کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق اعلام کرد که ائتلاف تحت رهبری محمد شیاع سودانی، نخست‌وزیر فعلی عراق، با کسب حدود یک میلیون و ۳۲۰ هزار رای در جایگاه نخست انتخابات پارلمانی قرار گرفته است.
این نتیجه، موقعیت سودانی را برای تلاش جهت حفظ کرسی نخست‌وزیری تقویت می‌کند. هرچند مسیر او برای تشکیل دولت آینده همچنان نامطمئن و پیچیده است. سودانی که از سال ۲۰۲۲ قدرت را در دست دارد، در این انتخابات به‌دنبال دوره دوم نخست‌وزیری بود. او در کارزار انتخاباتی‌اش تلاش کرد خود را به‌عنوان چهره‌ای معرفی کند که می‌تواند عراق را پس از دو دهه بی‌ثباتی سیاسی، خشونت و نفوذ گروه‌های شبه‌نظامی به مسیر ثبات بازگرداند.
سودانی بارها تاکید کرد که در دوره نخست‌وزیری‌اش با شبکه‌های سیاسی ریشه‌دار و احزاب سنتی مقابله کرده و بغداد را در مسیر «موفقیت» قرار داده است.
با این حال در نقطه مقابل، بخش بزرگی از جوانان عراقی و رای‌دهندگان ناراضی، انتخابات روز سه‌شنبه را صرفا ابزاری برای تقسیم سهم قدرت و ثروت نفتی میان احزاب حاکم می‌دانستند و باور چندانی به تغییر واقعی نداشتند. باوجود این بدبینی‌ها، میزان مشارکت رسمی اعلام‌شده حدود ۵۶ درصد بود؛ آماری که سودانی در یک سخنرانی تلویزیونی آن را «شاهدی بر بازگشت اعتماد به روند سیاسی» توصیف کرد.
اگرچه ائتلاف سودانی بیشترین رای را به‌دست آورده، اما هیچ حزب یا ائتلافی اکثریت لازم برای تشکیل دولت در پارلمان ۳۲۹ نفری عراق را در اختیار ندارد. در عراق، ساختار قدرت بر مبنای توافق‌های چندلایه و مذاکرات طولانی میان احزاب شیعه، سنی و کرد شکل می‌گیرد و همین روند، معمولا ماه‌ها طول می‌کشد و نتیجه آن همواره پیش‌بینی‌ناپذیر است.
تجربه انتخابات ۲۰۲۱ نمونه بارز این بی‌ثباتی است. در آن انتخابات، جریان صدر به رهبری مقتدی صدر بیشترین کرسی‌ها را به‌دست آورد، اما نهایتا از تشکیل دولت کنار کشید و روند سیاسی را وارد بحرانی چندماهه کرد. همین سابقه موجب شده است که ناظران نسبت به توانایی سودانی برای تثبیت جایگاهش محتاط باشند.
پس از اعلام نتایج اولیه، حامیان سودانی در بغداد جشن گرفتند. یکی از طرفداران او، حمید حمید، در گفت‌وگو با رویترز تاکید کرد: «او نه فقط در بغداد، بلکه در کل عراق نفر اول است.» اما در فضای سیاسی بغداد، خوش‌بینی حامیان سودانی با تردید و احتیاط بسیاری از گروه‌های سیاسی روبه‌رو شده است. هنوز مشخص نیست که احزاب شیعی رقیب، گروه‌های سنی و احزاب کرد حاضر خواهند بود سودانی را برای دوره دوم بپذیرند یا به دنبال گزینه جایگزین خواهند رفت.
عراق میان بی‌ثباتی داخلی و فشارهای منطقه‌ای
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
دو دهه پس از سقوط رژیم صدام حسین و تداوم نفوذ شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران، عراق همچنان درگیر بحران‌های امنیتی و رقابت‌های منطقه‌ای است. سودانی در ماه‌های گذشته تلاش کرده تصویری مستقل و کارآمد از خود ارائه دهد.
او حتی در سفر امسال به لندن، در گفت‌وگو با رسانه‌ها تاکید کرد که دولت عراق کنترل کامل بر امور امنیتی دارد و اجازه نخواهد داد هیچ گروهی از خاک این کشور برای حمله علیه اسرائیل یا طرف‌های دیگر استفاده کند. او گفته بود: «ما در انجام وظایف خود برای حفظ امنیت و ثبات عراق تردید نداریم و اجازه نمی‌دهیم هیچ طرفی مسیر صلح و جنگ را به‌جای دولت تعیین کند.»
با وجود صدرنشینی، سودانی برای باقی‌ماندن در قدرت به ائتلاف‌سازی گسترده نیاز دارد. این مسیر در عراق همواره با چانه‌زنی‌های سخت، فشارهای پشت‌پرده و رقابت میان گروه‌های مسلح و احزاب سیاسی همراه است.
در نتیجه به‌نظر می‌رسد نتیجه نهایی انتخابات تنها آغاز مرحله‌ای تازه از رقابت‌های سیاسی در بغداد است. در این مرحله مشخص خواهد شد که آیا سودانی می‌تواند وعده ثبات و اصلاحات را به دوره دوم نخست‌وزیری تبدیل کند یا عراق بار دیگر وارد چرخه‌ای طولانی از بن‌بست سیاسی خواهد شد.
بر اساس آمار رسمی دولت عراق، این کشور روزانه بیش از ۴.۶ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند و درآمدهای نفتی بیش از ۹۰ درصد بودجه عمومی را تشکیل می‌دهد. چنین وابستگی شدید به پول نفت نیز از نگاه کارشناسان، یکی از ریشه‌های اصلی ناپایداری سیاسی و اقتصادی در عراق است. با وجود افزایش نسبی ذخایر ارزی و رشد درآمدهای نفتی در دو سال گذشته، نرخ بیکاری میان جوانان همچنان بالاتر از ۲۵ درصد است و بحران خدمات عمومی، از برق و آب تا حمل‌ونقل، همچنان از عوامل اصلی نارضایتی رای‌دهندگان محسوب می‌شود. همین نارضایتی‌ها باعث شده بخش بزرگی از جامعه، حتی با وجود مشارکت ۵۶ درصدی، نسبت به کارآمدی ساختار سیاسی تردید داشته باشد.
