کشف نشانه‌های کم‌خونی در مومیایی کودکان مصر باستان

دیرین‌آسیب‌شناسان ۲۱ مومیایی از دوره‌های مختلف را با «سی‌تی‌اسکن» بررسی کردند

در مصر باستان بدن‌ها را طوری مومیایی می‌کردند که با گذشت قرن‌ها، اطلاعات بسیاری در آن‌ها حفظ شده است- OLI SCARFF/AFP

پژوهش جدیدی که بر اساس تحلیل مومیایی‌های کودکان در موزه‌های اروپایی انجام شده، نشان می‌دهد که کم‌خونی در بین برخی کودکان مصر باستان رایج بوده است.

پژوهشگران با استفاده از «سی‌تی‌اسکن» مومیایی‌ها را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که یک‌سوم‌ آن‌ها نشانه کم‌خونی دارند. در یک مورد نشانی از بیماری تالاسمی نیز به چشم خورده است. به نظر می‌رسد این کودکان از کمبود آهن و اکسیژن در خون خود در سنین زیر ۱۰ سالگی رنج می‌بردند. این حتی شاید دلیل مرگ زودهنگام آن‌ها بوده باشد.

استفانی پانزر، دیرین‌آسیب‌شناس و همکارانش از آلمان، آمریکا و ایتالیا می‌گویند این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که احتمالا کم‌خونی در مصر باستان رواج داشته و دلیل آن ممکن است سوءتغذیه، عفونت‌های انگلی و اختلالات ژنتیکی بوده باشد؛ یعنی همان دلایلی که امروز هم باعث رواج این پدیده است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

این نظریه قبلا مطرح شده بود که شاید توت‌عنخ‌آمون، فرعون شهیر قرن چهاردهم قبل از میلاد، بر اثر بیماری موسوم به «کم‌خونی داسی‌شکل» درگذشته باشد؛ هرچند هرگز شواهد قاطعانه‌ای در این مورد ارائه نشده است.

با سی‌تی‌اسکن‌‌هایی که انجام شده است، تعیین دلیل مرگ کودکان ممکن نیست. اما می‌توان تخمین زد که کم‌خونی نقش داشته است. در مصر باستان بدن‌ها را طوری مومیایی می‌کردند که با وجود گذشت قرن‌ها بسیاری از اطلاعات در آن‌ها حفظ شده است. پژوهشگران نوین مومیایی‌ها را باز نمی‌کنند، اما از شیوه‌های عکس‌برداری جدید استفاده می‌کنند که به آن‌ها امکان می‌دهد به درونشان دسترسی پیدا کنند و مثلا استخوان درگذشتگان را ببینند.

گروه پژوهشگران روی‌هم‌رفته ۲۱ مومیایی کودک در موزه‌هایی در آلمان، ایتالیا و سوئیس را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که در هفت مورد نشانه‌های قابل توجه کم‌خونی مشاهده می‌شود. یک کودک (که پرونده ۲ نام‌گذاری شده) در ضمن، ویژگی‌هایی در صورت و سایر استخوان‌های بدنش داشت که خبر از تالاسمی می‌دهد، بیماری ژنتیکی که باعث می‌شود بدن قادر به تولید هموگلوبین نباشد. در ضمن، زبان «پرونده ۲» بزرگ‌تر از حد معمول بود که به گفته پژوهشگران، می‌تواند نشانه عارضه‌ای موسوم به «سندرم بکویت ویدمان» باشد. این کودک هنگام مرگ تنها یک سال‌ونیم سن داشت و علت این مرگ زودرس احتمالا عوارض متعدد تالاسمی بوده است.

مومیایی‌های مورد بررسی مربوط به دوره‌های مختلف مصر باستان بودند، از پادشاهی کهن (قرون ۲۷ تا ۲۲ پیش از میلاد) و دوره وسطای اول (قرون بیست و دوم و بیست یکم پیش از میلاد) تا دوره‌های اخیرتر دودمان بطالسه (هم‌زمان با هخامنشی‌ها و اشکانیان) و دوره روم (همزمان با اشکانیان و ساسانیان).

بیشتر از جهان