ابراهیم رئیسی، رئیس دولت ایران، در تازه‌ترین سخنرانی خود در دوازدهمین همایش ملی نخبگان، در روز سه‌شنبه، ۲۶ مهر، نخبه‌های ایرانی را به دو دسته وابسته و غیروابسته تقسیم کرد.
رئیسی گفت: «در کشور، نخبه وابسته و نخبه غیروابسته داریم. برخی مشکلات انسان معاصر مثل ساخت کلاهک‌های هسته‌ای و تهدیدهای بشریت به دست نخبگان وابسته که فکر، دانش و بینششان را در اختیار قدرت‌های سلطه‌گر گذاشته‌اند، به وجود آمده است. به نخبه ایرانی در خارج از کشور حقوق می‌دهند؛ اما سوالم از آنان این است که محصول کارت چیست و در اختیار کیست و به کدام منظور استفاده می‌شود.»
به گزارش ایسنا، او با تاکید بر اینکه لازم است از نخبگان ایرانی حمایت شود، گفت: «از بنیاد ملی نخبگان می‌خواهم حمایتی را که ما ادعا می‌کنیم از نخبگان داشته باشند تا این عزیزان احساس نکنند مورد حمایت دولت نیستند.»
رئیسی این حمایت‌ها را شامل حمایت‌های تسهیلاتی، رفع مشکلات حقوقی و قضایی، بازاریابی محصولات تولیدی نخبگان و حمایت‌های اجرایی دانست و خطاب به رئیس بنیاد ملی نخبگان تاکید کرد: «کندی کار را رفع کنید؛ اگر هم به قانون نیاز داشتید، به دولت اعلام کنید تا لایحه دوفوریتی به مجلس شورای اسلامی بدهیم.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
گفته‌های رئیسی درباره لزوم حمایت از نخبگان در حالی است که آمارها از شتاب خروج نیروهای نخبه و تحصیلکرده ایرانی به سمت کشورهای دیگر حکایت دارند. پیش‌تر، دبیر کل انجمن استعدادهای برتر ایران از افزایش مهاجرت دانش‌آموزان نخبه در سال‌های اخیر خبر داده و اعلام کرده بود که از ۸۶ مدال‌‌آور المپیادی، ۸۲ تا ۸۳ نفر، یعنی بیش از ۹۵ درصد، مهاجرت کرده‌اند.
مسعود خوانساری، رئيس اتاق بازرگانی تهران، هم اواخر شهریور ۱۴۰۱ اعلام کرد: «فقط در سال گذشته، حدود ۱۶۰ نخبه و متخصص قلب از کشور خارج شدند. اگر وضع به همین شکل پیش برود، در سال‌های آینده با کمبود متخصص مواجه خواهیم شد.»
نتایج نظرسنجی رصدخانه مهاجرت ایرانیان آشکار می‌کند که بی‌ثباتی اقتصادی، شیوه حکمرانی و اداره مملکت، امید نداشتن به آینده، امید به زندگی بهتر در خارج از ایران، وضعیت آزادی‌های فردی و اجتماعی، کیفیت بهتر زندگی در خارج از ایران، کاهش ارزش پول ملی در برابر ارزهای بین‌المللی، درآمد پایین، نبود زندگی شاد، فقدان شایسته‌سالاری و سلامت اخلاقی جامعه از جمله مهم‌ترین عوامل موثر بر افزایش میل به مهاجرت و خروج سرمایه‌های اجتماعی و اقتصادی‌اند.
آمار رصدخانه مهاجرت ایران در سال ۲۰۲۰، نشان می‌دهد که تعداد مهاجران ایرانی در ۳۰ سال اخیر، چهار برابر افزایش یافته است. بر اساس این آمار، در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰، آمار مهاجرت ایرانیان سه برابر شده است.
سیر صعودی خروج نخبگان ایرانی از کشور سبب شد وزارت بهداشت جمهوری اسلامی در شهریور ۱۴۰۱، مبلغ وثیقه خروج دانشجویان پزشکی از ایران را افزایش دهد. اما جدا از مهاجرت پزشکان و سایر شاغلان کادر درمان، یکی دیگر از بحران‌های اجتماعی ایران مهاجرت گسترده گروه‌هایی است که مشاغل تخصصی دارند. به‌عنوان مثال خبرگزاری‌های داخل ایران از موج گسترده مهاجرت میان کشاورزان، باغداران و رفوگران فرش به دیگر کشورهای خبر می‌دهند.
روزنامه شرق گزارشی که ۲۴ مرداد ۱۴۰۱ منتشر شد، نوشت به‌دلیل وضعیت وخیم کشاورزی و بی‌آبی در ایران، بسیاری از کشاورزان ایران به کشورهای کانادا و استرالیا مهاجرت کرده‌اند و شمار زیادی از این گروه‌ها نیز در پی خروج از کشورند.
