ملا هبت‌الله، رهبر گروه طالبان، به‌تازگی دستورهایی برای رفع اختلاف‌های داخلی میان گروه طالبان صادر کرده است. تلویزیون ملی افغانستان که زیر نظر طالبان فعالیت می‌کند، روز یکشنبه، ۲۸ فروردین، این دستورهای ۱۶گانه را منتشر کرد. به نقل از تلویزیون ملی افغانستان، دستورهای ملا هبت‌الله مستقیما فرماندهان و جنگجویان طالبان را خطاب قرار داده است.

بر اساس این گزارش، دستورهای اولیه بیشتر دربرگیرنده مسائل اخلاقی از جمله داشتن نیت خدمت برای رضای خدا، تقوا و پرهیزگاری، رعایت عدل و انصاف و نداشتن کبر و غرور است؛ اما از دستور نهم به بعد، دستورها به رفع اختلاف‌ها و تنش‌ها اشاره دارند. هبت‌الله دستور داده است تا طالبان به جای تنش و اختلاف، به برادری و پذیرش همدیگر روی بیاورند. او می‌خواهد که از مباحث اختلاف‌برانگیز زبانی، منطقه‌ای و قبیله‌ای اجتناب شود و از همه مهم‌تر، طالبان از رفیق بازی که به آن «اندیوالی» می‌گویند، به‌شدت دوری کنند. او خطاب به اعضای طالبان می‌افزاید: «از حرکاتی که به ایجاد بی‌اعتمادی میان صفوف امارت اسلامی منجر می‌شود، خودداری کنید.»

ملا هبت‌الله همچنین از افراد طالبان می‌خواهد از مداخله در کارهای همدیگر خودداری کنند و هشدار می‌دهد کسانی که پس از انتشار این دستورها باز هم از آن‌ها سرپیچی کنند، هیچ‌گاهی عفو نخواهند شد.

دستورهای تازه ملا هبت‌الله نشان می‌دهد که رهبر طالبان از اختلاف‌های داخلی و تنش‌های شکل‌گرفته میان طالبان نگران است. به‌خصوص پس از حملات پاکستان به مناطق مرزی افغانستان و واکنش‌های متفاوت، به این نتیجه رسیده است که در سیاست خارجی افغانستان هم چنددستگی وجود دارد. در حالی که تعدادی از فرماندهان نظامی طالبان به خصوص طالبان قندهاری از لزوم دادن پاسخی دندان‌شکن به پاکستان و مقابله به مثل دم می‌زنند، چهره‌های وابسته به شبکه حقانی که به‌شدت به سازمان اطلاعاتی پاکستان وابسته‌اند، با ملایمتی محسوس، درخواست کرده‌اند تا این مسئله با گفت‌وگو حل شود.

در بحث تعطیلی مدارس دخترانه در افغانستان نیز اختلاف و دو دستگی کاملا مشهود است. تعدادی از اعضای رهبری طالبان مانند عباس استانکزی، معاون وزارت خارجه طالبان و از چهره‌‌های ارشد تیم مذاکره‌کننده این گروه که حالا به حالت قهر از امارت اسلامی جدا شده، نوشته است که با بسته ماندن مدارس دخترانه موافق نیست و باید زمینه تحصیل برای دختران در تمام رده‌های سنی مهیا شود. اما هم‌زمان، چهره‌های نزدیک به شبکه حقانی هر روز دلایل تازه‌ای برای بسته ماندن مدارس دخترانه مطرح می‌کنند و پس از آنکه وزارت معارف که در قبضه شبکه حقانی است، عنوان کرد که لباس فرم دختران دانش‌آموز مطابق قوانین شریعت و سنن قبیله‌ای افغان‌ها نیست، حالا به‌تازگی گفته است که برنامه‌های درسی در افغانستان هم اسلامی نیستند.

اما مهم‌ترین اختلاف میان گروه‌های مختلف طالبان سر قدرت است. طالبان در کل به دو بخش عمده تقسیم شده‌اند: طالبان قندهاری و طالبان شرقی. البته طالبان قندهاری نیز دو بخش شده‌اند: طالبان وفادار به ملا یعقوب و طالبان وفادار به ملا برادر؛ اما این سو در میان طالبان شرقی، تنها یک قدرت وجود دارد و آن هم شبکه حقانی است. شبکه حقانی حتی در کلیت گروه طالبان نیز قدرتی بلامنازع محسوب می‌شود و در حاضر در امارت اسلامی جایگاه بالاتری دارد و کنترل بانک مرکزی، وزارت مالیه (دارایی)، وزارت مخابرات، وزارت آموزش و پرورش، وزارت تحصیلات عالی، وزارت داخله ( کشور) و ریاست امنیت ملی در اختیار آن است. 

پاکستان با دخالت‌های مستقیم می‌کوشد رهبری مذهبی طالبان را هم از جناح قندهار بگیرد و به شبکه حقانی منتقل کند. چهره‌های چون ملاحسن آخند که نخست‌وزیر امارت اسلامی است، تلاش می‌کند تا قدرت خود را بر همه طالبان گسترش دهد اما در این امر توفیق چندانی نیافته است زیرا اختلاف‌ها میان طالبان به‌حدی شدید شده که دستور یک نهاد به نهاد دیگر به هیچ‌وجه اجرا نمی‌شود. به همین دلیل نظام حکومت کلا در حال از هم پاشیدن است و افراد طالبان با استفاده از این آشفتگی اداری هر کاری می‌خواهند انجام می‌دهند.

جالب است که تا یک جناح از طالبان تلاش می‌کند خود را به جامعه جهانی نزدیک کند، جناح رقیب کاری می‌کند که تمام رشته‌ها پنبه شود. در بحث بسته ماندن مدارس دخترانه هم همین موضوع صادق است. درهای مدارس دخترانه به دلیل لباس فرم یا مطابق شرع نبودن برنامه‌ها درسی بسته نمانده‌اند؛ بلکه دلیل آن فقط اختلاف‌های داخلی طالبان است.

ناگفته نماند که طالبان غیرپشتون نیز متوجه شده‌اند که از گردونه قدرت در افغانستان کنار گذاشته‌ شده‌اند و حتی امکان دارد به‌زودی کاملا از قدرت خلع شوند. حالا ملا هبت‌الله که متوجه شده اختلاف‌ها به مرحله بسیار خطرناکی نزدیک می‌شود، در تلاش است جلو این اختلاف‌ها را بگیرد. هرچند با توجه به عمق اختلاف‌ها میان جناح‌های مختلف طالبان، بعید به نظر می‌رسد که طالبان بخواهد یا بتواند این اختلاف‌ها را کنار بگذارد.