خبر پناهندگی عاطفه احمدی، پرچم‌دار کاروان ایران در المپیک زمستانی ۲۰۲۲ پکن به کشور آلمان، دیگر برای جامعه ورزش ایران چندان غیرمنتظره و تکان‌دهنده نیست، چرا که طی چند سال گذشته، به‌ویژه ماه‌های اخیر، اخبار مختلفی از پناهندگی ورزشکاران ایران منتشر شده است.

در شرایطی که جمهوری اسلامی طی شش ماه گذشته و در جریان خیزش مردمی تعداد زیادی از ورزشکاران را به‌دلیل حمایت از مردم و محکوم کردن کشتار و سرکوب، بازداشت و تهدید کرده است و بسیاری از ورزشکاران ملی در رقابت‌های بین‌المللی اعتراض علنی خود به ‌نظام را نشان داده‌اند، طبیعی است که مهاجرت می‌تواند یکی از گزینه‌های قهرمانان ملی برای دور شدن از حاشیه و تهدید باشد.

عاطفه احمدی که با پنج مدال آسیایی، ازجمله اسکی‌بازان مدال‌آور ایران شناخته می‌شد، هفته قبل به بهانه اردوی آمادگی برای شرکت در مسابقات جهانی فرانسه، به کشور آلمان رفت و در آنجا اعلام کرد حاضر به شرکت در این مسابقات نیست و قصد پناهندگی دارد.

این اسکی‌باز ۳۲ ساله، تنها زن ورزشکار حاضر در کاروان المپیک زمستانی ایران بود که سال ۹۶ در رقابت‌های بین‌المللی اسکی آلپاین ترکیه به مدال طلا دست‌ یافت.

اول بهمن خبری مبنی بر قصد مهاجرت او به کانادا منتشر شده بود که او این خبر را تکذیب کرد، اما به نظر می‌رسد با درخواست همراهی نکردن تیم اسکی ایران برای شرکت در مسابقات جهانی فرانسه، این بار شایعه پناهندگی‌اش به کشور آلمان جدی‌ است.

خروج قهرمانان ورزشی ایران از کشور، با شروع اعتراضات مردمی در خیابان‌های ایران سرعت گرفت. سارا خادم‌الشریعه، قهرمان سرشناس شطرنج ایران، نیز دی‌ماه امسال پس از کشف حجاب در مسابقات قزاقستان اعلام کرد که به ایران بازنمی‌گردد.

آذرماه ۱۴۰۱ و هم‌زمان با مسابقات جام جهانی، خبر پناهندگی رئیس فدراسیون بوکس ایران به همراه دو تن از ملی‌پوشان جهان، تحت شعاع اخبار جام جهانی قرار گرفت.

حسین ثوری که از سال ۹۶ ریاست فدراسیون بوکس را بر عهده گرفته بود، در سفر تیم بوکس به اسپانیا، ضمن اعلام اینکه قصد بازگشت به ایران ندارد، به بازیکنان تیم ملی اعلام کرد وثیقه‌های میلیاردی دریافت شده از بازیکنان تیم ملی که اهرم فشار حکومت برای بازگشت ورزشکاران از سفرهای برون‌مرزی ا‌ست را پاره کرده و آن‌ها می‌توانند در صورت تمایل بدون نگرانی پناهنده شوند.

این اقدام، به پناهندگی آرین ساعدپناه و مرتضی ریگی منجر شد. نکته‌ای که تعجب رسانه‌های ورزشی داخل ایران را برانگیخت، عضویت ثوری در شورای برون‌مرزی وزارت ورزش بود، همان شورایی که بررسی‌های لازم برای تعیین ضرورت سفرهای برون‌مرزی برای تیم‌های ورزشی را انجام می‌دهد و مجوزهای آن را صادر می‌کند.

اخبار ورزشکاران پناهنده شده ایرانی کم نیست. محمد نامجو مطلق، عضو سابق تیم ملی جوانان ایران، نیز با اعلام اینکه قصد پناهندگی به آلمان دارد، از حضور در تمرینات تیم کشتی ماینس خبر داد.

همچنین خبر تغییر تابعیت سعید حیدری‌راد، دروازه‌بان تیم ملی هندبال، نیز موردی دیگر است که سرعت گرفتن قطار مهاجرت ورزشکاران ملی را نشان می‌دهد. همانند مورد بهزاد امیدی، قهرمان جوانان جهان و قهرمان آسیای شیتوکای کاراته که او نیز در زمان سفر تیم ملی به اسلوونی، از اردو خارج و به کشور آلمان پناهنده شد.

متین بالسینی، شناگر تیم ملی، در اردیبهشت‌ماه از مهاجرت خود خبر داد و بهمن نصیری، روئینگ‌سوار تیم ملی قایقرانی، نیز به آذربایجان مهاجرت کرد تا سال ۱۴۰۱ برای ورزش ایران به سال مهاجرت قهرمانانش بدل شود. سالی که در آن یکتا جمالی، اولین مدال‌آور وزنه‌برداری زنان ایران و پس از آن پریسا جهان فکریان، ستاره وزنه‌برداری زنان ایران که تنها سهمیه تاریخ این رشته را برای المپیک کسب کرده بود، نیز به کشور آلمان پناهنده شدند.

اگر برخی ورزشکاران زن مانند کیمیا علیزاده مسئله حجاب اجباری و همچنین اجبار به مسابقه ندادن با رقبای اسرائیلی را ازجمله دلایل خروج خود از ایران اعلام کردند، برخی ورزشکاران ایران طی مدت اعتراض‌های اخیر، فشارهای حکومت بر خود و برائت جستن از جنایت‌های جمهوری اسلامی را دلیل خروج از ایران اعلام کرده‌اند.

اما در همین زمان فشار و تهدید ورزشکاران نیز کم نبوده است. از برخورد امنیتی با الناز رکابی، سنگ‌نورد تیم ملی، زمان بازگشت به ایران به‌دلیل کشف حجاب در مسابقات جهانی و اعضای تیم ملی فوتبال ساحلی به‌اتهام نخواندن سرود ملی تا بازداشت ورزشکارانی همچون اشراق نجف‌آبادی (دوچرخه‌سوار) در شیراز، پرویز برومند، وریا غفوری، حسین ماهینی (فوتبالیست) و صدور حکم سنگین زندان برای امیر نصرآزادانی.

در مواردی نیز مانند اتهام توهین به مقدسات و حمایت از اغتشاشگران سبب شد برخی چهره‌های شناخته شده ورزش ایران همچون فرهاد ظریف، بازیکن شاخص تیم ملی والیبال، امکان بازگشت به ایران را از دست بدهند.

موج خروج ورزشکاران از ایران طی سال جاری یادآور سال ۹۸ است که تنها در یک سال سامان بلاغی (بسکتبال با ویلچر)، صدف خادمی، مبین کهرازه (بوکس)، مهدی خدابحشی، فرزاد ذوالفقاری، کیمیا علیزاده (تکواندو) و سعید ملایی (جودو) ، با اعلام پناهندگی به کشورهای دیگر، ورزش ایران را به شوک فرو بردند.

مهاجرت ورزشکاران به نظر مسئله‌ای است که جمهوری اسلامی توان مقابله با آن را ندارد و بعد از موج خروج نخبگان دانشگاهی، متخصصان، حالا نخبگان ورزشی نیز برای آینده خود راهی جز مهاجرت و پناهندگی ندارند.