اسد در امارات؛ دوران جدیدی برای سوریه و خاورمیانه

اگر اسد احساس کند از ابوظبی حمایت بیشتری دریافت می‌کند، می‌توان او را متقاعد کرد که حضور ایران در خاکش را کاهش دهد

از سال گذشته، امارات متحده عربی برای تشویق سایر کشورهای منطقه به پذیرش رژیم سوریه، تلاش کرده است‌ـ AFP / Syrian Presidency Facebook page

بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، روز جمعه به امارات متحده عربی سفر کرد. شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، رئیس شورای وزیران امارات متحده عربی و حاکم دبی، شیخ محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی و معاون فرماندهی عالی نیروهای مسلح امارات، آخرین تحولات سوریه را با رئیس‌جمهوری این کشور مورد بحث و بررسی قرار دادند. این دیدار نقطه عطف مهمی برای رژیم اسد بود که در طول یک دهه جنگ داخلی سوریه منزوی شده بود؛ پیش از این تنها دسترسی واقعی سوریه به جهان خارج از طریق ایران و روسیه بود.

اورشلیم پست در تحلیلی به نتایج این سفر پرداخته است. به نوشته این روزنامه اسرائیلی، این دیدار نمادین است زیرا امارات متحده عربی در تهاجم روسیه به اوکراین خط پیچیده‌ای را طی کرده است. امارات متحده عربی به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در محکومیت تهاجم روسیه، رای ممتنع داد. به نظر می‌رسد این کشور در حال ارزیابی نظم نوین جهانی در کنار چین و هند است. 

بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، هفته گذشته به امارات متحده عربی و عربستان سعودی سفر کرد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، قرار بود در این ماه از امارات متحده عربی دیدن کند؛ البته مشخص نیست که آیا این دیدار در حال حاضر انجام می‌شود یا خیر. از طرف دیگر حوثی‌های مورد حمایت ایران در اوایل سال جاری، با موشک‌ و پهپاد به امارات متحده عربی حمله کردند که ایالات متحده آمریکا به رهگیری این حمله‌ها کمک کرد. رئیس‌جمهوری اسرائیل نیز هم‌زمان با حمله حوثی‌ها از امارات متحده عربی دیدن کرد. بدیهی است که امارات متحده عربی از آمریکا می‌خواهد که این حمله‌ها را جدی‌تر بگیرد؛ اما حمله‌های ایران به پایان نرسیده است. ایران هفته گذشته نیز از موشک برای هدف قرار دادن اقلیم کردستان استفاده کرد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

از سال گذشته، امارات متحده عربی برای تشویق سایر کشورهای منطقه به پذیرش رژیم سوریه، تلاش کرده است. این در حالی است که مصر نیز راه گفت‌وگو با اسد را باز کرد. استدلال کشورهای عربی این است که رژیم اسد نوعی سنگر «ثبات» در برابر هرج‌ومرج ناشی از جنگ داخلی سوریه است. برای مصر و امارات متحده عربی، تهدید اصلی در منطقه اخوان‌المسلمین است که با حماس و همچنین با ترکیه ارتباط دارد؛ بنابراین امارات متحده عربی تلاش کرده است تا مشکلات قبلی با آنکارا را نیز برطرف کند. رئیس‌جمهوری اسرائیل نیز به ترکیه سفر کرد. بنابراین موضوع فقط در مورد برقراری اتحادها در منطقه نیست.

مسائل بسیاری در خاورمیانه به‌کندی در حال تغییر‌ند؛ حتی امارات متحده عربی تلاش کرد تا روی برقراری رابطه با ایران هم کار کند‌. این در حالی صورت می‌گیرد که صحبت از توافق جدید هسته‌ای با ایران در میان است. ترکیه هم به‌خوبی می‌داند که تصمیم آمریکا برای خروج از منطقه باعث سردی روابط واشینگتن با کشورهای عربی شده است.

سفر اسد می‌تواند پیامدهایی در مورد میزبانی او از عناصر ایرانی نیز داشته باشد. حکومت ایران با استفاده از سوریه، اسرائیل را تهدید و عراق و لبنان را بی‌ثبات می‌کند. ایران طی سال‌های اخیر، از سوریه با ‌عنوان پایگاه افراط‌گرایی استفاده کرده است. حالا اگر اسد احساس کند از ابوظبی حمایت بیشتری می‌گیرد، می‌توان او را متقاعد کرد که حضور ایران در خاکش را کاهش دهد. ایران این را دوست ندارد و احتمالا با آن مقابله خواهد کرد. 

 یادآوری این نکته ضروری است که در دهه اول ۲۰۰۰، نشانه‌هایی مبنی بر اینکه اسد ممکن است از ایران دور شود و حتی روابط نزدیک‌تر با اسرائیل برقرار کند، وجود داشت. اما اکنون امارات متحده عربی با اسرائیل ارتباط دارد. یعنی اینکه منطقه با نظم جدیدی روبه‌رو است.

رهبران دو کشور در این دیدار در مورد موضوع‌های فراوانی بحث و تبادل نظر کردند. آن‌ها همچنین بر حفظ تمامیت ارضی سوریه و خروج نیروهای خارجی از این کشور تاکید کردند. برای اسد این به‌معنای وادار کردن آمریکا به خروج از سوریه است. البته مشخص نیست که امارات متحده عربی از آن حمایت خواهد کرد یا خیر، اما اگر این موضوع رخ دهد، ترکیه و ایران از آن استقبال می‌کنند.

سوریه در حال حاضر روابط خوبی با عراق و ایران دارد. حتی ممکن است که ترکیه روزی سعی کند روابط خود را با دمشق نیز احیا کند و البته احتمالا این به آن معنا است که ترکیه باید روزی از سوریه خارج شود. ترکیه چهار سال است که منطقه عفرین سوریه را اشغال و اقلیت‌های مذهبی مانند ایزدی‌ها را آزار و اذیت کرده است. برخی معتقدند ترکیه به بسیاری از افراط‌گرایان از جمله داعش کمک کرد تا در مناطق نزدیک مرز عفرین و ادلب در سوریه فعالیت کنند. این سیاست احتمالا باید پایان یابد تا رژیم سوریه و ترکیه آشتی کنند.

در حال حاضر، دعوت امارات متحده عربی و میزبانی از اسد بیانیه‌ای مهم برای منطقه و غرب است. غرب اکنون درگیر مخالفت با جنگ روسیه در اوکراین است و روسیه با درس گرفتن از جنگ سوریه، حمله‌های خود به غیرنظامیان در اوکراین را افزایش داده است. روسیه به خاطر جنایات جنگی‌اش در سوریه تا حد زیادی مانند رژیم سوریه از مصونیت برخوردار بوده است. سوال این است که آیا کشورهای غربی از دیدن اسد در امارات متحده عربی خشمگین خواهند شد یا امارات متحده عربی را راهکاری برای حل مشکلات منطقه‌ای می‌دانند.