حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز دوشنبه سوم مهر، در پایان سفرش به نیویورک، با اشاره به احتمال ازسرگیری مذاکرات سیاسی و اتمی جمهوری اسلامی با ایالات متحده گفت: «ما همواره پیام‌های مثبتی از آمریکایی‌ها دریافت می‌کنیم اما در جلساتم تاکید کردم که ما بر مبنای رفتار عملی آمریکا قضاوت خواهیم کرد.»

امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با خبرگزاری دولتی ایرنا، درباره سرانجام مذاکرات وین و توافق لغوشده برجام چنین توضیح داد: «ما معتقدیم این مذاکرات ما‌ه‌ها به مقدار زیاد در وین انجام و به پیش‌نویسی منجر شد که اکنون در دسترس است اما هنوز نهایی نشده است. اگر طرف‌های مقابل و آمریکایی‌ها اراده لازم را داشته باشند، در چارچوب مذاکرات قبلی و اولویت‌هایی که مدنظر ایران است، می‌توانیم آن را در دسترس بدانیم.»

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی که برای شرکت در هفتادوهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل، همراه با ابراهیم رئيسی به نیویورک سفر کرده بود، در پایان سفر هفت‌روزه‌اش و پیش از ترک خاک آمریکا، ضمن ابراز خوشحالی از توافق اخیر ایران با آمریکا بر سر آزادسازی منابع مالی بلوکه‌شده تهران در کشورهای دیگر و مبادله زندانیان، مدعی شد که جمهوری اسلامی از «هر طرح و ابتکاری که منافع ملت ایران را تامین کند و نتیجه آن لغو تحریم‌ها و بازگشت همه طرف‌ها به تعهداتشان باشد»، استقبال خواهد کرد؛ سخنانی که با مواضع سال‌های گذشته سران جمهوری اسلامی از جمله علی خامنه‌ای در تضاد کامل است.

اکنون این سخنان وزیر خارجه دولت ابراهیم رئیسی درباره «پیام‌های مثبت آمریکایی‌ها» در حالی بیان می‌شود که او روز شنبه در جریان نشستی در مرکز جامعه آسیایی در نیویورک، مقام‌های آمریکایی را متهم کرد که «گفتار و رفتار یکسانی ندارند» و «در گفتار چیزی می‌گویند و در عمل به گونه‌ای دیگری اقدام می‌کنند».

امیرعبدالهیان روز دوشنبه در بخش دیگری از گفت‌وگویش با ایرنا، از مذاکراتش با سیاستمداران سابق آمریکایی در جلسات اندیشکده‌ها سخن گفت و ادعا کرد که «یکی از موضوع‌های مطرح بحث لغو تحریم‌های ایران و بازگشت همه طرف‌ها به تعهداتشان» بوده است. او با بیان اینکه «نمی‌توانم خیلی جزئیات را بیان کنم. آن را از عمانی‌ها بپرسید»، افزود: «تبادل پیام‌ها بین دو طرف به‌طور طبیعی، جریان دارد و موضوع جدیدی نیست، اما باید ببینیم در هفته‌های آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. ما به تلاش‌هایمان برای لغو تحریم‌ها از مسیر دیپلماسی و مذاکره ادامه خواهیم داد.»

هم‌زمان روز دوشنبه، وب‌سایت امواج مدیا در گزارشی نوشت که حسین امیرعبداللهیان در سفر آمریکا قصد داشت به واشنگتن هم برود اما درخواستش برای معافیت از محدودیت‌های رفت‌وآمد مقام‌های ایرانی در آمریکا رد شد و او نتوانست به دفتر حافظ منافع ایران در واشنگتن سر بزند.

سفارت ایران در واشنگتن از سال ۱۹۸۰ (۱۳۵۸) غیرفعال است. جمهوری اسلامی ایران یک نمایندگی دائمی در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک و یک دفتر حافظ منافع در سفارت پاکستان در واشنگتن دارد.

این مقام ارشد در وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در جدیدترین مصاحبه مطبوعاتی‌اش، گفت‌وگوهایش در نیویورک با سامح شکری، وزیر خارجه مصر، را نیز «مفید و سودمند» خواند و اعلام کرد که از نظر جمهوری اسلامی، مصر «کشوری بسیار مهم در جهان اسلام و منطقه» است و از آمادگی تهران برای ارتقا روابط بین دو تهران و قاهره و پایان خصومت طولانی‌مدت خبر داد.

پس از دیدار وزرای خارجه ایران و مصر در هفته گذشته، احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد ایران، هم برای شرکت در نشست بانک آسیایی، به مصر رفت و با همتای مصری‌اش دیدار کرد.

بر اساس فرمانی که در زمان حیات روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، صادر شده بود، ایران رابطه سیاسی‌اش را با مصر قطع کرد و دو کشور روابط رسمی دیپلماتیک با هم ندارند‌؛ اما علی خامنه‌ای بهار امسال در دیدار با هیثم بن طارق، سلطان عمان، از پیشنهاد او برای تجدید رابطه میان دو کشور استقبال کرد.

خبرگزاری‌های نزدیک به حکومت ایران روز یکشنبه دوم مهر گزارش دادند که حسین امیرعبداللهیان در دیدار روز شنبه‌اش با آنتونی گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، ادامه تبادل پیام با آمریکایی‌ها را تایید کرده بود.

بر اساس این گزارش، امیرعبداللهیان در این دیدار با اشاره به تبادل زندانیان با آمریکا و آزادسازی دارایی‌های مسدود‌شده ایران در کره جنوبی، گفته بود: «در خصوص برجام همواره با شما مشورت‌های خوبی داریم. تبادل پیام‌ها با آمریکا ادامه دارد و طرح سلطان عمان نیز همچنان روی میز است و اگر طرف‌های مقابل آماده باشند، ما برای بازگشت به برجام جدی هستیم تا در چارچوب ابتکار عمان همه طرف‌ها به تعهداتشان در برجام بازگردند.»

تغییر واضح سیاست‌های مقام‌های جمهوری اسلامی برای آشتی سیاسی با ایالات متحده می‌تواند به کاهش قابل‌توجه منابع مالی تهران به دلیل تحریم‌های گسترده آمریکا و اروپا در چندسال اخیر مرتبط باشد از طرفی با توجه به احتمال کنار رفتن دموکرات‌ها از قدرت در انتخابات سال ۲۰۲۴ آمریکا، برخی تحلیلگران معتقدند جمهوری اسلامی می‌خواهد با رفع شماری از تحریم‌های اقتصادی، از فرصت باقی‌مانده برای تجدید قوای اقتصادی‌اش به منظور ادامه حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در منطقه سود ببرد.