دو هفته پس از برگزاری رزمایش جنجال برانگیز نیرو‌ی زمینی سپاه پاسداران در منطقه عمومی ارس علیه جمهوری آذربایجان، تهران، میزبان نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، است.

در این رزمایش که در راستای ادامه حمایت‌های جمهوری اسلامی از ارمنستان در مقابل جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قره‌باغ انجام شد، برای نخستین‌بار عملیات احداث پل روی رودخانه ارس هم به اجرا درآمد. رود ارس بخشی از مرز مشترک ایران و جمهوری آذربایجان است و این اقدام سپاه پاسداران تهدید علنی باکو محسوب می‌شود.

روابط جمهوری اسلامی با جمهوری آذربایجان در پی گسترش روابط این کشور با آمریکا و اسرائیل، روزبه‌روز سرد‌تر و تیره‌تر می‌شود. از طرفی جمهوری آذربایجان و ارمنستان سال‌‌ها است سر منطقه قره‌باغ با یکدیگر اختلاف دارند. این منطقه با ایران هم ۲۸ کیلومتر مرز مشترک دارد که تحت کنترل ارمنستان است. این مرز ۲۸ کیلومتری به دالان زنگه‌زور مشهور است و الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، به‌تازگی درباره تسلط بر این منطقه سخن گفته که همین مسئله واکنش خشمگین مقام‌‌های جمهوری اسلامی را به همراه داشته است.

جمهوری آذربایجان قصد دارد با تسلط بر این منطقه، دالانی ایجاد کند که از استان سیونیک در جنوب ارمنستان بگذرد و به نخجوان دسترسی داشته باشد؛ چنین دالانی این جمهوری را مستقیم به ترکیه متصل می‌کند اما ارمنستان و جمهوری اسلامی بزرگ‌ترین موانع پیش روی باکو در تحقق این هدف‌اند.

این مرز ۲۸ کیلومتری برای جمهوری اسلامی هم اهمیتی راهبردی دارد و حتی برخی گزارش‌ها از استفاده تهران از این مرز برای دور زدن بخشی از تحریم‌های بین‌المللی خبر می‌دهد.

مقام‌های جمهوری اسلامی معتقدند جمهوری آذربایجان با تحریک و حمایت آمریکا و اسرائیل در پی تسلط بر این منطقه است تا ارتباط تجاری ایران با جهان را مسدود کند. آن‌ها با استقرار ناظران اتحادیه اروپا در مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان با هدف تحت کنترل درآوردن بحران در این منطقه، هم مخالف‌اند.

ابراهیم رئیسی روز سه‌شنبه، ۱۰ آبان، در دیدار با نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، در تهران گفت: «هر نوع دخالت بیگانگان در منطقه به جای حل مشکل ایجاد مشکل خواهد کرد.» او در این دیدار، از گسترش روابط اقتصادی تهران و ایروان حمایت کرد و گفت: «هدف‌گذاری برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی میان دو کشور سه میلیارد دلار است.»

هم‌زمان با حضور پاشینیان در تهران، نشریه اورشلیم‌پست در تازه‌ترین شماره خود، از احتمال تاسیس سفارت جمهوری آذربایجان در اسرائیل خبر داد. آرزو نقی‌اف، قانون‌گذار و عضو گروه دوستی اسرائیل و آذربایجان در مجلس این کشور، به وب‌سایت خبری پراودا گفت که این تصمیم اتخاذ شده و «افتتاح سفارت جمهوری آذربایجان در اسرائیل تنها ممکن است به دلایل فنی به تاخیر بیفتد.»

این تصمیم پس از آنکه جمهوری اسلامی در ۲۹ مهر ۱۴۰۱ سرکنسولگری خود در شهر قاپان ارمنستان را افتتاح کرد، در دستور کار باکو قرار گرفت.

مجموع این اقدام‌ها نشان می‌دهد که تنش‌ها و خط‌ونشان‌ کشیدن‌های دیپلماتیک میان این سه کشور در هفته‌های اخیر افزایش یافته و در هفته‌های آتی ممکن است همچنان به دامنه آن افزوده شود.