وزیر خارجه نروژ: گفت‌وگو با طالبان به معنای ‌رسمیت بخشیدن به آنان نیست

این نخستین سفر رسمی هیئت طالبان، به یک کشور اروپایی بود

«مذاکرات در اسلو در پاسخ به درخواست تعدادی از نهاد‌های افغان و با مشورت متحدان غربی صورت گرفت» - عکس: www.regjeringen.no - وزارت خارجه نروژ

آنیکن هویفلد، وزیر امور خارجه نروژ، در پایان نشست سه‌روزه اسلو که در آن هیئت طالبان با نمایندگان کشور‌ها و سازمان‌های مختلف، از جمله نمایندگان جامعه مدنی افغانستان ملاقات کرد، با نشر بیانیه‌ای، نتیجه آن نشست را مثبت ارزیابی کرد و آن را تلاشی در جهت بهبود وضعیت مردم در افغانستان خواند و تاکید کرد که تغییری در سیاست نروژ به‌وجود نیامده است و آن نشست به معنای رسمیت بخشیدن به حکومت طالبان نیست. 

در آن بیانیه آمده است: «مذاکرات در اسلو در پاسخ به درخواست تعدادی از نهاد‌های افغان و با مشورت متحدان غربی صورت گرفت.» 

آنیکن هویتفلد در این بیانیه گفت: «می‌دانیم که طالبان فعالانه از منافع خود دفاع خواهند کرد و به دنبال مشروعیت هستند. یکی از دلایلی که من به عنوان وزیر امور خارجه با آن‌ها ملاقات نکردم، همین است.»

اولین نشست رسمی هیئت طالبان در اروپا، از سوم تا پنجم بهمن به میزبانی کشور نروژ در شهر اسلو، پایتخت آن کشور، برگزار شد. محورهای اساسی آن نشست، بحث در مورد شفافیت در زمینه دریافت کمک‌های بشردوستانه برای مردم افغانستان، بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها به روی دختران، مسائل مربوط به حقوق بشر و وضعیت زنان، به ویژه بازداشت زنان معترض بود. برخی از نمایندگان جامعه مدنی افغانستان، نتایج آن نشست را ناملموس خواندند و از دورویی طالبان در مورد آنچه در نشست‌ها وعده می‌دهند، سخن گفتند.

در آن نشست سه‌روزه، دیدارهایی میان هیئت طالبان به رهبری مولوی امیرخان متقی، وزیر امور خارجه طالبان، با نمایندگان سیاسی کشورهای مختلف، از جمله نروژ، آمریکا، ایتالیا، آلمان، فرانسه، قطر، و اتحادیه اروپا، و نیز نمایندگانی از جامعه مدنی افغانستان صورت گرفت. 

در نخستین روز نشست، طالبان با نمایندگان جامعه مدنی افغانستان ملاقات کردند که در آن، برخی از نمایندگان جامعه مدنی افغانستان، طالبان را به دلیل برخورد ضدحقوق بشری با زنان، از جمله محدودیت در آموزش، کار، فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی، مورد انتقاد قرار دادند. هدا خموش، نماینده زنان معترض افغانستان، در آن نشست موضوع بازداشت دو زن معترض در کابل و برخی از زنان معترض در بلخ را برجسته کرد که واکنش سیاستمداران بین المللی را نیز برانگیخت. در پایان نشست، اعلامیه مشترکی از سوی طالبان، نمایندگان جامعه جهانی، و نمایندگان جامعه مدنی افغانستان، تنظیم شد که جزییات آن هنوز رسانه‌ای نشده است. طرف‌های نشست، دلیل محرمانه بودن آن اعلامیه را تمرکز بیشتر روی عملی شدن مواد درج شده در آن عنوان کردند. با این حال، هدا خموش به ایندیپندنت فارسی گفت، در بخشی از آن اعلامیه دو ماده مشخصا مربوط به وضعیت زنان افغانستان وجود دارد که یکی بر رفع محدودیت‌های آموزشی، کاری و فعالیت‌های سیاسی زنان تاکید دارد، و دیگری بر رهایی دختران معترض و زنانی که از سوی طالبان، غیرقانونی بازداشته شده‌اند. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

هیئت طالبان نخست بازداشت زنان معترض را که از سوی خانم خموش در آن نشست مطرح شد، رد کردند، اما در پایان نشست امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، در گفت‌وگو با مقام‌های نروژی تایید کرد که دختران بازداشت شده‌اند، اما او تا آن زمان اطلاع نداشته است. هدا خموش در مورد دست‌آورد آن نشست برای زنان افغانستان، گفت: «کم‌ترین خواست ما از این نشست، آزادی دختران دربند بود که هنوز هم آزاد نشده‌اند. پس هیچ نتیجه ملموسی از این نشست به نظر نمی‌رسد.»

