در ژانویه ۲۰۲۱، جمهوری اسلامی انتظار داشت که دولت بایدن، با شرایط جدید ایران، دوباره به توافق هسته‌ای بپیوندد. در این سناریو، آنها هر گونه اهرم یا دستاوردهای اسرائیل، کشورهای سنی میانه‌رو و مخالفان ایران در آمریکا را از دوران ترامپ از بین می‌بردند.

اورشلیم پست در گزارشی نوشت که هیچ کدام از این‌ها طبق برنامه پیش نرفت و دولت بایدن مذاکره‌کننده‌ای سخت‌تر از حد انتظار بوده است. زمان قابل‌توجهی از شروع مذاکرات گذشته است و جنگ‌های تجاری بین غرب و روسیه و چین باعث شده که ایران به این فکر بیافتد که آیا توافق هسته‌ای به سودش خواهد بود یا خیر.

در طول مذاکرات، ایران به اکثر اهداف اصلی خود دست یافت و با موافقت آمریکا به جمهوری اسلامی اجازه داد تا صدها سانتریفیوژ پیشرفته جدید را به جای نابود کردن در انبار نگهداری کند.

این مهم‌ترین تغییر برجام است، زیرا به این معناست که اگر تهران تصمیم سیاسی برای انجام این کار بگیرد، توافق جدید واقعا تنها چند ماه قبل از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای انجام می‌شود.

علاوه بر این، جمهوری اسلامی با پر کردن برخی از حفره‌های مربوط به انقضای برجام در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۳۰، برنامه موشکی بالستیک ایران، رفتار تهاجمی در منطقه، نظارت ناکافی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر تاسیسات نظامی هسته‌ای ایران و پر کردن حفره‌های مربوط به برجام، امید دولت بایدن برای بهبود برجام را به حاشیه رانده‌ است.

با وجود این دستاوردها، ایران اکنون به دلیل موافقت نکردن آمریکا با حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی، دست‌یابی به توافق هسته‌ای را متوقف کرده است. یکی از دلایل احتمالی که چرا ایران توافق را بر سر این جنبه فنی نمادین متوقف می‌کند، می‌تواند این باشد که در وهله اول هرگز خواهان توافق نبود و صرفا تلاش می‌کند برای فعالیت‌های مخفیانه تسلیحات هسته‌ای زمان بخرد.

احتمال دیگر این است که ایران قصد دارد در نهایت توافقی را منعقد کند، اما همچنان می‌خواهد برای فعالیت‌های هسته‌ای مخفیانه زمان بخرد، که می‌تواند در تاریخ احتمالی بعدی به آن کمک کند.

احتمال سوم این است که ایران خواهان توافقی در ژانویه ۲۰۲۱ بر اساس توازن قدرت جهانی در آن زمان بود.

در ژانویه ۲۰۲۱، ایران با چهار سال دولت بایدن و به طور بالقوه حتی هشت سال مواجه بود که در آن توافق هسته‌ای جدید می‌تواند اقتصاد این کشور را رشد دهد.

همچنین به نظر نمی‌رسید سناریویی وجود داشته باشد که اقتصاد ایران بتواند بدون حمایت غرب رشد کند.

با این حال، در ماه مه ۲۰۲۲، دولت بایدن ضعیف به نظر می‌رسد و بسیاری پیش‌بینی می‌کنند که بایدن تنها برای دو سال و نیم دیگر در قدرت باشد. جنگ‌های تجاری بین غرب از یک طرف و روسیه و چین از سوی دیگر، نظم اقتصاد بین‌الملل را شکافته و این امکان را برای ایران ایجاد کرده است تا بتواند اقتصاد خود را بدون حمایت غرب بازسازی کند.

در نهایت، تجربه تلخ ایران که در آن برجام تنها مزایای اقتصادی تاخیر زیادی را به همراه داشت، ایران را به این سوال واداشت که آیا دو سال و نیم به اندازه کافی طولانی است تا بتواند واقعا منافع اقتصادی قابل توجهی از یک توافق جدید به دست آورد؟

حتی بدون تحریم‌های جهانی، بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی نگران فساد سیستماتیک در ایران و همچنین احتمال خراب شدن هرگونه سرمایه‌گذاری تا چند سال آینده بودند.

اسرائیل از ژانویه ۲۰۲۱ گفته است که بازگشت به برجام یک اشتباه بزرگ خواهد بود. اسراییل اکنون ممکن است نیاز داشته باشد با پیامدهای کمک به جلوگیری از بازگشت به توافق هسته‌ای، مانند تصمیم گیری در مورد چگونگی دور کردن ایران از آستانه هسته‌ای شدن، مقابله کند.