اورشلیم‌پست: برنامه ماهواره‌ای ایران، تهدیدی تازه برای منطقه است

تهدید اصلی برنامه فضایی ایران، این واقعیت است که سپاه پاسداران از آن به‌عنوان پوششی برای توسعه موشک‌های بزرگ‌تر، سوخت و راکت بهتر و سایر فناوری‌های مرتبط استفاده می‌کند

ایران قصد دارد ماهواره دیگری را به فضا بفرستد و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این پروژه نقش خواهد داشت- IRANIAN DEFENCE MINISTRY/ AFP

روزنامه اسرائیلی «اورشلیم‌پست» در گزارشی تحلیلی، با بررسی صحبت‌های اخیر امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، درباره برنامه ایران برای ارسال ماهواره‌های جدید به مدار، تهدید اصلی ناشی‌از برنامه فضایی ایران را در این می‌داند که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی احتمالا از آن به‌عنوان پوششی برای توسعه موشک‌های بزرگ‌تر، سوخت و راکت بهتر و سایر فناوری‌های مرتبط با آن استفاده می‌کند.

رسانه‌های ایران گزارش داده‌اند که این کشور قصد دارد ماهواره دیگری را به فضا بفرستد و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این پروژه نقش خواهد داشت.

به نوشته اورشلیم‌پست، براساس گزارش‌ها، با توجه به عناصر نظامی دخیل در برنامه فضایی جمهوری اسلامی، «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌دنبال فرماندهی و ایفای نقش بیشتر در این برنامه است».

در خبرها به این اشاره شده است که برنامه ایران تنها پرتاب یک ماهواره نیست، بلکه به‌طور بالقوه قصد دارد تنها در یک سال آینده، چندین ماهواره به مدار پرتاب کند.

امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، روز یکشنبه، دوم مردادماه، با اشاره به توانمندی پهپادی و موشکی ایران، برنامه‌های جدید ارسال ماهواره‌های ایران را اعلام کرد و نشان داد که برنامه‌های مختلف ایران (موشکی، پهپادی و ماهواره‌ای) مرتبط با یکدیگرند.

افزایش اعتمادبه‌نفس ایران در برنامه‌های فضایی

ست فرانتزمن، نویسنده گزارش اورشلیم‌پست، این گزارش‌ها را نشان‌دهنده اعتمادبه‌نفس فزاینده ایران در برنامه‌های فضایی و افتخار این کشور به توانایی پرتاب ماهواره‌ها می‌داند و می‌نویسد: «این موضوع علاوه‌بر جنبه نمادینش، با جنبه‌های احتمالی نظامی همراه است که تهدیدی برای منطقه خواهد بود.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

به نوشته او، ضمن این‌که از خود ماهواره‌ها می‌توان برای عملیات شناسایی استفاده کرد، پرتابگرها و ماهواره‌برهای ایران ممکن است کاربردهای گسترده‌تری داشته باشند و چگونگی استفاده از انواع مختلف ابزارهای پرتاب ماهواره اهمیت زیادی دارد. 

ایران در سال‌های اخیر ماهواره‌برهای ذوالجناح را توسعه داده و همچنین در سال ۲۰۱۶ میلادی در یک پرتاب آزمایشی از ماهواره‌بر سفیر-۲ استفاده کرده است. در ماه ژوئن سال جاری، ایران اعلام کرد که درحال آماده‌سازی برای استفاده از موشک ماهواره‌بر ذوالجناح با سوخت جامد است. علاوه‌بر این، ایرانی‌ها همچنین ادعا کردند که در دسامبر گذشته سه محموله «تحقیقاتی» را به مدار فرستاده‌اند.

چرا ماهواره‌های ایران با دیگر ماهواره‌ها تفاوت دارند؟

ماهواره‌هایی که در مدار پایین زمین قرار می‌گیرند، روزی ۱۲بار یا بیشتر به دور زمین می‌چرخند. این برخلاف ماهواره‌های زمین‌ایستا است که در فاصله حدود ۳۵هزار و ۸۰۰ کیلومتری بر فراز خط استوا، در ۲۴ ساعت شبانه‌روز، با سرعتی برابر با زمین می‌چرخند و بنابراین ثابت بر فراز یک نقطه قرار دارند. برخی ماهواره‌ها نیز در ارتفاعات بین این ماهواره‌های مدار پایین و ماهواره‌های روی مدار ۳۵هزار و ۸۰۰ کیلومتری زمین قرار دارند. 

