نیروهای طالبان روز چهارشنبه اول شهریور گروهی از دختران دانشجو را که قرار بود برای یک سفر تحصیلی به امارات متحده عربی بروند در فرودگاه کابل متوقف کردند و مانع سفرشان شدند.

این دختران، که عده‌شان حدود ۶۰ نفر گزارش شده است، با رعایت دستور طالبان، محرم شرعی همراه با خود داشتند، اما طالبان بدون ذکر هیچ دلیلی مانع سفر آنان شدند.

در همین حال، گروهی از مقام‌های ارشد طالبان روز چهارشنبه سمیناری علمی با عنوان «نقش زنان در خیرالقرون» در کابل برگزار کردند و برخی از آنان بر اهمیت تحصیل زنان تاکید کردند.

شیرمحمد عباس استانکزی، معاون وزارت خارجه طالبان، در این سمینار گفت: «بر حاکمان و حکومت اسلامی واجب است که برای زنان شرایط و زمینه تعلیم را فراهم کنند.»

این مقام طالبان از افراد کلیدی در گفت‌وگوهای صلح میان طالبان و آمریکا بود و به نظر می‌رسد آنچه آمریکا را وادار کرد مقوله «طالبان اصلاح‌شده» یا «طالبان تغییریافته» را پیش بکشد، حضور افرادی مانند استانکزی بود که از یک سو با افکار تندروانه رهبر طالبان همسو هستند و از سوی دیگر، تلاش دارند دل جامعه غربی را نیز به دست آورند.

 او تا کنون چند بار از دستور منع تحصیل دختران انتقاد کرده است. او در این سمینار نیز گفت که اسلام به زنان «در سایه شریعت اسلامی، حق میراث و حق تعلیم و جایگاهی خاص داده است.»

این در حالی است که رهبر طالبان تحصیل زنان و دختران از کلاس ششم به بالا را منع کرده است. در زمستان ۱۴۰۱، به دستور رهبر طالبان، حضور دختران در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی خصوصی نیز منع شد و به این ترتیب، زنان به‌طور کلی از عرصه‌های تحصیلی حذف شدند. حتی کنکور سراسری امسال نیز به دستور رهبر طالبان بدون حضور دختران برگزار شد.

در سمینار طالبان در مورد زنان، عبدالباقی حقانی، وزیر پیشین آموزش عالی طالبان، نورالدین عزیزی، وزیر تجارت این گروه، و برخی دیگر از مقام‌های طالبان سخنرانی کردند و همه بر اهمیت تحصیل و تعلیم زنان تاکید کردند.

عبدالباقی حقانی، که اکنون رئیس کمیته امتحانات است، پیش از این نیز در رشته توییتی اعلام کرده بود که در حذف دختران از آزمون کنکور نقشی ندارد. او در سمینار طالبان نیز گفت: «آموختن علم بر همه واجب است و ما در عرصه علمی از جهان عقب مانده‌ایم. لازم است در زمینه رشد علمی در کشور تلاش‌های زیادی صورت بگیرد.»

اظهارات مقام‌های طالبان در سطح وزیران و معاونان وزیر در مورد رد ممانعت از تحصیل دختران تا کنون بارها  مطرح شده است. حتی سخنگویان طالبان به این نکته اشاره کرده‌اند که اختلاف‌نظرهایی میان رهبری طالبان در زمینه حق تحصیل دختران و زنان وجود دارند.

اما به نظر نمی‌رسد که اختلاف‌ها به اندازه‌ای جدی باشد که باعث تغییر در تصمیم‌گیری رهبر طالبان شود. آنچه مشهود است این است که طالبان در دو سالگی حکومتشان بر افغانستان تلاش دارند به جامعه جهانی وانمود کنند که سطوح کاری و اجرایی‌شان با حق تحصیل و کار زنان مخالفتی ندارد، بلکه فقط رهبر و برخی افراد در اطراف او با این موضوع مشکل دارند.

آنچه در این مورد باید در نظر داشت این است که حتی آن عده از مقام‌های طالبان که مدعی‌اند با تحصیل دختران مخالفتی ندارند با تحصیلات پیشرفته و مدرن و کار زنان در همه عرصه‌ها موافق نیستند. منظور آنان از آموزش زنان، اجازه تحصیل در مدرسه و دانشگاه‌ با محتوای دینی و با رعایت تفکیک جنسیتی در کلاس‌ها، داشتن حجاب اجباری، حتی داشتن محرم شرعی در صورت نیاز، و آینده شغلی محدود به فضاهای مورد نظر طالبان است.

نظر برخی از کارشناسان این است که طالبان سرانجام کشورهای جهان را متقاعد خواهند کرد که وضع کنونی را به‌عنوان واقعیت موجود و تحمل‌شدنی در افغانستان بپذیرند و به طالبان مشروعیت بخشند. البته نمایش‌های مقام‌های طالبان در حمایت ظاهری از زنان نیز می‌تواند بخشی از این برنامه باشد.

اما در طرف دیگر، زنان افغانستان قرار دارند که در دو سال گذشته، با وجود همه نوع سرکوب و فشار و دادن قربانی‌های متعدد، از حرکت باز نایستاده‌اند و همچنان می‌کوشند واقعیت زندگی زنان افغانستان را به جهان نشان دهند.

این زنان هر روز با انتشار ویدیوها، عکس‌ها، و پیام‌های اعتراضی، مشقت‌های زندگی زنان افغانستان را در شبکه‌های اجتماعی بازتاب می‌دهند و اعلام می‌کنند که آنچه در افغانستان می‌گذرد نه برای زنان تحمل کردنی است و نه امری عادی است.