با گذشت حدود پنج سال از شکست داعش در عراق، کتابخانه دانشگاه موصل با کمک‌های مالی بین‌المللی، اندک‌اندک از خاکستر حمله داعش برمی‌خیزد و قرار است این ماه بازگشایی شود.

جنگجویان داعش در سال ۲۰۱۴، در حمله به این کتابخانه، که بیش از یک میلیون کتاب در خود جای داده بود، قفسه‌ها را درهم شکستند و بسیاری از کتاب‌های خطی و کهن را به آتش کشیدند.

محمد یونس، مدیر فنی کتابخانه دانشگاه موصل، به یاد می‌آورد که پس از بازپس‌گیری این شهر از داعش در اواسط سال ۲۰۱۷، وقتی به کتابخانه قدم گذاشت با چه صحنه‌ای مواجه شد. او می‌گوید: «وقتی برگشتیم، کتاب‌ها را دیدیم که از قفسه‌ها بیرون کشیده شده بودند، روی زمین ریخته و سوزانده شده بودند.»

در حمله داعش به موصل، ۸۵ درصد مجموعه کتاب‌های این کتابخانه از بین رفت و شماری از باارز‌ش‌ترین کتاب‌ها در بازار سیاه فروخته شدند.

یونس می‌گوید: «پیش‌تر، بیش از یک میلیون کتاب داشتیم، بعضی از آن‌ها در هیچ دانشگاه دیگری در عراق پیدا نمی‌شدند.» او در ادامه می‌افزاید وقتی جنگجویان داعش به دروازه‌های شهر رسیدند، «فقط توانستیم کتاب‌های کمیاب و تعدادی از نشریه‌های خارجی را ببریم».

در دوره تسلط داعش بر موصل، ساختمان چهارطبقه این کتابخانه به محل استقرار مناسبی برای تک‌تیراندازهای داعش تبدیل شد، جایی که روزگاری ماوای علم و آموزش بود مبدل شد به تله مرگ.

اکنون با آغاز بازسازی موصل، قفسه‌های این کتابخانه نیز با کمک‌های مالی بین‌المللی اندک‌اندک پر می‌شود و این ساختمان چهارطبقه در ماه جاری با ۳۲ هزار عنوان کتاب بازگشایی می‌شود. این کتابخانه همچنین مجموعه‌ای از کتاب‌های دیجیتال خواهد داشت تا در نهایت، مخزن یک میلیون جلدی‌اش را احیا کند.

داعش پس از تصرف موصل، دومین شهر بزرگ عراق، علاوه بر تخریب کتابخانه و نمادهای فرهنگی این شهر از جمله مجسمه عثمان الموصلی شاعر صوفی نابینا، موزه‌ها و سالن‌های تئاتر را نیز ویران و این تخریب را به‌صورت زنده از رسانه‌های اجتماعی پخش کرد.

عناد گروه‌های اسلام‌گرای تندرو با مظاهر فرهنگی و تاریخی داستان تازه‌ای نیست و هرجا قدم گذاشتند تخریب آثار تاریخی و فرهنگی را در پی داشت، از مجسمه‌های بودای ۱۶۰۰ ساله بامیان افغانستان گرفته تا تخریب مجسمه هارون‌الرشید در رقه و گردن زدن مجسمه ابوالعلا المعری، شاعر و فیلسوف قرن چهارم و پنجم هجری، که از نظر القاعده، کافری بود مهدور الدم که چون قرن‌ها از مرگش می‌گذشت و دستشان به او نمی‌رسید، مجسمه‌اش را گردن زدند. گروه‌‌های اسلامی بنیادگرا معتقدند این تندیس‌ها حکم «بت» دارند و نمادهای «بت‌پرستی» را باید نابود کرد.

هرچند امروز شهرهای آسیب‌دیده از حمله گروه‌های اسلام‌گرای تندرو در تلاش‌اند آثار فرهنگی و تاریخی‌شان را احیا کنند، این امکان همیشه مهیا نیست، مثل مجسمه‌های بودای ۱۶۰۰ ساله بامیان که هرگز از حمله سال ۲۰۰۱ طالبان کمر راست نکردند.