مردم ایران با معضلات متعددی مواجه‌اند:‌ از حکومت استبدادی تا انزوای جهانی تا وضع ناگوار اقتصاد. اما یکی از خطرناک‌ترین این معضلات که به اندازه کافی به آن توجه نمی‌شود نابودی محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی است. صفحه محیط زیستِ روزنامه «اورشلیم پستِ» اسرائیل روز چهارشنبه در گزارشی در این زمینه با یک کارشناس در تل‌آویو گفتگو کرد و به گزارش چند ماه پیش «موسسه خاورمیانه» در واشنگتن اشاره کرد که گفته بود امکان دارد تا سال ۲۰۵۰ یعنی کمتر از ۳۰ سال دیگر، حدود ۷۰ درصد ایرانیان مجبور شوند برای زنده ماندن ایران را ترک کنند.

مخاطرات اقلیمی در چند ماه گذشته روشن‌تر از همیشه بوده‌اند. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با افزایش بی‌سابقه دما مواجه شده‌اند. طبق آمار «اداره تغییرات اقلیمی کوپرنیک»، که جزو نهادهای وابسته به اتحادیه اروپا است، ژوئیه داغ‌ترین ماه تاریخ‌ ثبت‌شده بشر بود. در بسیاری مناطق اروپا موج‌ها گرم منجر به تخلیه هتل‌ها و خانه‌های مسکونی در کشورهایی همچون ایتالیا و یونان شد. روز چهارشنبه مجمع‌الجزایر هاوایی در آمریکا با آتش‌سوزی‌های جنگلی عظیم مواجه شد و باعث شد برخی مردم به دریا پناه ببرند.

اما در خاورمیانه، ایران جزو کشورهای آسیب‌پذیر در این زمینه است. دکتر امیر گیواتی از دانشکده مطالعات محیط‌زیستِ‌ دانشگاه تل‌آویو یادآوری می‌کند که داغ‌ترین دمای سطح زمین در کویر لوت در ایران است که در سال ۲۰۰۵ به اوج ۷۰.۵ درجه سانتیگراد رسید.

به اساس این گزارش، دمای شدید در ایران مختص بیابان و کویر نیست. اوضاع به‌خصوص در خوزستان و سایر بخش‌های جنوبی ایران وخیم که دمای هوا در بعضی نقاط آن به بالای ۵۱ درجه رسیده است، وخیم است. «اورشلیم پست» به گفته‌های سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی جمهوری اسلامی در گفتگو با ایسنا ‌اشاره کرد که گفته بود افزایش دما در ایران، دو برابر ضرباهنگ جهانی است. در عین باران‌ها کاهش یافته است.

نشریه «بهداشت سیاره لنست» ماه آوریل در گزارشی به گرمایش جهانی در منطقه پرداخت و نوشت: «ایران سالی بیش از ۱۷۰۰ مرگ مربوط به گرما دارد و با حدود ۱۱ مرگ از هر ۱۰۰ هزار نفر در سال، آسیب‌پذیرترین سرانه در میان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا را دارد.» بالاترین میزان مرگ‌های مربوط به گرما در منطقه البته با سالانه ۲۵۹۱ مورد در مصر است که جمعیتی بیش‌تر از ایران دارد. این رقم در اسرائيل تنها ۲۱۸ نفر است. میزان متوسط در خاورمیانه ۲.۱ مرگ در میان ۱۰۰ هزار نفر است که به معنی پنج برابر بودن آمار در ایران است.

در گزارش «لنست» به خطر موجود برای کل منطقه نیز اضافه شده است. در این گزارش آمده است: «اگر میزان تشعشع گازهای گلخانه‌ای در سطح جهان بالا بمانند، میزان حداکثر روزانه دمای هوا در خاورمیانه و شمال آفریقا می‌تواند تا آخر قرن به نزدیک ۵۰ درجه سلیوس برسد.» با این حساب متوسط میزان مرگ و میر بر اثر گرما می‌تواند تا سال ۲۰۶۰ به ۱۲۳ از میان هر ۱۰۰ هزار نفر برسد.

دکتر گیواتی می‌گوید: «جاهایی مثل ایران به ملموس‌ترین شکل پیامده‌های بحران اقلیمی را نشان می‌ٔهند. ایران کشور بزرگی است که زیرساخت ندارد. وقتی گرما به این شدت می‌رسد مردم آب ندارند. رودخانه‌ها خشک می‌شوند و کشاورزی کشور آسیب‌های گسترده می‌بیند.»

گیواتی تاکید کرد که تغییرات اقلیمی برای ایران «بحران بزرگی» است چون دولت قدم‌های لازم را برای مقابله با آن برنداشته است. او افزود:‌ «ایران هر تابستان داغ می‌شود. اما اتفاقی که در دو تا سه سال گذشته افتاده برای این کشور چشمگیر است. اوضاع اضطراری است.»

ایران در عین حال بزرگ‌ترین ساطع‌کننده گازهای گلخانه‌ای در خاورمیانه است. طبق آمار برنامه محیط‌ زیست سازمان ملل این میزان در سال ۲۰۱۸ بیش از ۹۲۶ میلیون تن بود در حالی که برای عربستان سعودی و ترکیه به ترتیب ۷۵۰ و ۵۹۷ میلیون بود.

اما نگران‌کننده‌ترین آماری که روزنامه اسرائيلی به آن اشاره کرد از گزارشی می‌آید که بنفشه کی‌نوش در ماه ژانویه برای «موسسه خاورمیانه» تنظیم کرده بود. طبق این گزارش حدود ۵۰ میلیون ایرانی (یعنی حدود ۷۰ درصد جمعیت) تا سال ۲۰۵۰ مجبور به ترک کشور برای زنده ماندن خواهند بود.