با اینکه از نظر جهانیان دیدگاه و عملکرد گروه طالبان از سال‌های گذشته کاملا مشخص بوده است،‌ برخورد جامعه جهانی با عملکرد طالبان در دو سال گذشته یکسان نبوده است. با این حال، رویکرد جهانی در مورد طالبان در نوسان زیادی بوده است.

در ماه‌های نخست حکمرانی طالبان بر افغانستان، اکثر رسانه‌هایی که رخدادهای افغانستان را پیگیری می‌کردند با لحن به‌نسبت ملایمی به مسائلی مانند مبارزه با تروریسم، رعایت حقوق بشر، و ایجاد دولت فراگیر در افغانستان می‌پرداختند. گروه طالبان نیز در تلاش بودند تا در مقایسه با دهه ۹۰ و سلطه نخست خود بر افغانستان، این بار چهره متفاوتی از خودشان نشان دهند. با این حال، هم رویکرد طالبان و هم روایت جهان از این گروه دچار تغییر گسترده‌ای شده است.

انستیتو صلح آمریکا در مطلب بلندی که روز پنجشنبه در مورد برخورد طالبان با روایت‌های جهانی از این گروه منتشر کرده است می‌گوید که دستگاه تبلیغاتی طالبان تندتر و تهاجمی‌تر از گذشته به موضع‌گیری دولت‌های جهان و رسانه‌های بین‌المللی می‌پردازد. در این مطلب، که به قلم اندرو واتکینز، کارشناس ارشد انسستیتو صلح آمریکا، نوشته شده است، آمده است که لحن گروه طالبان در تعامل با جهان با تناقض زیادی روبه‌رو است.

در حالی که در پیام‌های ملا هبت‌الله، رهبر طالبان، که معمولا در ایام عید بیشتر منتشر می‌شود، آمریکا نه‌تنها دولت متخاصم با طالبان، بلکه حتی متخاصم با دین اسلام دانسته می‌شود، او در چند سخنرانی‌اش خواهان روابط گسترده با غرب و به‌خصوص آمریکا شده است. هرچند این لحن طالبان بیشتر تکراری شده و هر از چند گاهی منتشر می‌شود، در رویکردهای سخنگویان این جریان می‌توان لحن تند و تیز و انتقادهای سخت علیه رسانه‌های بین‌المللی و در کل جامعه جهانی را دید، تا جایی که سخنگویان طالبان تلاش می‌کنند کشورهای زیادی را به نقض حقوق بشر، پشت پا زدن به دموکراسی، و حتی پایمال کردن حقوق زنان و دختران متهم کنند.

به‌طور کلی، رهبر طالبان بیشتر دیدگاه‌های خود را در سخنرانی‌هایی بیان می‌کند که به مناسبت عیدها ایراد می‌کند. او تلاش می‌کند در این پیام‌های عیدی دستاوردهای این گروه را نیز نشان دهد. او حتی ورد به مسائل تکنیکی و اختصاصی در حوزه مدیریت، دیپلماسی، بهداشت، آموزش و غیره را در چارچوب صلاحیت سخنرانی خود می‌داند و برای همه نسخه می‌پیچد.

برای مثال، او در چند سخنرانی‌اش از اعاده حقوق زنان و دختران در افغانستان در چارچوب قوانین شرعی سخن گفت و مدعی شد که در زیر چتر طالبان، زنان به کرامتی که لایق آن بودند رسیده‌اند. اما این سخنرانی با مخالفت‌های گسترده‌ جهانی روبه‌رو شد. جامعه جهانی محرومیت‌ها و ممنوعیت‌ها و حتی خشونت‌های اعمال‌شده علیه زنان را منعکس ساخت و اظهارات و گزارش‌های رسمی زیادی در این باره منتشر شد.

در اینجا بود که ماشین تبلیغانی طالبان به حرکت در آمد و در تقابل با اظهارات ضدطالبان، بحث‌های تندی را مطرح کرد. بیشتر سخنگویان امارت اسلامی کشورهای خارجی را به مداخله در امور افغانستان و مردمش متهم کردند. آنان حتی هر از گاهی به آمریکا این مسئله را گوشزد می‌کنند که آن را شکست داده و مملکت را به‌زور سرنیزه به دست آورده‌اند. این رویکرد تهاجمی از میانه سال ۲۰۲۲ بیشتر و بیشتر شده است.

طالبان نه‌تنها به گزارش‌های تحقیقاتی سازمان ملل متحد یا کشورهای کمک‌کننده می‌تازند، بلکه حتی تا حد پرداختن به یک گزارش ساده رسانه‌ای نیز واکنش نشان می‌دهند. همین امروز (جمعه ۱۴ ژوییه) ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی که جایگاهی در حد وزیر در دستگاه رهبری طالبان دارد، به گزارش یک رسانه فارسی‌زبان که اوضاع افغانستان را پوشش می‌دهد واکنش نشان داد و آن را دروغ اعلام کرد.

این رویکرد ناشی از نگرانی طالبان از روایت‌های شکل‌گرفته در افکار عمومی جهانی است. ردیه شدید‌اللحن ملا هبت‌الله علیه محکومیت خارجی در مورد آنچه این گروه دستاوردهای خود می‌داند نیز نشان می‌دهد که قندهار به آنچه جامعه بین‌المللی فکر می‌کند توجه زیادی داشته است. سطح جزئیات سیاست‌ها در قبال زنان نشان می‌دهد که امیر طالبان مجبور است اقدام‌های رژیم خود را برای مردم افغانستان و جهان توضیح دهد و از آن دفاع کند.

در سراسر اظهارات عمومی هبت‌الله، از جمله در یکی از سخنرانی‌هایش در کابل در سال گذشته، او همواره آمریکا و غرب را قدرت‌های ذاتا متخاصم توصیف می‌کند که همچنان فعالانه خواهان جلوگیری از دستیابی طالبان به هدف‌های خود هستند. پیام عید قربان امیر طالبان فقط یکی از نمونه‌های شایان توجه در میان پیام‌های عمومی دفاعی و واکنشی طالبان است.

واکنش آن‌ها به تیترها و گزارش‌های رسمی اخیر شدید بوده است. حالت تدافعی طالبان نشان می‌دهد که آن‌ها چقدر و با چه دقتی پوشش رسانه‌های جهانی را از نزدیک دنبال می‌کنند و چقدر نگران روایت‌هایی‌اند که می‌تواند روایت خود آن‌ها را تضعیف کند. در حالی که بازوی رسانه‌ای طالبان مدت‌ها است به مطبوعات منتقد، چه خارجی و چه افغان، توجه زیادی داشته است، در چند ماه گذشته، لحن آنان نیز تندتر از گذشته شده است. تند شدن لحن طالبان جنبه مثبت روایت‌های جهانی در برابر عملکرد طالبان است. آنان چنان در این مورد حساس شده‌اند که گاهی با کوچک‌ترین جنبه مثبت یک گزارش خارجی آن را بروز می‌دهند. یک نمونه از این‌ها واکنش امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، به سخنرانی بایدن بود که گفته بود القاعده در افغانستان از توان افتاده است.

اندرو واتکینز در پایان مطلبش از جامعه جهانی خواسته است که جنبه‌های اثرگذار روایت‌های ساخته‌شده جهانی در برخورد با طالبان و شیوه‌های واکنش این گروه را در نظر داشته باشند و با هماهنگی بیشتری این روایت‌ها را طرح کنند.