شب بیست‌وچهارم فوریه ۲۰۲۲، زمانی که تهاجم گسترده نظامی روسیه به اوکراین آغاز شد، افغانستان به‌عنوان کشوری که چند ماه قبل از آن به دام طالبان افتاده بود و آوارگی مردم و اوضاع نابسامانش سرخط رسانه‌ها بود، به‌یک‌باره از چشم جهان افتاد.

چند روز پس از آغاز حمله روسیه به اوکراین، بسیاری از کشورهای غربی که در تلاش برای کمک به خروج همکاران افغان خود از افغانستان بودند، این روند را برای رسیدگی به آوارگان جنگ اوکراین متوقف کردند. همکاران سابق نیروهای خارجی که از ترس طالبان به ایران و پاکستان گریخته بودند و یا در داخل افغانستان در هراس و وحشت زندگی می‌کردند، در کمال ناباوری، یا پاسخی دریافت نکردند و یا ماه‌ها منتظر ماندند تا پاسخی برای سرنوشت خود دریافت کنند. در برخی کشورها، ازجمله در آلمان، حتی مهاجران افغان که به‌تازگی وارد آن کشور شده بودند، از خانه‌های موقت بیرون کشیده شدند تا جا برای آواره‌های اوکراینی خالی شود.

تا پیش از حمله روسیه به اوکراین، ده‌ها خبرنگار از رسانه‌های بزرگ جهان در کابل و شهرهای بزرگ افغانستان حضور داشتند و در آن‌جا سرگرم اطلاع‌رسانی از وضعیت دشوار اقتصادی، فرار مردم از دست طالبان، پیامدهای فروپاشی دولت و انزوای روزافزون زنان افغانستان بودند؛ اما تهاجم روسیه به اوکراین، همه توجهات را از افغانستان گرفت. به نظر می‌رسد که از آن زمان تاکنون، نابسامانی اوضاع در کابل و مرگ مردم در اثر گرسنگی و ظلم طالبان، برای جهان جذابیتی ندارد.

از فوریه ۲۰۲۲، اوضاع حقوق بشری، ظلم و شکنجه غیرنظامیان، درگیری‌های مسلحانه، حمله‌های مرگبار داعش و محدودیت‌ها علیه زنان، به‌صورت بی‌سابقه‌ای در افغانستان افزایش یافت، اما در رسانه‌های بزرگ جهان، به‌جز معدود خبرهای کوتاه، مطلب خاصی درمورد این فجایع منتشر نمی‌‌شود. سکوت جهان دربرابر فجایع افغانستان، به طالبان جرات بخشید تا بی هیچ هراسی، آنچه را که می‌خواهند در این کشور عملی کنند. رویای طالبان سلطه بر یک جامعه بی‌تصویر و بی‌صدا بود که اکنون به آن دست یافته‌اند.

بسیاری از رسانه‌های طراز اول جهان که روزانه از بیانیه‌های مطبوعاتی طالبان خبر و مطلب منتشر می‌کنند، کشتار و بازداشت غیرنظامیان در پنجشیر، اندراب و کابل را فراموش کرده‌اند و برای پوشش اخبار افغانستان به ادعاهای سخنگویان طالبان اکتفا می‌کنند. این وضعیت از این رو پیش آمد که پس از جنگ در اوکراین، بیشتر خبرنگاران رسانه‌های بین‌المللی افغانستان را ترک کردند؛ برخی دیگر نیز به‌دلیل فشارهای طالبان نتوانستند به کار در داخل افغانستان ادامه دهند.

لین اودانیل، خبرنگار فارن‌پالیسی در تیرماه، زمانی که وارد افغانستان شد، مورد بازجویی عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه طالبان قرار گرفت و سپس با تهدید اداره اطلاعات این گروه، از افغانستان اخراج شد. طالبان استفانی گلینسکی، خبرنگار و عکاس بین‌المللی، را نیز در مردادماه، زمانی که می‌خواست به افغانستان سفر کند، ممنوع‌الورود کردند. این خبرنگاران به‌دلیل اینکه گزارش‌های انتقادی درمورد طالبان منتشر کرده بودند، از ورود به افغانستان محروم شدند.

طالبان با سلطه بر افغانستان همه رسانه‌های داخلی را در کنترل خود گرفتند. رسانه‌هایی مانند طلوع‌‌نیوز، آریانانیوز، پژواک و دیگر رسانه‌ها که با پول بازرگانان مستقل و یا کمک‌های سازمان‌های غربی در افغانستان تاسیس شده و رشد کرده بودند، اکنون به رسانه‎‌های همسو با طالبان بدل شده‌اند. با وضع قیودات سختگیرانه طالبان، رسانه‌های مستقل جز توقف فعالیت یا پیروی از دستورهای آنان، انتخاب دیگری ندارند. به همین دلیل، از ۶۰۰ رسانه تصویری، چاپی و آنلاین، ۵۰درصد آنان کار خود را متوقف کردند و بقیه نیز ساعات کار و حوزه‌های پوشش خود را کاهش دادند.

پس از ۱۶ ماه سلطه طالبان بر افغانستان، دیگر هیچ رسانه‌ به‌معنای واقعی آزاد در آن کشور وجود ندارد و تمامی محتوایی که در رسانه‌های داخلی منتشر می‎شوند، اگر در حمایت از این گروه نباشد، دست‌کم همسو با سیاست‌های رژیم امارت طالبان است.

در سال ۲۰۲۲ و درحالی‌که افغانستان و مردمش از چشم جهان افتادند، میزان فقر در این کشور به ۹۷درصد رسید و جمعیت نیازمندان به کمک‌های بشردوستانه از ۱۸میلیون نفر در سال ۲۰۲۱ به ۲۴.۳میلیون نفر در سال ۲۰۲۳ افزایش یافت. با وجودی که در ۱۶ ماه گذشته بیش‌از یک‌میلیارد و یک‌صد میلیون دلار از جانب آمریکا و ده‌هامیلیون دلار دیگر از جانب دیگر کشورهای کمک‌کننده به کابل فرستاده شد، هیچ‌گونه تغییری در وضعیت اقتصادی مردم رخ نداد. طالبان متهم‌اند که از این کمک‌ها سوءاستفاده می‌کنند و نبود یک ساختار نظارت بر چگونگی صرف این کمک‌ها، شک و تردید درمورد احتمال حیف‌ومیل این مبلغ هنگفت را افزایش داده است.

در این مدت، طالبان با صدور فرمان‌های پی‌درپی، زنان را از جامعه حذف و در آخرین مورد، تحصیل و اشتغال زنان را نیز منع کردند.

واکنش‌ها دربرابر اقدام‌های زن‌ستیزانه طالبان، کشتار و بازداشت گسترده غیرنظامیان و به‌ویژه شهروندان تاجیک و هزاره در پنجشیر، بغلان، تخار، دایکندی، بدخشان و دیگر استان‌ها، صرفا در حد چند توییت و یا بیانیه‌های مطبوعاتی ازسوی برخی دیپلمات‌های غربی بوده است که آن‌ها را محکوم کرده‌اند. دو تصمیم اخیر طالبان، یعنی فرمان منع تحصیل و اشتغال زنان، واکنش‌های گسترده‌تری درپی داشتند، اما طالبان بی‌توجه به این واکنش‌ها و درحالی‌که افغانستان را سرزمین مفتوحه ملاعمر می‌دانند، در حال تبدیل‌کردن آن به مغاکی بازگشت‌ناپذیرند.