بر اساس قانون مصوب ششم اسفند ۱۳۷۰ در مجلس، حداقل عیدی کارگران در ایران معادل ۶۰ روز دستمزد روزانه و حداکثر عیدی نیز تا ۹۰ روز دستمزد است. با استناد به این قانون، کارگری که احتمالا نان‌آور خانواده خود است، در نوروز ۱۴۰۱ بین پنج تا هفت میلیون و ۹۰۰ هزار تومان عیدی می‌گیرد که با هزینه سبد معیشت خانوار فاصله زیادی دارد.

نمایندگان کارگری در شورای عالی کار به‌تازگی اعلام کرده‌اند که هزینه سبد معیشت یک خانواده چهارنفری به هشت میلیون و ۹۷۹ هزار تومان رسیده است. این در حالی است که فعالان کارگری می‌گویند حتی این رقم هم غیرواقعی است و بسیاری از نیازهای ضروری کارگران و خانواده‌هایشان نادیده‌ گرفته شده است.

فرامرز توفیقی، رئیس کمیته مزد شورای عالی کار، یکی از این افرادی است که افزایش ۱۰۰ درصدی حقوق کارگران با در نظر گرفتن نرخ سبد معیشت را مطرح کرده؛ هرچند دولت هنوز تصمیم نهایی خود را اعلام نکرده است.

وضعیت کارمندانی که حداقل‌حقوق را دریافت می‌کنند نیز مشابه کارگران دارد. محاسبات نشان می‌دهد عیدی کارمندان با پایه حقوق چهار میلیون تومان بین چهار تا شش میلیون تومان خواهد بود که این رقم نیز با هزینه سبد معیشت خانوار فاصله‌ای محسوس دارد.

نگاهی به قیمت‌ روز اقلام خوراکی و پوشاک در بازار در کنار هزینه‌های دیگر مثل اجاره مسکن، آموزش، سلامت و حمل‌ونقل نشان می‌دهد چهار تا هفت میلیون تومانی که به‌عنوان عیدی دست کارگران و کارمندان را می‌گیرد، کفاف خوراک آنان در تعطیلات عید را هم نمی‌دهد. به گزارش پایگاه خبری رویداد۲۴، «محاسبات نشان می‌دهد یک خانوار چهار نفره برای دو هفته عید، بدون در نظر گرفتن مخارجی مانند میوه، آجیل، مواد شوینده و سایر موارد فقط برای هزینه‌های حداقلی کالا‌های اساسی که تحت شمول ستاد تنظیم قیمت است، باید نزدیک به دو میلیون تومان خرج کند.»

افزایش قیمت‌ کالاهای اساسی و تداوم رشد صعودی آن‌ها اوضاع را برای اقشار تنگدست جامعه دشوار کرده است. در حال حاضر عیدی یک کارگر معادل ارزش پنج گونی برنج ایرانی است؛ در حالی‌ که در سال ۱۳۹۹ با کف عیدی کارگران که سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود، می‌شد ۱۱ گونی برنج ایرانی خرید.

نکته قابل‌توجه این است که در یک‌ سال گذشته، هم حقوق و دریافتی حداقل‌بگیران متناسب با نرخ تورم تعیین نشد و هم قیمت کالاهای اساسی تصاعدی افزایش یافت؛ به‌ عنوان‌ مثال برنج ایرانی بیش از ۱۶۰ درصد گران‌تر شد، نرخ تخم‌مرغ بیش از ۱۳۰ درصد و مرغ  ۸۰ درصد بالا رفت و این وضعیت درباره دیگر کالاها نیز صادق بود؛ به‌ طوری‌ که ماست حدود ۲۳۰ درصد گران شد، شکر ۱۵۰ درصد افزایش قیمت داشت و رشد صعودی قیمت روغن نیز بیش از ۱۰۰ درصد بود.

افزایش بی‌رویه و سرسام‌آور قیمت‌ها کاهش قدرت خرید مردم و کوچک‌تر شدن سفره آنان را در پی داشت. پیش‌تر، فرامرز توفیقی، نماینده کارگران در شورای عالی کار، اعلام کرده بود که حداقل‌حقوق‌ تنها برای پرداخت هزینه‌های ۱۱ روز زندگی کفاف می‌دهد و ۱۹ روز باقیمانده ماه بی‌خرجی می‌ماند.

حداقل‌‌حقوق‌بگیران ایران در حالی به پیشواز سال جدید و نوروز ۱۴۰۱ می‌روند که بحران‌های اقتصادی شرایط را برای بسیاری از آنان دشوار کرده است و شواهد نشان می‌دهد که در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات برجام، افزایش بی‌ترمز قیمت‌ها ادامه می‌یابد.