تنها چند روز پس از بازگشت نازنین زاغری به بریتانیا پس از شش سال زندان و ممنوع‌الخروجی از ایران، او با حضور در یک نشست رسانه‌ای، به جهانیان یادآوری کرد که در ازای بدهی انگلستان به ایران، گروگان گرفته شده بود.
این شهروند ایرانی‌ـ‌بریتانیایی روز دوشنبه ۲۱ مارس، در یک کنفرانس مطبوعاتی در لندن، گفت: «تا زمانی که همه افرادی که به ناحق در ایران بازداشت شده‌اند، به خانواده‌هایشان ملحق نشوند، آزادی من کامل نخواهد شد.»
سی‌ان‌ان در یادداشتی با اشاره به این گفته‌های نازنین زاغری، به نحوه مواجهه ایران با شهروندان دوتابعیتی پرداخت.
در این یادداشت آمده است: «آزادی نازنین زاغری-رتکلیف و انوشه آشوری به‌عنوان یک «دستاورد بزرگ» برای دیپلماسی بریتانیا مطرح می‌شود، زیرا بوریس جانسون مشکلی را حل کرد که سال‌ها در دستور کار ملی قرار داشت. بریتانیا حدود ۵۲۰ میلیون دلار برای تسویه بدهی ۴۰ ساله به ایران پرداخت کرد و به این ترتیب، زندانیان دوتابعیتی آزاد شدند. با این حال، این تنها پایان یک فصل از کتاب طولانی زندانیانی است که در منازعات سیاسی جمهوری اسلامی ایران و غرب به ابزار چانه‌زنی تبدیل شده‌اند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این خبرگزاری در ادامه افزود: «اگرچه قدرت‌های غربی هرگونه ارتباط بین آزادی زندانیان دوتابعیتی و مذاکرات هسته‌ای را رد می‌کنند، هم‌زمانی این دو موضوع مهم باعث شده است که برخی از منتقدان، به زندانیان به‌عنوان «گروگان»، و به این معامله به عنوان «پرداخت باج» نگاه کنند. همان طور که مایک پمپئو، وزیر امور خارجه سابق آمریکا، پرداخت بریتانیا به ایران را به‌شدت محکوم کرد و آن را نوعی باج دانست.»
به گزارش سی‌ان‌ان، تهران بارها اتهام گروگان‌گیری را رد کرده و گفته است که بازداشت زندانی‌های دوتابعیتی با اتهام‌هایی مانند «اقدام علیه امنیت ملی» و «جاسوسی» بوده است. با این حال، زمان‌بندی دستگیری و آزادی ایرانیان دوتابعیتی نشان می‌دهد که چنین ادعایی صحت ندارد.
به‌عنوان مثال، تعداد افراد دوتابعیتی دستگیرشده در ایران تا سال ۲۰۱۵، زمانی که برجام به نتیجه رسید، افزایش یافت اما پس از آن در سال ۲۰۱۶، پنج زندانی آمریکایی آزاد شدند.
در جریان آزادی این افراد، ایالات متحده ۴۰۰ میلیون دلار از وجوه مسدود‌شده ایران از سال ۱۹۸۱ را پرداخت کرد که به‌صورت نقدی با هواپیما به ایران ارسال شد و علاوه بر آن، ۱.۳ میلیارد دلار دیگر نیز به‌عنوان سود بدهی به ایران پرداخت شد. جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، آن زمان گفت از این زندانی‌ها به‌عنوان «اهرم فشار» استفاده شده است.
در ادامه یادداشت منتشرشده در سی‌ان‌ان آمده است که همه افراد دوتابعیتی بازداشت‌شده در ایران به دلایل یکسان دستگیر نشده‌اند. بازداشت برخی از افرادی که در اوایل گفت‌وگوها برای توافق برجام انجام گرفت، اقدام عناصر تندرو در داخل ایران بود که می‌خواستند مطمئن شوند که هم‌زمان با به نتیجه رسیدن این توافق، روابط بین آمریکا و ایران گرم و دوستانه نمی‌شود.
