آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه ۴ بهمن (۲۴ ژانویه) هم‌زمان با روز جهانی آموزش، در توییتی، خواهان لغو «ممنوعیت‌های ظالمانه» طالبان شد؛ ممنوعیت‌هایی در نتیجه آن‌ها دختران و زنان در افغانستان از حق تحصیل محروم شده‌اند.

دبیرکل سازمان ملل افزود: «اکنون زمان پایان دادن به همه قوانین و اقدام‌های تبعیض‌آمیزی است که مانع دسترسی به آموزش می‌شوند.»

گوترش گفت: «من از طالبان می‌خواهم که ممنوعیت ظالمانه و محکوم‌به‌شکست دسترسی به تحصیلات متوسطه و عالی برای دختران و زنان در افغانستان را لغو کنند.»

پیش از این، سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل متحد (یونسکو) هم اعلام کرده بود که ۲۴ ژانویه ۲۰۲۳ را به حق آموزش دختران و زنان افغانستان اختصاص می‌دهد و به تلاش‌ برای تامین این ابتدایی‌ترین حق انسانی ادامه می‌دهد.

یونسکو ۲۹ دی در  گزارشی اعلام کرد روند آموزش دختران و زنان در افغانستان از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ به میزان چشمگیری پیشرفت داشت اما با سلطه طالبان بر افغانستان و اعمال محدودیت‌ها علیه زنان، این دستاورد در معرض فروپاشی قرار گرفت.

بر اساس گزارش یونسکو، تا پیش از سلطه طالبان بر افغانستان، از هر ۱۰ دانش‌آموز در این کشور چهار تن دختر بودند. 

طالبان با سلطه بر افغانستان، ابتدا درهای مدارس متوسطه و عالی (از کلاس ششم تا دوزادهم) را به روی دختران بستند و سپس حضور دختران و زنان در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی خصوصی را ممنوع کردند.

بر اساس فرمان‌های وزارت‌ تحصیلات و اقتصاد طالبان که به دستور ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر این گروه، در ۲۹ آذر و ۳ دی ماه صادر شدند، هیچ زنی در افغانستان حق ندارد به دانشگاه برود و اجازه ندارد در سازمان‌های غیردولتی داخلی و خارجی کار کند.

صدور این فرمان‌ها به واکنش‌هایی گسترده‌ در داخل و خارج از افغانستان منجر شد، اما طالبان بی‌توجه به این واکنش‌ها، تاکید کردند که مبنای این محدودیت‌ها دستورهای شرعی‌ و هدف آن‌ها عملی کردن شریعت اسلامی در جامعه است.

در دو هفته اخیر، آمنه محمد و مارتین گریفیت، دو معاون دبیرکل سازمان ملل، در راس هیئت‌هایی به کابل سفر کردند تا در گفت‌وگو با رهبران طالبان، امکان ادامه کار زنان در سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی را فراهم کنند. هرچند در این گفت‌وگوها به بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها نیز اشاره می‌شود، به دلیل نیاز شدید به ادامه فعالیت سازمان‌های امدادرسان، بیشترین توجه سازمان ملل و هیئت‌های دیپلماتیک غربی که به کابل سفر می‌کنند، فراهم کردن زمینه بازگشت زنان به محل کارشان در سازمان‌های امدادرسان است.

به گزارش سازمان ملل، میزان فقر و نیازمندی به کمک‌های بشردوستانه در افغانستان با فرا رسیدن زمستان به‌شدت افزایش یافته و شمار افراد نیازمند به کمک‌های بشردوستانه که در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۸ میلیون نفر گزارش شد، در سال ۲۰۲۲ به ۲۴.۳ میلیون نفر افزایش یافت.

از این میان، بیش از شش میلیون نفر به کمک‌های فوری نیاز دارند تا بتوانند در برابر موج سرما و گرسنگی دوام بیاورند.