله طالبان در ارائه کمک‌های بشردوستانه وجود دارد. گزارش اخیر دفتر هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه سازمان ملل متحد که ۱۴ دسامبر منتشر شد، نشان می‌دهد که طالبان تنها در ماه نوامبر، در ۱۳۱ مورد مانع فعالیت نهادهای امدادی شده‌اند که به تعلیق ۲۸ پروژه بشردوستانه منجر شده است. 

این گزارش نشان می‌دهد که در ۹۸ درصد این حوادث، پای مقام‌های طالبان در میان بوده است و به چندین نمونه از دخالت‌های طالبان از جمله مداخله در برنامه‌ریزی، فشار برای امضای تفاهم‌نامه، درخواست فهرست کارکنان و دسترسی به داده‌های حساس و دخالت در استخدام کارمندان اشاره می‌کند. همچنین به ممنوع شدن کار امدادگران زن پرداخته می‌شود که در مسیر ارسال کمک‌‌های سازمان‌های غیردولتی و سازمان ملل برای زنان و کودکان افغان یک چالش بزرگ ایجاد کرده است.

زلزله‌های مرگبار استان هرات در غرب افغانستان و بازگشت صدها هزار مهاجران افغان از پاکستان و ایران از جمله مسائل دیگری‌اند که بحران انسانی در افغانستان را تشدید کرده‌اند و در بیانیه شورای امنیت سازمان ملل متحد آمده که قرار است رئیس دفتر هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه سازمان ملل متحد در مورد تبعات منفی این رویدادها بر مردم افغانستان هم گزارش دهد. 

در بیانیه شورای امنیت آمده است: «در بحث وضعیت بشردوستانه در افغانستان، اعضای شورا احتمالا از ابعاد این بحران ابراز نگرانی و بر اهمیت تسهیل کمک‌های بشردوستانه در این کشور تاکید خواهند کرد.»

در این بیانیه تاکید شده که ممکن است برخی اعضا در جلسه روز چهارشنبه از طالبان بخواهند از قطعنامه ۲۶۸۱ مورخ ۲۷ آوریل پیروی کند. این قطعنامه در کنار سایر موارد، تکرار می‌کند که همه باید بتوانند بدون توجه به جنسیتشان، به کارمندان سازمان ملل و سایرامدادگران کامل، سریع، ایمن و بدون مانع دسترسی داشته‌ باشند. 

محکومیت حمله به اقلیت‌ها و مجازات بدنی در حکومت طالبان

از بحث‌های دیگری که قرار است در نشست روز چهارشنبه شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد افغانستان دنبال شود، مسائل حقوق بشر در سطح گسترده‌تر در افغانستان است. گزارش دبیرکل نشان می‌دهد که طالبان به اجرای مجازات جسمانی [اعدام و شلاق زدن] در ملاعام، بازداشت خودسرانه و تعطیل کردن رسانه‌ها به منظور مهار نظرهای مخالف ادامه داده‌اند. اعضای شورای امنیت احتمالا این اعمال را محکوم می‌کنند و از طالبان خواهند خواست این اقدام‌های ناقض حقوق بشر را متوقف کنند.

بر اساس بیانیه شورای امنیت، اعضای شورا احتمالا به تهدیدهای تروریستی ادامه‌دار از مبدا افغانستان هم اشاره می‌کنند و ممکن است به نمونه‌هایی از حملات تروریستی خاص مانند حمله ۱۳ اکتبر به مسجد امام زمان در استان بغلان بپردازند. 

در این بیانیه تاکید شد: «اعضای شورا احتمالا در بیانیه‌هایشان تاکید می‌کنند که افغانستان نباید به پناهگاه تروریسم تبدیل شود و از طالبان خواهند خواست به تعهداتی که در این زمینه داده‌اند، پایبند باشند.»

بیشتر از جهان