گروهی از پژوهشگران و اندیشمندان ایرانی در یک پژوهش به تبعات تاخیر حکومت جمهوری اسلامی در واکسیناسیون مردم ایران در دوران همه‌گیری کووید-۱۹ پرداخته و نوشتند که اگر ایرانیان با نرخ مشابه کشورهای همسایه خود، مانند ترکیه و بحرین، واکسینه شده بودند، شمار قربانیان ویروس کرونا در ایران ۵۰ الی ۷۵ هزار نفر کمتر بود.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در همان ماه‌های نخست توزیع واکسن‌های معتبر کرونا در جهان، گفت که مخالف واکسن آمریکایی و بریتانیایی است و اجازه ورود آن را به کشور نمی‌دهد.
این تحقیق با تاکید بر نقش مهم واکسن در مقابله با کووید-۱۹ و تاثیر آن در ممانعت از انتشار ویروس و کاهش شدت بیماری و نجات جان افراد، نتیجه گرفته است که بسیاری از کشورها با توزیع سریع واکسن، در کاهش شمار مرگ‌ومیر افراد بر اثر ابتلا به ویروس کرونا، عملکرد به‌‌مراتب بهتری از کشورهایی داشتند که سرعت واکسیناسیون در آن‌ها کم بود.
تحقیق فوق را که دوشنبه، پنجم ژوئن (۱۵ خرداد)، در وبسایت «مدآرکایو» (MedRxiv) منتشر شده است، ماهان غفاری، سپنتا حسین‌پور، محمدسعید رضایی زواره، استفان داسکالو، سمیه رستمیان، کیارش آرامش، کاوه مدنی و شهرام کردستی تهیه و تدوین کرده‌اند که کارشناسان حوزه بهداشت و سلامت و پزشکی در دانشگاه‌های مهم و مراکز علمی و تحقیقاتی در کشورهای مختلف‌‌اند.
نویسندگان این تحقیق نوشته‌اند که از جمله، درباره این موضوع پژوهش کرده‌اند که اگر توزیع واکسن در کشورهایی که در واکسیناسیون سریع نبودند، با سرعت بیشتری انجام شده بود، آیا افراد بیشتری از مرگ نجات می‌یافتند؟
آنان با مقایسه عملکرد ایران با هشت کشور که از نظر درآمد و شیوع نوع ویروس کرونا با ایران و یکدیگر مشابه بودند، نوشتند که تحقیقاتشان نشان داده است که واکسیناسیون سریع‌تر، با کاهش مرگ‌ومیر نسبت مستقیم داشته است.
تحقیق فوق می‌گوید که اگر درصد افراد کاملا واکسینه‌شده در ایران مشابه بنگلادش، نپال، سریلانکا و ترکیه بود، نرخ مرگ‌ومیر در ایران - اگر از الگوی واکسیناسیون ترکیه پیروی کرده بود- ۵۰ هزار نفر کمتر بود و اگر از الگوی بنگلادش پیروی کرده بود، ۵۲ هزار و ۸۰۰ نفر کمتر می‌شد. بنابر این تحقیق، حتی اگر ایران مانند آرژانتین واکسن را با سرعت کمتر، ولی زودتر عرضه کرده بود، جان ۱۲ هزار و ۶۰۰ نفر ایرانی می‌توانست نجات یابد، و اگر مشابه مونته‌نگرو و بولیوی واکسن را سریع عرضه می‌کرد، سالمندان بیشتری، به‌ویژه در زمان انتشار سویه‌های آلفا و دلتا، ممکن بود از خطر مرگ رهایی یابند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این تحقیق همچنین نتیجه می‌گیرد که اگر ایران در توزیع واکسن مشابه بحرین عمل می‌کرد، ممکن بود ۷۵ هزار و ۳۰۰ هزار ایرانی عمدتا بالای ۵۰ ساله که در دوران همه‌گیری جان باختند، اینک زنده باشند.
وبسایت مدآرکایو، محلی برای بایگانی مقاله‌ها و پژوهش‌های علمی کامل اما منتشرنشده در زمینه علوم پزشکی و مرتبط با سلامت است و مقاله‌ها و گزارش‌هایی را منتشر می‌کند که هنوز کارآزمایی یا ارزیابی نشده‌اند و نباید به مثابه روش‌های بالینی به‌کار گرفته شوند یا در رسانه‌ها به منزله اطلاعات تایید و تثبیت‌شده انعکاس یابند.
سازمان بهداشت جهانی شمار شهروندان ایران را که بر اثر ابتلا به کووید-۱۹، تا مه ۲۰۲۳ جان باخته‌اند، ۱۴۶ هزار و ۲۵۳ نفر اعلام کرده و نوشته است که ابتلای بیش از هفت میلیون و ۶۱۱ هزار نفر به ویروس کرونا نیز در ایران ثبت شده است. سازمان بهداشت جهانی همچنین می‌گوید که ۱۵۵ میلیون و ۳۶۹ هزار و ۷۰۳ دوز واکسن به ایران وارد شده است.
بخش عمده واکسن‌های وارداتی به ایران، واکسن‌های اسپوتنیک، سینوفارم و آسترازنکا، و عمدتا از روسیه و چین بود. همچنین، مقام‌ها و مسئولان ایرانی از تولید و تزریق واکسن‌های ایرانی، از جمله واکسن‌های موسوم به برکت، پاستوکووک، رازی و فخرا خبر داده بودند.
دلیل عمده تاخیر واکسیناسیون مردم ایران در دوران همه‌گیری جهانی کووید-۱۹، این بود که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، واردات واکسن را ممنوع اعلام کرد و در زمانی که کشورهای غربی واکسیناسیون شهروندان خود را آغاز کرده بودند، در سخنانی در دی ۱۹۹۹ گفت: «ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی کرونا ممنوع است»، و در پی آن، واردات محموله ۱۵۰ هزار دوزی واکسن فايزر به ایران متوقف شد و کار به جایی رسید که ایرانیان برای زدن واکسن‌های معتبر غربی، راهی کشورهای همسایه شدند. پس از آن، شماری از وکیلان و فعالان مدنی و سیاسی در ایران که قصد داشتند از خامنه‌ای و حسن روحانی، رئیس جمهوری وقت، به دلیل سوءمدیریت شرایط همه‌گیری و جلوگیری از واردات واکسن شکایت کنند، بازداشت شدند.
مقام‌های جمهوری اسلامی ایران و در راس آنان علی خامنه‌ای، هیچگونه مسئولیتی در قبال شمار بالای مرگ‌ومیر شهروندان و تاخیر در واردات و توزیع واکسن نپذیرفتند و تحریم‌های غرب را عامل بازدارنده در خریداری واکسن اعلام کردند. هرچند، کشورهای غربی بارها گفتند که دارو مشمول تحریم نیست، و حتی در دوران همه‌گیری برای ارائه رایگان واکسن به ایران ابراز آمادگی کردند.
