دامنه کالاهایی که یک به یک از سفره خانوارها حذف می‌شوند حالا به قوت غالب ایرانی‌ها رسیده است. به گفته رئیس اتحادیه برنج‌ فروشان، طبقه متوسط و رو به پایین کشور به دلیل ناتوانی در خرید، با برنج ایرانی، خداحافظی کرده‌اند.

طبقه متوسط و رو به پایین، وسیع‌ترین گروه جمعیتی ایران را به خود اختصاص می‌دهند که براساس اظهارات حسن تقی‌زاده می‌توان عنوان کرد حالا دیگر بیشتر ایرانی‌ها یا به خرید برنج‌های ارزان‌تر خارجی روی آوردند و یا مشتری ضایعات برنج شدند. رئیس اتحادیه برنج‌ فروشان به ایلنا گفت: «قیمت برنج ایرانی در یک ماه اخیر ۱۵ درصد افزایش یافته است.» او قیمت برنج کشت دوم در بنکداری را کیلویی ۱۳۰ هزار تومان و برنج کشت اول را حدود ۱۱۵ هزار تومان اعلام کرد. این بدان معناست که با یارانه ۳۰۰ هزار تومانی، در یک ماه حتی سه کیلوگرم برنج ایرانی هم نمی‌توان خرید.

روند رو به رشد قیمت برنج خارجی نیز می‌تواند این محصول را در مرحله بعدی از سفره طبقه متوسط و دهک‌های پایین‌تر حذف کند. به گفته رئیس اتحادیه برنج فروشان، قیمت یک کیلوگرم برنج باسماتی پاکستانی به بیش از ۴۰ هزار تومان رسیده است. برنج ۴۰ هزار تومانی باتوجه به قدرت خرید سه دهک پایانی، به احتمال زیاد جایی در سبد خرید آنها ندارد.

برنج شکسته یا در اصطلاح ضایعات برنج، آخرین گزینه دهک‌های درآمدی پایین برای حفظ این کالا در سبد خریدشان است، موضوعی که پیش‌تر مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج آن را مطرح کرده بود.

پیش از این، روند کاهش تقاضا برای خرید گوشت و مرغ نشان می‌داد که بخشی از جامعه ایران زیر فشار تورمی با این کالاها خداحافظی کرده‌اند. کاهش تقاضای جامعه برای خرید گوشت و مرغ، حالا به بازار لبنیات هم کشیده شده است. تجارت‌نیوز به نقل از مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی ایران نوشت: «مصرف محصولات لبنی ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده است.» به گفته احسان ظفری، اکنون تنها قشر خاصی از جامعه توانایی مصرف محصولات لبنی را داشته و برخی خانواده‌ها حتی در ماه یک بار هم نمی‌توانند محصولات لبنی تهیه کنند.

اظهارات فعالان اقتصادی بازار حاکی از آن است که کالاهایی مثل لبنیات و برنج که زمانی جزو خریدهای معمول ایرانی‌ها بودند، حالا امکان خرید و مصرف‌شان به دهک‌های درآمدی بالا معطوف شده و عموم مردم از تامین آن‌ها محروم شده‌اند.

کاهش مصرف محصولات لبنی که گفته می‌شود پس از اصلاح یارانه‌ها تشدید شده، بیانگر آن است که امنیت غذایی ایرانی‌ها روز به روز با تهدید جدی‌تری مواجه می‌شود. حذف محصولات گوشتی و پروتئینی و حالا لبنیات و برنج، از سبد خرید می‌تواند سلامت جامعه‌ را در معرض بحرانی جدی قرار دهد. در عین حال به تازگی رئیس فدراسیون صنایع غذایی با اشاره به تنزل قدرت خرید مصرف‌کنندگان، از کاهش ۵۰ درصدی تقاضا برای خرید صنایع غذایی خبر داده بود.

مسئولان دولت همواره بر وجود تمامی کالاهای مورد نیاز در بازار تاکید کرده و عنوان می‌کنند کمبود کالا در کشور وجود ندارد. در حال حاضر نیز اغلب کالاهای اساسی در بازار موجود است اما قدرت خرید حداقلی امکان تامین آن را ندارد. کاهش قابل ملاحظه قدرت خرید به مرور می‌تواند بر فرآیند تولید اثرگذاری خود را اعمال کرده و به کاهش سطح تولید و عرضه کالا منتهی شود. ادامه این فرآیند در سایه تداوم کاهش خرید، در آینده موجودی کالا در بازار را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.