فدراسیون شطرنج ایران بدون تاسف از این که چه مهره‌ای را از دست می‌دهد، حکم چند خطی اخراج استاد بزرگ شطرنج زنان ایران را اعلام کرد. این حکم به معنای خداحافظی با میترا حجازی‌پور بود، این هرگز به معنای خداحافظی میترا از شطرنج نیست. او همچنان کیش و مات می‌کند.
به بهانه شرکت میترا بدون حجاب در مسابقات شطرنج سریع و برق‌آسای مسکو، ببینیم نوع پوشش زنان ورزشکار در فدراسیون‌های جهانی چه مفهومی دارد و بر میترا حجازی‌پور چه گذشته است.
بسیاری از فدراسیون‌های بین‌المللی ورزشی، این اجازه را به ورزشکاران زن در کشورهای اسلامی مثل ایران می‌دهند که با پوشش مورد نظر خود ورزش کنند.
اگرچه پوشش ورزشی با رعایت آنچه مبانی پوشش اسلامی تلقی می‌شود، می‌تواند آسیب‌هایی هنگام ورزش ایجاد کند، فدراسیون‌های جهانی کوشش می‌کنند برای گسترش ورزش و ایجاد فرصت‌های حرفهای برای تمام اقشار با هر گرایش، لباس‌های متنوعی را بر اساس عقاید دینی یا عرفی بپذیرند.
نگاه فدراسیون‌های جهانی این نیست که ورزشکاران زن در جایی از دنیا مجبور به پوشیدن این لباس‌ها و حجاب باشند، بلکه این یک فرصت است که اگر کسی به انتخاب خود می‌خواهد از چنین پوششی استفاده کند، از ورزش محروم نباشد.
حتی رشته‌هایی مثل کشتی یا بسکتبال که پوشیدن لباسی بیشتر از پوشش استاندارد این ورزش‌ها، کار را برای ورزشکار بسیار سخت می‌کند، پذیرفته‌اند که ورزشکاران زن از لباس‌هایی که حجاب در آنها رعایت می‌شود، استفاده کنند.
فدراسیون‌های جهانی البته در ابتدای طرح تغییر پوشش ورزشکاران زن در کشورهایی مثل ایران مخالف بودند؛ اما در پی بررسی‌های ورزشی در زمینه آسیب‌هایی که برای ورزشکار دارد، سرانجام در بسیاری از ورزش‌ها پذیرفته شد که ورزشکاران زن بتوانند لباس‌هایی را که حجاب در آنها رعایت شده، استفاده کنند.
بدیهی است که فیده، فدراسیون جهانی شطرنج، به دلیل اینکه ورزش شطرنج به لباس وابسته نیست، حساسیتی به نوع پوشش شطرنج‌بازان ندارد. پوشش در ورزش‌ها بر اساس نیاز ورزشکار به نوعی از تحرک مربوط به هر ورزش طراحی می‌شود و فدراسیون‌های جهانی هرگز پوشش زنان ورزشکار را به دلیل ایجاد جذابیت‌های زنانه طراحی نمی‌کنند.
در ایران، حجاب ورزشکاران زن مثل حجاب شهروندان اختیاری نیست و این اجبار، فعالیت حرفهای ورزشی را برای بسیاری از زنان ورزشکار - مثل شناگران، حتی غیرممکن کرده است. در چندین رشته نیز در سال‌های اخیر مجوزهای رقابت قاره‌ای و جهانی با رعایت حجاب به ورزشکاران زن داده شده و این محصول سال‌ها بحث و جدل مربیان و ورزشکاران زن ایرانی با فدراسیون‌ها و نهادهای ورزشی در ایران است.
میترا حجازی‌پور، استاد بزرگ شطرنج زنان ایران، دختر ۲۶ ساله مشهدی که از کودکی شطرنج بازی می‌کرد و در تمام رده‌های سنی برای تیم‌های ملی ایران افتخاراتی را به دست آورده بود، به دلیل این که در شطرنج سریع و برق‌آسای مسکو بدون پوشش سر مسابقه داد، از سوی فدراسیون شطرنج ایران از تیم ملی اخراج شد.
