در حال حاضر، هدف اصلی ایران تلاش برای دستیابی به فرصتی برای حضور در مذاکرات آینده است، بدون این که به زمان یا محتوای آن توجه داشته باشد. ایران می‌خواهد در هر زمینه ممکن از جمله، آزادی اسرای اسرائيلی یا توقف جنگ در غزه نقش ایفا ‌کند، مشروط بر این که قدرت و جایگاه حماس آسیب جدی نبیند و از کشانده شدن پای حزب‌الله به جنگ جلوگیری شود.

به همین دلیل، تهران سعی می‌کند این ایده را ترویج دهد که از عملیات هفتم اکتبر هیچ اطلاعی نداشته است. حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان نیز سخنانش را در جمعه گذشته با تکذیب اطلاع ایران یا حزبش از عملیات طوفان‌الاقصی آغاز کرد و افزود: مسئولیت این اقدام را «جنبش‌های مقاومت» در منطقه بر عهده دارند و تصمیم‌ آن را «رهبران مقاومت» اتخاذ می‌کنند.

به باور من، اعتقاد بر این که ایران از عملیات گردان‌های قسام وابسته به جنبش حماس، کم‌ترین اطلاعی نداشته یا این که تهران از عملیات گروه‌های شبه‌نظامی‌اش در منطقه اطلاعی ندارد، مانند این است که کسی ادعا کند که می‌تواند بدون اطلاع بانک، سقف موجودی کارت اعتباری خود را افزایش دهد!

شاید برای جلوگیری از گسترش درگیری‌های نظامی در منطقه، جامعه جهانی و اسرائيل، ایده عدم دخالت ایران را بپذیرند، زیرا هیچ کس نمی‌خواهد آتش جنگ فراگیر شود. تهران به‌هیچ‌وجه نمی‌خواهد حزب‌الله را قربانی جنگ کند، زیرا ماموریت اصلی حزب‌الله محفاظت از رژیم تهران و منافع آن است، نه حمایت از مسئله فلسطین یا منافع دیگران. بنابراین، تهران با دیدن این همه ناوگان آمریکایی و غربی در دریای مدیترانه، نمی‌خواهد حزب‌الله را وارد میدان نبرد کند.

ایران به‌خوبی می‌داند که هرگونه مداخله نظامی از سمت سوریه، به تغییر قواعد بازی منجر می‌شود و چنین تحولی می‌تواند باعث قطع خطوط تدارکاتی از عراق به سوریه شود. البته ترس اصلی تهران این است که هرگونه اقدام نظامی از سوریه، رژیم دمشق را در سراشیبی سرنگونی قرار می‌دهد.

از این‌رو هدف کنونی ایران ایران اجتناب از درگیری با اسرائیل و جامعه جهانی است، به‌ویژه با توجه به حمایت بی‌سابقه بین‌المللی از اسرائیل، در حالی که اسرائيل به‌طرز وحشتناکی به دنبال بازگرداندن قدرت بازدارندگی است و در این مسیر هرچه را بر سر راه آن قرار گیرد، نابود می‌کند.

علاوه برآن، ایران می‌کوشد از هر گونه تغییری که ممکن است بر وضعیت حماس در غزه تاثیر بگذارد، به تحمیل سلطه بین‌المللی موقت در نوار غزه منجر شود و سرانجام این بخش از سرزمین فلسطینی‌ها نیز به تشکیلات خودگردان فلسطین واگذار شود، اجتناب کند. به هیمن دلیل ایران می‌خواهد جایگاهش را در هر گونه مذاکرات آتی در این زمینه تضمین کند.

ایران به خوبی می‌داند که جنگ کنونی غزه با درگیری‌های گذشته تفاوت بسیاری دارد و آنچه بر میزان خطر می‌افزاید این است که هیچ طرفی در منطقه حتی اسرائيل نمی‌داند که این جنگ تا چه زمانی ممکن است ادامه پیدا کند؟ چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت؟ و هدف نهایی آن چیست؟

مهم‌ترین تلاش ایران در حال حاضر جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آسیب‌های ناشی از درگیری فعلی است؛ به‌ویژه این که ایران نمی‌خواهد یکی از ابزارهای تخریب‌گرش را در منطقه از دست بدهد و در مذاکرات سرنوشت‌ساز آینده که ممکن است وضعیت موجود و معادلات اصلی را در منطقه تغییر دهد، جای نداشته باشد.

البته تهران نمی‌خواهد تحولات جاری به‌گونه‌ای به احیای واقعی روند صلح منتهی شود که مسیر دستیابی به راه حل دوکشوری را هموار کند. اظهارات اسماعیل هنیه در چهارشنبه گذشته (اول اکتبر ۲۰۲۳) درباره توقف جنگ و از سرگیری مذاکره که همه را شگفت‌زده کرد، بیانگر این واقعیت است.

به همین دلیل، در حالی که هیاهوی نمایشی ایران درباره محور دروغین «مقاومت» ادامه دارد، تهران و متحدانش می‌کوشند دیگران را متقاعد کنند که ایران درباره حمله حماس به اسرائيل هیچ اطلاعی نداشت.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط