پرونده حق پخش تلویزیونی فوتبال ایران در فیفا گشوده می‌شود؟

مساله ورود زنان به استادیوم‌ها تا جایی ادامه یافت که فیفا به طور مستقیم وارد عمل شد

ورزش‌های غیر از فوتبال حتی فرصت مذاکره با صدا و سیما بر سر حق پخش را نداشته‌اند/عکس از ایلنا

فدراسیون فوتبال ایران امتیاز پخش اینترنتی فوتبال را در مزایده‌ای بحث‌برانگیز به شرکت فراکاو واگذار کرد، اما صدا و سیمای ایران مدعی شده است که مالک حق پخش اینترنتی مسابقات فوتبال است و شرکت برنده در مزایده، مجوز آی‌پی‌تی‌وی ندارد. صدا و سیما که خود صادرکننده این مجوز است، این مزایده را قانونی نمی‌شناسد و با توجه به چشمداشت به امتیاز پخش اینترنتی فوتبال، بدیهی است که می‌تواند چنین مجوزی را صادر نکند و همیشه مالک این حق در فوتبال ایران باقی بماند.

اما درآمد اصلی فوتبال نه در پخش اینترنتی، بلکه در پخش تلویزیونی گم شده است. فدراسیون در تصمیمی بزرگ‌تر و پول‌ساز برای فوتبال ایران، همچنان با صدا و سیمای ایران به مماشات مشغول است. فدراسیون فوتبال و باشگاه‌های ایرانی تا امروز نتوانسته‌اند با صدا و سیمای ایران به توافقی برای دریافت حق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال برسند. مسئولیت این مذاکرات را فدراسیون فوتبال برعهده گرفته است و هرگز نتوانسته است صدا و سیما را به پرداخت حقوق باشگاه‌ها قانع کند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

صدا و سیما در گذشته مبالغی را به دلخواه خود - با توافقی از موضع بالا- به فدراسیون پرداخت می‌کرد، اما پس از مدتی این بحث از سوی صدا و سیما مطرح شد که مجلس ایران بودجه‌ای برای پرداخت حق پخش مسابقات فوتبال برای این سازمان تصویب نمی‌کند، و این سازمان از پرداخت همان مبالغ حداقل نیز سر باز زد. باشگاه‌های ایرانی دیگر بابت پخش مسابقات خود از تلویزیون پولی دریافت نمی‌کنند و حتی تیم‌های لیگ دسته اول ایران، اگر بخواهند بازی‌شان مستقیم پخش شود، با این درخواست شبکه‌های استانی صدا و سیما مواجه می‌شوند که باید به صدا و سیما پول پرداخت کنند. مبالغی حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان از سوی شبکه‌های استانی از باشگاه‌ها تقاضا می‌شود و این امر، از عجیب‌ترین اتفاقات فوتبال در دنیاست که یک شبکه تلویزیونی پول دریافت کند تا یک بازی را برای مخاطبان خود پخش کند.

چندی پیش، در برنامه «سلام صبح به‌خیر» تلویزیون ایران، یک مجری موضوع حق پخش تلویزیونی فوتبال از سوی صدا و سیما را فاش کرد. استدلال عجیب   تلویزیون ایران این است که چون نمی‌خواهد در این وضعیت اقتصادی، پولی از مخاطبان خود دریافت کند، بنابراین حقوق باشگاه‌ها را نمی‌پردازد. صدا و سیما در ایران انحصاری است و طبق قوانین ایران، هیچ نهاد خصوصی نمی‌تواند شبکه تلویزیونی راه‌اندازی کند. تلویزیون ایران هربار استدلال‌هایی را که به بهانه شباهت دارند، برای پرداخت نکردن حق پخش تلویزیونی ارائه می‌کند، اما هرگز توضیح نمی‌دهد که چرا رسانه‌ای انحصاری است و چرا اجازه نمی‌دهد تلویزیون‌های خصوصی دیگری در رقابت خرید حق پخش مسابقات فوتبال شرکت کنند. قیمت حق پخش تلویزیونی فوتبال، در رقابت تلویزیون‌های خصوصی و در یک بازار آزاد مشخص می‌شود، و تا روزی که فقط یک تلویزیون برای پخش مسابقات وجود دارد، چگونه ممکن است فوتبال ایران به رقمی دقیق و رقابتی درباره حقوق خود برسد؟ در یک محاسبه ساده و حداقلی - با توجه به میزان جذب آگهی‌های تبلیغاتی- به رقمی چند صد میلیونی به عنوان حق پخش تلویزیونی لیگ برتر در فوتبال ایران می‌رسیم.

