بحران مهاجرت مهم‌ترین موضوع نشست وزیران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در روز پنجشنبه است. وزیران ۲۷ کشور گردهم آمدند تا برای بحران موج جدید ورود پناهجویان به قاره سبز راه‌حل پیدا کنند.

هرچند موضوع مهاجرت سال‌هاست یکی از دغدغه‌های اروپایی‌ها محسوب می‌شود، اما ساختارهای مهاجرتی اتحادیه اروپا پس از ورود میلیونی پناهجویان در سال ۲۰۱۵، کارآمدی خود را از دست دادند. ناکارآمدی که بی‌تردید در هشت سال گذشته نه تنها ترمیم نشده، بلکه بدتر هم شده است.

ایتالیا و یونان، دو کشور اصلی اتحادیه اروپایی که در ۱۰ سال اخیر پذیرای پناهجویان از شمال آفریقا و قاره آسیا بوده‌اند، همچنان با کمبود امکانات و تجهیزات پذیرایی و کمک به پناهجویان مواجه‌اند و در یک دهه اخیر اصلاح ساختاری آشکاری به وجود نیامده است. ایلوا یوهانسون، کمیسر سوئدی موضوعات داخلی و مهاجرتی اتحادیه اروپا که میزبان وزیران کشورهای عضو است، پنجشنبه گفت که اتحادیه اروپا «شاهد روزی تاریخی و مهم است.»

به گفته او، ۲۷ «کشور عضو در بخش‌هایی با هم به توافق رسیده‌اند، اما هنوز برای رسیدن به توافق نهایی که شاید تنها ۱۰۰ متر از آن مانده باشد، زمان لازم است و اراده کشورها تاثیرگذار خواهد بود.»  یوهانسون که یکی از باتجربه‌ترین کمیسرهای اروپایی است، به خبرنگاران پیش از ورود به نشست، گفت: «امروز اگر متحد نباشیم نهایتا این اروپا است که بازنده نهایی خواهد بود.» ‌

طبق قوانین موجود، پناهجویان به اولین سرزمین‌های اروپایی که می‌رسند باید درخواست پناهندگی بدهند. به این ترتیب، دو کشور یونان و ایتالیا و کمی هم جزیره مالت به‌تنهایی باید به درخواست‌های پناهندگی و اسکان صدها هزار پناهجو پاسخ دهند. این کشورها می‌گویند به‌تنهایی از پس این کار برنمی‌آیند، چرا که کارشان «سخت و طاقت‌فرسا است.»

در سال‌های اخیر، خصوصا پس از جنگ سوریه و پیشروی‌های داعش در عراق، بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا، عمدتا کشورهای شرق اروپا ازجمله مجارستان و لهستان و جمهوری چک، از زیر بار تعهدات خود در قبال پناهجویان شانه خالی کردند.

پیش‌تر در سال ۲۰۱۸، کمیسیون اروپا برای تمام کشورهای اروپایی ظرفیت پذیرش پناهجو در نظر گرفته بود که هیچ‌یک از کشورهای اروپای شرقی آن‌ها را اجرا نکردند. اکنون سوئد که ریاست موقت اتحادیه اروپا را عهده‌دار است، پیشنهاد کرده که این کشورها اگر نمی‌خواهند پذیرای پناهجویان باشند باید دست‌کم پول آن‌ها را -‌۲۰ هزار یورو بابت هر پناهجو- بپردازند.

این پیشنهاد مهم‌ترین موضوع گفت‌و‌گوی وزیران کشورهای اروپایی در روز پنجشنبه خواهد بود. برای توافق نهایی، رای موافق دست‌کم ۷۰ درصد از کشورهای عضو اتحادیه اروپا الزامی است.

نانسی فایزر، وزیر کشور آلمان، پیش از ورود به این جلسه به خبرنگاران گفت: «کسب توافق در روز پنجشنبه دشوار است، اما نباید شکست بخورد، چراکه در صورت شکست اروپا مرتکب اشتباهی تاریخی می‌شود.» جرالد درمنن، وزیر کشور فرانسه، هم اعلام کرد که «با پیشنهادهای جدیدی به این جلسه پای گذاشته است، اما هنوز کارهای زیادی درباره موضوع بسیار دشوار مهاجرت باید حل و بررسی شود.» فرناندو گرانده مارلاسکا، وزیر کشور اسپانیا، هم تاکید کرد که «اگر روز پنجشنبه کشورهای عضو به توافق نرسند، اتحادیه اروپا بازنده نهایی خواهد بود.»

به‌جز کسب توافق بین وزیران کشور اعضای اتحادیه اروپا، پارلمان‌های ملی هر۲۷ کشور عضو نیز باید آن را تصویب کنند. در صورت شکست در رسیدن به هرگونه توافق در روز پنجشنبه ممکن است این پروژه جدید به کلی کنار گذاشته شود یا اینکه بازنگری شود. این نشست در حالی برگزار می‌شود که در سه ماهه اول سال ۲۰۲۳، ۴۴۲ پناهجو در آب‌های مدیترانه جان باخته‌اند.