امروزه هزاران ماهواره در مدارهای مختلف به دور زمین می‌گردند که تقریبا سه‌هزارتای آن‌ها متعلق به ایالات متحده است. براساس گزارش Space.com، در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۱۱۴ پرتاب انجام شده که یک‌هزار ماهواره جدید را به فضا فرستاده است. با توجه به این موضوع، برنامه ماهواره‌ای ایران هرچند مایه افتخار رژیم جمهوری اسلامی است، واقعا برنامه خیلی بزرگی نیست.

با این حال، به نوشته اورشلیم‌پست، احتمالا تهدید اصلی برنامه فضایی ایران، این واقعیت است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از آن به‌عنوان پوششی برای توسعه موشک‌های بزرگ‌تر، سوخت و راکت بهتر و سایر فناوری‌های مرتبط با آن استفاده می‌کند.

حاجی‌زاده، چهره کلیدی پشت برنامه موشکی جمهوری اسلامی، گفته است که ایران ماهواره‌های جدیدی را با ماهواره‌بر قائم در مدار قرار خواهد داد. اعلام علنی این موضوع، نشان‌دهنده اعتمادبه‌نفس ایران است، اما در عین حال، با انجام این کار، در شرایطی که نتوانند ماهواره‌ها را به مدار زمین برسانند، یا اگر حوادثی در جریان پرتاب آن‌ها رخ دهد، سپاه پاسداران را به‌طور بالقوه در معرض نوعی شکست قرار می‌دهد.

به‌عنوان مثال، در یکی از این موارد که نوعی شکست تلقی شد، در سال ۹۸ (۲۰۱۹ میلادی) در جریان آماده‌سازی نهایی برای پرتاب ماهواره‌بر سفیر، در مرکز فضایی امام خمینی انفجاری رخ داد که به شکست برنامه پرتاب منجر شد.

حاجی‌زاده صحبت‌هایش درباره این برنامه‌های ماهواره‌ای را در یک گفت‌وگوی تلویزیونی در حاشیه مراسم تجلیل از برگزیدگان جشنواره نظامی «مالک اشتر» سپاه پاسداران مطرح کرد و درضمن با اشاره به «پهپاد غزه»، گفت که آن «یکی از هزاران طرح نیروی هوافضا»ی سپاه پاسداران است.

او گفت که ایران برتری هوایی آمریکا در حوزه  پهپادی را تضعیف کرده است و در ادامه سخنان خود پیش از انتقاد از اسرائیل و تشبیه آن به «غده سرطانی»، گفت: «می‌گویند حوزه هوافضا و قدرت پهپادی و موشکی مسئله‌ای مهم‌تر از هسته‌ای است و البته این را هم بدانند در حوزه پدافندی نیز روال کار همین است.»

این فرمانده سپاه پاسداران در ادامه گفت که «موشک‌های زمین‌به‌هوای پدافندی با پایه پهپادی، یک اختراع ایرانی است و از این قبیل موارد فراوان داریم» و تاکید کرد که «چه در دقت موشک‌ها چه در حوزه پدافندی و چه در حوزه راداری و پهپادی»، موفقیت را مرهون «اجرای دقیق تدابیر رهبر» جمهوری اسلامی می‌دانند.

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران برنامه فضایی این کشور را بخشی از تلاش‌ها برای دستیابی به «حق حاکمیت» خود و عامل نوعی استقلال از دیگر قدرت‌های بزرگ می‌دانند و در این راستا، به موفقیت در پرتاب ماهواره امید (سال ۲۰۰۹ میلادی) و ماهواره رصد (سال ۲۰۱۱) اشاره می‌کنند.

آن‌ها می‌گویند که چندین ماهواره در نوبت پرتاب به مدار دارند و ادعا می‌کنند این اقدام، ایران را به صادرکننده خدمات فضایی تبدیل می‌کند. ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز به توسعه صنعت فضایی و سرمایه‌گذاری در ماهواره‌برهای جدید و ماهواره‌بر موجود به‌نام ذوالجناح ابراز علاقه کرده است.