در عین حال، به گفته تریتا پارسی، تحلیلگر سیاسی و بنیانگذار شورای ملی ایرانیان امریکا (نایاک)، ایالات متحده نیز در سال‌های گذشته اقدام به دستگیری ایرانی‌ها کرده است؛ همان نکته‌ای که جواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین ایران، در دوره ریاست‌جمهوری پیشین آمریکا بارها بر آن تاکید کرده بود.
پارسی با بیان این که آزادی زندانیان معمولا با نوعی مبادله همراه است، خواه مبادله زندانیان باشد یا حل‌و‌فصل اختلاف‌های قدیمی، گفته بود که زندانیان ایرانی در کشورهای غربی اغلب کسانی‌اند که تحریم‌ها علیه نظام جمهوری اسلامی ایران را زیر پا گذاشته‌اند. به گفته او، «ایرانی‌ها این بازداشت‌ها را غیرقانونی و آن را نوعی گروگان‌گیری از سوی غرب می‌دانند.»
پس از آزادی چند زندانی آمریکایی در سال ۲۰۱۶، باز هم روند بازداشت افراد دوتابعیتی در ایران ادامه داشت؛ از جمله دستگیری باقر نمازی، شهروند ایرانیـآمریکایی که برای کمک به آزادی پسرش سیامک نمازی، که او نیز شهروند آمریکا است، به تهران رفته بود.
جیسون رضاییان، رئیس سابق دفتر واشنگتن‌پست در تهران که از زندانیان آزادشده در سال ۲۰۱۶ بود، گفت موضوع زندانیان باید در دستور کار مذاکرات با ایران قرار گیرد و اجازه داده نشود که جان افراد بی‌گناه در معرض خطر باشد. او به سی‌ان‌ان گفت: «وقتی در یکی از زندان‌های ایران بودم، به‌خوبی فهمیدم که چنین چیزی رخ نمی‌دهد؛ من هرگز اولویت اول نبودم، اما لازم است که آزادی زندانی‌ها نخستین اولویت قرار داده شود.»
آمریکایی‌هایی که در ایران زندانی‌اند و احتمال دارد با پیشرفت مذاکرات هسته‌ای، در وضعیت آنان نیز تغییری ایجاد شود، عبارت‌اند از:
عماد شرقی: شرقی تاجر ایرانیـآمریکایی است که در سال ۲۰۱۸ دستگیر شد. او هشت ماه را در زندان گذراند و با قرار وثیقه آزاد شد، اما ممنوع‌الخروج است. شرقی که برای یک شرکت سرمایه‌گذاری فناوری کار می‌کرد، در آبان ۱۳۹۹، در دادگاه انقلاب به اتهام جاسوسی به ۱۰سال زندان محکوم شد، اما او و خانواده‌اش چنین اتهامی را قبول ندارند.
سیامک و باقر نمازی: سیامک نمازی در اکتبر ۲۰۱۵ بازداشت شد و یک سال بعد، به اتهام «تبانی با کشور دشمن» (آمریکا) به ۱۰ سال زندان محکوم شد. پدر سالخورده او، باقر، نیز در فوریه ۲۰۱۶ پس از سفر به تهران برای دیدن پسرش، بازداشت شد. او در سال ۲۰۱۸ به دلایل پزشکی از زندان آزاد شد، اما ممنوع‌الخروج است. سیامک و باقر نمازی اتهام‌هایی را که به آن‌ها وارد شده است، رد کرده‌اند.
مراد طاهباز: طاهباز فعال محیط زیست ایرانیـآمریکایی است که تابعیت بریتانیایی نیز دارد. او در سال ۲۰۱۸، بازداشت و در سال ۲۰۱۹، به اتهام «جاسوسی» و «اقدام علیه امنیت ملی» به ۱۰ سال زندان محکوم شد. خانواده او با رد اتهام‌هایی که به مراد طاهباز وارد شده است، امیدوار بودند که او نیز هم‌زمان با نازنین زاغری و انوشه آشوری به بریتانیا بازگردد، اما چنین نشد و او هنوز زندانی است.
رابرت لوینسون: لوینسون مامور سابق اف‌بی‌آی است که بیش از یک دهه پیش در ایران ناپدید شد. به گفته مقام‌های وزارت امور خارجه، او در اوایل مارس ۲۰۰۷ به جزیره کیش ایران سفر کرد، اما پس از آن خبری از او در دست نیست.