فدراسیون فوتبال ایران به جای طرح مباحث اساسی و اعتراض به انحصار تلویزیون، خود نیز هم‌صدا با صدا و سیما، به دنبال این است که مجلس، بودجه صدا و سیما را افزایش دهد تا فدراسیون بتواند حقوق خود را دریافت کند.

باورکردنی نیست که موضوعاتی تا این اندازه شفاف، در ایران پیچیده شوند. فوتبال برای صدا و سیما یک برنامه پول‌ساز است. بیشترین آگهی‌های تبلیغاتی، هنگام پخش فوتبال و برنامه‌های مربوط به بازی‌ها در تلویزیون ایران پخش می‌شوند، اما فوتبال هیچ سهمی از بازار آگهی تلویزیونی ندارد و صدا و سیما با وجود درآمد کلان، برای پرداخت حقوق فوتبال، به بودجه دولتی چشم دارد. عجیب این که بهانه‌اش را برای پرداخت نکردن حقوق باشگاه‌ها، دریافت نکردن حق اشتراک از مخاطب، با توجه به وضعیت اقتصادی مردم، اعلام می‌کند. آیا بودجه‌های دولتی، همان پول شهروندان ایرانی نیست؟ صدا و سیما به این سئوال ساده اما پاسخ نمی‌دهد.

ساختار دولتی فوتبال ایران اجازه نمی‌دهد که باشگاه‌ها برای دریافت حقوق خود، مقابل صدا و سیما موضع داشته باشند. مدیران باشگاه‌ها گه‌گاه از راه‌هایی چون ممانعت از ورود دوربین‌های تلویزیون ایران به ورزشگاه‌ها حرف می‌زنند، اما در عمل خبری نیست و هیچ‌ یک از مدیران باشگاه‌ها حاضر نیستند تصمیمات خود را برای مقابله با صدا و سیما اجرا کنند. حتی وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون فوتبال نیز فقط در مصاحبه‌ها از حقوق باشگاه‌ها حرف می‌زنند، و هرگز صدا و سیما را از پخش رایگان بازی‌ها منع نکرده‌اند. صدا و سیما چندین برنامه ورزشی با تصاویر بازی‌های ملی و باشگاهی ایران می‌سازد که همیشه از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیون بوده‌اند، اما بابت استفاده از این تصاویر هیچ حقوقی برای باشگاه‌ها قایل نیست. البته تلویزیونی که برنامه نود، پرمخاطب‌ترین برنامه چند دهه اخیر خود را تعطیل می‌کند، احتمالا نباید چندان نگران جذب مخاطب باشد.

چندی پیش، کمیته اقتصادی فدراسیون فوتبال اعلام کرده بود که صدا و سیما کاری نکند تا مثل موضوع ورود زنان به ورزشگاه‌ها، مسئله حق پخش تلویزیونی نیز به دخالت بین‌المللی برسد. صدا و سیمای ایران ملالی از شنیدن این حرف‌ها ندارد، اما شاید روزی فیفا اجازه ندهد که فدراسیون فوتبال ایران پخش بازی‌های ملی و لیگ‌های ایران را به رایگان در اختیار صدا و سیما بگذارد. باشگاه‌ها در ایران بدهی‌های انباشته دارند و نمی‌توانند مخارج خود را بپردازند. بسیاری از باشگاه‌های کوچک نابود شده‌اند و بدهی‌های آن‌ها سر به فلک می‌کشد. حتی فدراسیون فوتبال ایران، توان پرداخت به‌موقع دستمزد سرمربی تیم ملی را ندارد. در چنین حال و روزی، فوتبال ایران همچنان از حقوق بدیهی خود محروم است. در ایران فقط فوتبال نیست که از این حقوق بدیهی، مثل حق پخش تلویزیونی، محروم است، بلکه ورزش‌های دیگر حتی نتوانسته‌اند برای دریافت حق پخش، به اندازه فوتبال فرصت مذاکره با صدا و سیما را داشته باشند.

بیشتر از ورزش