این حکم اخراج می‌تواند برای فدراسیون شطرنج ایران عاملی برای تعلیق باشد. فیده، فدراسیون جهانی شطرنج، می‌تواند از ورزشکار خود حمایت کند و دلیل اخراج او منطقی ندارد که فدراسیون جهانی را قانع کند.
مهرداد پهلوان‌زاده، رئیس فدراسیون شطرنج، درباره ماجرای میترا حجازی‌پور گفت: «ما برای حجازی‌پور معرفی‌نامه کشور ایران را صادر نکرده بودیم و او به صورت آزاد در این مسابقات شرکت کرد.»
او افزود: «حجازی‌پور مدت‌هاست که در مسابقات داخلی ایران شرکت نمی‌کند. معرفی‌نامه ایران برای این مسابقات فقط برای آتوسا پورکاشیان و سارا خادم‌الشریعه به فیده ارسال شد و فقط همین دو نفر نمایندگان کشورمان بودند.»
آقای پهلوان‌زاده افزود: «ما زمانی که متوجه بدون حجاب بودن حجازی‌پور شدیم، به سرعت اعتراض خود را به فدراسیون جهانی شطرنج اعلام کردیم. اما به دلیل تعطیلات کریسمس، ترتیب اثر داده نشد و به همین دلیل هم این شطرنج‌باز با پرچم ایران حضور داشت. حجازی‌پور دیگر در تیم ملی ایران جایی نخواهد داشت.»
در حرفهای رئیس فدراسیون شطرنج ایران تناقض وجود دارد، چون مشخص نمی‌شود که حجازی‌پور پیش از مسابقات در تیم ملی ایران جایی نداشت یا فدراسیون پس از شرکت او بدون حجاب، نامه حذفش را نوشته است.
البته فدراسیون‌های ورزشی در ایران درباره چگونگی پوشش ورزشکاران زن تصمیم نمی‌گیرند و آنها باید قوانین عمومی را در ایران رعایت کنند. اما فدراسیون شطرنج می‌توانست برای حفظ ورزشکار خود و برای ارزش دادن به جایگاه ورزشکاری که ۱۸ سال در تیم‌های ملی شطرنج مسابقه داده، به این سرعت حکم اخراج صادر نمی‌کرد.
بعید است که دیگر حجازی‌پور بازگشتی به تیم ملی شطرنج ایران داشته باشد و این زیان بزرگی برای شطرنج ایران محسوب می‌شود که یکی از چهره‌های شاخص خود را از دست داد. برای ورزش ایران اما چندان هولناک نیست که سرمایه‌هایش را از دست بدهد، چون در تمام رشته‌های ورزشی زنان ایرانی سال‌های سال محرومیت از ورزش را تجربه کرده‌اند.
حتی شطرنج ورزشی بود که پس از انقلاب ایران تا اواخر دهه ۶۰ به دلیل ممنوعیت، فدراسیون نداشت و ایران سال ۶۸ فدراسیون شطرنج را بازگشایی کرد و تا اواسط دهه ۷۰ طول کشید تا شطرنج ایران بتواند با آموزش شطرنج‌بازان جوان دوباره پا بگیرد.
در بسیاری از رشته‌های ورزشی مثل فوتبال و بسکتبال، فرزندان خانواده‌های مهاجر ایرانی با پیوستن به تیم‌های ملی ایران اثرات چشمگیری در موفقیت‌های سال‌های اخیر ورزش ایران داشتند.
غم‌انگیز است که در ورزش ایران فرصت بهره‌مندی از ستاره‌های مستعد ورزشی به این سادگی از دست می‌رود. چنان که میترا حجازی‌پور از شطرنج ایران رفت، برای ایران بازی نخواهند کرد تا حظ تماشای موفقیت‌های افرادی چون او را از کف بدهیم.
