قیمت نفت در هفته جاری برای اولین بار در هفت سال گذشته، از بشکه‌ای ۹۰ دلار فراتر رفت. این افزایش بیشتر تحت تاثیر تنش‌های ژئوپلیتیکی بر سر اشغال احتمالی اوکراین به دست روسیه است که احتمال اقدام‌هایی برای مجازات روسیه را افزایش می‌دهد. تحلیل‌گران این را «افزایش قیمت به‌خاطر مخاطرات ژئوپلیتیک» می‌نامند. در حال حاضر، بازاری را شاهدیم که در آن عرضه نفت محدود مانده و تقاضا همچنان رو به افزایش است و موجودی انبارهای نفت هم پایین است. در این شرایط، قیمت نفت از این هم بالاتر خواهد رفت به‌خصوص اگر تنش‌های ژئوپلیتیک ادامه پیدا کنند.

تنش‌ها در روسیه و اوکراین مستقیما در عرضه نفت اختلال ایجاد نخواهند کرد، اما تاثیر احتمالی تخاصم باعث آسیب‌پذیری بازار شده است به‌خصوص اگر به تحریم‌های جدید روسیه منجر شود که بر صادرات انرژی تاثیر می‌گذارد و قیمت‌ها را بالا می‌برد. درعین‌ حال، شماری از مسائل کلان اقتصادی وجود دارند که می‌توانند بر قیمت‌ نفت تاثیر بگذارند و باعث نوسان بیشتر آن شوند. بعد از این‌که رکورد ۹۰ دلار در روز ۲۶ ژانویه زده شد، شاهد اندکی کاهش قیمت نفت به بشکه‌ای ۸۹.۷۴ و ۸۷.۱۷ دلار (به ترتیب برای برنت و وست تگزاس) در روز بعدی بودیم.

چالش‌های پیش‌رو

برخلاف روند تصاعدی قیمت نفت، چالش‌های بزرگی پیش روی بازار نفت قرار دارد؛ ازجمله احتمال افزایش نرخ بهره بانک ذخایر فدرال آمریکا در ماه مارس که باعث شده است در حال حاضر شاهد سقوط در بازار مالی باشیم. مهم‌تر آن‌که بانک فدرال هنوز مشخص نکرده است که نرخ بهره را چقدر و با چه ترتیبی افزایش می‌دهد و این قطعی نبودن، تاثیر احتمالی آن را بر احیای اقتصادی بیشتر می‌کند.

درواقع، باید دید سیاست بانک فدرال بیشتر به دنبال برخورد با تورم خواهد بود یا انگیزش رشد اقتصادی؟ تصمیمات بانک در این زمینه هم بر روند احیای تقاضای نفت و هم بر وضعیت سرمایه‌گذاری‌ها تاثیر می‌گذارد.

انبارهای نفت

موجودی انبارهای جهانی نفت ازنظر تاریخی در میزان پایینی است، اما تحلیل‌گران از نشانه‌های احیا خبر می‌دهند. برآورد می‌شود که در هفته جاری انبارهای جهانی ۱.۵ میلیون بشکه افزایش داشته‌ باشند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش هفتگی‌اش خبر داد که موجودی انبارهای نفت خام تجاری آمریکا ۲.۴ میلیون بشکه افزایش داشته است تا در هفته منتهی به ۲۱ ژانویه به ۴۱۶.۲ میلیون بشکه برسد؛ اما با وجود این افزایش، میزان موجود هنوز ۶۰.۵ میلیون بشکه کمتر از سطح انباری در موقع مشابه در سال گذشته است. به همین ترتیب، انباری بنزین در آمریکا نیز هفته گذشته ۱.۳ میلیون بشکه افزایش داشت تا به ۲۴۷.۹ میلیون بشکه برسد؛ اما در همین دوره زمانی، ذخایر کل نفت آمریکا (با احتساب نفت خام تجاری، ذخایر راهبردی نفت و محصولات نفتی) با ۵.۳ میلیون بشکه کاهش به ۱۷۷۵ میلیون بشکه رسید. این اساسا به علت کاهش موجودی‌های میعانات گاز طبیعی و سایر محصولات است.

نشست اوپک پلاس

جلسه وزرای نفت اوپک پلاس (کشورهای عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت موسوم به «اوپک» به‌اضافه روسیه و چند غیر اوپکی دیگر) قرار است روز ۲ فوریه برگزار شود. انتظار تحلیل‌گران این است که این گروه رویکرد حساب‌شده خود را ادامه دهد و هرماه میزان عرضه نفت را به‌تدریج افزایش دهد. درنتیجه، احتمالا شاهد یک مورد دیگر افزایش روزانه ۴۰۰ هزار بشکه‌ای خواهیم بود. تصور می‌شود که این اقدام‌های اوپک پلاس تاثیر چندانی در بازار نخواهد داشت، زیرا برخی اعضای اوپک پلاس قادر به افزایش تولید نفت خود به‌اندازه سهمیه‌ها نبوده‌اند که این بهعلت م‌حدودیت‌های داخلی‌ آن‌ها برای افزایش عرضه است و کمبود ظرفیت تولید باعث می‌شود مستقل از تصمیم‌هایی که اوپک یا اوپک پلاس می‌گیرند افزایش عرضه کار راحتی نباشد (مگر برای چند کشور معدود مثل عربستان سعودی و امارات متحده عربی)‌.

تقاضای نفت چین

در این میان، فرارسیدن سال نو چینی را داریم (از ۳۱ ژانویه تا ۶ فوریه) که فصل مسافرت است و احتمالا باعث کاهش تقاضای نفت می‌شود (به‌رغم خطر شیوع سویه اومیکرون). طبق گزارش‌ها، مقام‌های چین انتظار دارند که مسافرت‌های این فصل نسبت به سال گذشته ۳۴ درصد افزایش داشته باشد. افزایش سفر به معنی افزایش تقاضا برای سوخت ترابری و هوانوردی خواهد بود.

سپس المپیک زمستانی پکن را داریم که از ۴ تا ۲۰ فوریه برگزار می‌شود. این رویداد باعث کاهش تقاضای نفت بخش صنعتی چین می‌شود چون برخی پالایشگاه‌ها و صنایع برای بهبود کیفیت هوا در زمان المپیک تعطیل می‌شوند. روی‌هم‌رفته، رشد تقاضای نفت چین در پی سال نو و المپیک به سیاست کرونای چین بستگی خواهد داشت و این‌که آیا دولت در صورت گسترش سویه اومیکرون دست به اعمال قرنطینه‌های بیشتری بزند یا نه. در عین حال، قدرت احیای اقتصادی چین، عامل دیگری است که بر رشد تقاضای نفت در سطح کلان تاثیر می‌گذارد.