هیئت ۴۵ نفره‌ای از ازبکستان به رهبری جمشید خواجه‌یوف، معاون نخست‌وزیر این کشور، به افغانستان سفر کرد و با مقام‌های ارشد طالبان، از جمله ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان، دیدار کرد. وزیران کشاورزی، انرژی، مدیریت آب، معادن و حمل‌و‌نقل ازبکستان نیز در این هیئت حضور دارند.
در بیانیه‌ای که ارگ طالبان در این زمینه منتشر کرد، آمده است که در نشستی که با هیئت ازبکستان در قصر «چهار چنار» ارگ برگزار شد، پیرامون روابط بازرگانی و اقتصادی، حمل‌و‌نقل، خط‌آهن، امور فنی استخراج معادن، مدیریت آب و توسعه کشاورزی بحث و گفت‌وگو شده است.
بنا به گزارش‌ها، ملا عبدالغنی برادر در این دیدار از ازبکستان با عنوان «دوست افغانستان در طول تاریخ» یاد کرد که در «عرصه‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی» همکاری داشته‌اند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ملا برادر گفت: «سفر هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور نشان می‌دهد که روابط دوجانبه ما در حال توسعه بیشتر است و با این کار می‌توانیم در بخش تجارت و ترانزیت پیشرفت‌های خوبی داشته باشیم.»
ملا برادر همچنین گفت که سیاست خارجی حکومت طالبان «اقتصادمحور» است و افغانستان می‌خواهد از مسیر ازبکستان به کشورهای آسیای مرکزی وصل شود.
او گفت که برای سرمایهگذاران افغانستان، حمل‌و‌نقل از مسیر ازبکستان پرهزینه‌تر از مسیرهای دیگر ترانزیتی است و «امارت اسلامی» خواستار کاهش این هزینه است.
ملا برادر بر افزایش صادرات افغانستان به ازبکستان و متوازن شدن تراز تجاری دو کشور تاکید کرد. او از مقام‌های ازبکستان خواست که تعرفه‌های ویژه برای افغانستان در نظر گرفته شود تا سرمایهگذاران و بازرگانان این کشور بتوانند از ظرفیت ترانزیتی ازبکستان بیشتر استفاده کنند.
جمشید خواجه‌یوف، معاون نخست‌وزیر ازبکستان، از تکمیل طرح افزایش صادرات خبر داد و گفت که سطح تجارت میان دو کشور به حدود سه میلیارد دلار خواهد رسید.
او گفت که ازبکستان در زمینه اخذ ویزا، تسهیلات لازم را برای بازرگانان و رانندگان کامیون‌های افغان فراهم کرده است و در آینده نزدیک نمایشگاه بین‌المللی فراوردهای افغانستان در تاشکند راه‌اندازی خواهند کرد، و نیز یک مرکز بازرگانی بزرگ برای سرمایهگذاران افغان در ترمز ایجاد خواهد شد.
هیئت ۳۰ نفری دیگری هم در شهریور ازبکستان به کابل سفر کرده و با نمایندگان بخش خصوصی افغانستان دیدار کرده بودند. در آن نشست هم بر بهبود روابط اقتصادی میان افغانستان و ازبکستان تاکید شده بود.
حکومت طالبان می‌خواهد کشورهای آسیای میانه را به سرمایه‌گذاری در افغانستان و استفاده از مسیرهای آن برای حمل‌و‌نقل کالا به آسیای جنوبی متقاعد کند. طالبان بازسازی بزرگراه سالنگ را که می‌تواند مسیر اتصال کشورهای آسیای میانه به آسیای جنوبی باشد، آغاز کرده‌اند.
ازبکستان جزو کشورهایی است که با طالبان تماس و تعامل دارند و کوشیده است از تنش با این گروه پرهیز کند، اما کشورهای آسیای میانه، به‌ویژه ازبکستان، از احداث کانال قوش‌تپه در افغانستان نگران‌اند.
شوکت میرضیایف، رئیس جمهوری ازبکستان، شهریور گذشته گفته بود که کانال قوش‌تپه بر میزان سرازیر شدن آب در آسیای میانه تاثیر می‌گذارد، و خواسته بود که افغانستان در گفت‌وگوها بر سر استفاده مشترک از منابع آبی در آسیای میانه شرکت کند. او احداث کانال قوش‌تپه را از دلایل تغییر در رژیم آبی و تعادل آب در آسیای مرکزی دانسته بود.
مزارع انبوه پنبه ازبکستان وابستگی شدیدی به آبی دارند که از افغانستان به آن کشور می‌رسد و تکمیل کانال قوش‌تپه، می‌تواند از سرازیر شدن آب به ازبکستان جلوگیری کند.
کانال آبیاری قوش‌تپه، بزرگ‌ترین پروژه انتقال آب در شمال افغانستان است که ظرفیت انتقال ۱۰ میلیارد مترمکعب آب از رودخانه آمو دارد. طول این کانال ۲۸۵ کیلومتر و عرض آن ۱۵۲ متر، و عمق آن ۸.۵ تا ۱۲.۵ متر است. گفته می‌شود که پس از تکمیل مراحل ساخت کانال قوش‌تپه، ۵۵۰ هزار هکتار زمین در استان‌های بلخ و جوزجان و فاریاب زیر کشت می‌رود.
حکومت طالبان بر تسریع روند ساخت کانال قوش‌تپه تاکید دارد و آن را بزرگ‌ترین پروژه ملی می‌داند. دستگاه‌های تبلیغاتی طالبان نیز روند ساخت این کانال را پوشش رسانه‌ای گسترده‌ای می‌دهند.
کانال قوش‌تپه حدود نیم قرن پیش، در زمان ریاست جمهوری محمد داوود خان طراحی شد، اما جنگ و ناامنی در افغانستان مانع بهره‌برداری از این پروژه شده بود. در دوران نظام پیشین، جنگ و ناامنی ناشی از درگیری‌ها و حمله‌های طالبا،ن از دلایل عملی نشدن طرح‌های بزرگ اقتصادی بود.
گمانه‌زنی می‌شود که مقام‌های ارشد ازبکستانی در این سفر، درباره نگرانی این کشور در مورد کانال قوش‌تپه نیز با طالبان گفت‌وگو کنند، اما در بیانیه‌های طالبان به گفت‌وگوی احتمالی با مقام‌های ازبکستانی پیرامون آب اشاره نشده است.
کشورهای آسیای میانه، از جمله ازبکستان، از افزایش تهدید تروریسم از افغانستان زیر سلطه طالبان نیز نگران‌اند و این نگرانی را در دیدار با مقام‌های آمریکایی و روسی در میان گذاشته‌اند. اما طالبان مدعی‌اند که هیچ خطری از خاک افغانستان کشورهای دیگر را تهدید نمی‌کند و طالبان تهدیدهای احتمالی را دفع خواهند کرد.