در همین حال، برخی از نمایندگان جامعه مدنی افغانستان در آن نشست برگزاری «لویه جرگه» را راه‌حلی برای ایجاد یک حکومت فراگیر در افغانستان عنوان کردند، اما آن پیشنهاد با انتقادهایی از سوی شمار زیادی از فعالان جامعه مدنی و مردم افغانستان، در شبکه‌های اجتماعی، همراه شد. این منتقدان، لویه جرگه را یک تجربه ناکام و ناکارآ در سیاست افغانستان، و نیز یک روند خلاف دمکراسی خواندند.

دومین و سومین روز نشست اسلو، با تمرکز بر کمک‌های اقتصادی به افغانستان، به ویژه جلوگیری از بحران بشری در آن کشور، وضعیت حقوق بشر و زنان، برگزار شد. در پایان نشست‌ها دست‌کم هفت نهاد خیریه در نروژ متعهد به اهدای کمک بشردوستانه به افغانستان شدند، اما چگونگی دریافت این کمک‌ها نیز از بحث‌های جنجالی در این نشست بود، زیرا اهداکنندگان نگران حیف و‌میل شدن پول کمکی و نرسیدن آن به دست افراد نیازمند هستند. 

هدا خموش که در نشست سه‌روزه اسلو شرکت داشت، به ایندیپندنت فارسی گفت: «تاکنون حدود ۹۰ میلیون دلار برای افغانستان از سوی نهادهای خیریه نروژ، جمع آوری شده است، اما این نهادها نگرانند که این مبالغ نه به نیازمندان، بلکه به دست طالبان برسد.» خانم خموش افزود: «مسئولان نهادهای خیریه نروژ حتی به توزیع کمک‌ها در افغانستان از سوی سازمان ملل نیز اطمینان ندارند، زیرا نگران دستبرد طالبان به آن هستند. این نهادها راه‌حل ممکن را در تقویت بخش خصوصی و بانک‌های افغانستان می‌دانند.»

بازگشایی مدارس دخترانه و پدید آوردن فرصت آموزش برابر برای دختران و پسران، نیز از بحث‌های مهم نشست اسلو بود. توماس نیکلسون، نماینده ویژه اتحادیه اروپا در افغانستان، که در آن نشست حضور داشت، در صفحه توییترش نوشت: «من بر لزوم دسترسی به مدارس ابتدایی و متوسطه برای پسران و دختران در سراسر کشور، با شروع سال تحصیلی در ماه مارس تأکید کردم. و نیز در مورد تعامل با گزارشگران ویژه سازمان ملل صحبت کردم. منتظر نشست بعدی هستیم.»

یان اگلند، دبیرکل شورای پناهندگان نروژ نیز در صفحه توییترش از دیدارش با هیئت طالبان در اسلو  وتاکید بر بازگشایی مدارس در افغانستان، خبر داد. او نوشت: « در گفت‌وگوهای ما با رهبران طالبان در اسلو، آن‌ها تأیید کردند که آموزش برای دختران در تمام سطوح، سرانجام در بهار امسال از سر گرفته خواهد شد. باید تلاش‌ها را ادامه دهیم تا این وعده طالبان عملی شود.»

نشست سه‌روزه افغانستان در اسلو، واکنش‌های زیادی در میان جامعه مهاجر افغان در نروژ و دیگر کشورها در پی داشت. از نخستین روز آن نشست تا پایان آن، جمعی از زنان و مردان معترض با شعارهای ضدطالبان و عکس‌های قربانیان و بازداشت‌شدگان، در مقابل وزارت امور خارجه نروژ و نیز محل اقامت اعضای نشست، تجمع کردند. معترضان با سردادن شعار، آوازخوانی، و سخنرانی، تا نیمه‌های شب در مقابل محل اقامت طالبان و دیگر نمایندگان حاضر در نشست، اعتراض خود را به دعوت از طالبان از سوی کشور نروژ اعلام کردند. دامنه این اعتراض از شهر اسلو به واشنگتن، و حتی استرالیا رسید. 

هدا خموش در مورد این اعتراضات گفت: «در کنار مهاجران افغان، مردم نروژ نیز از این اقدام دولت نروژ برای دعوت از طالبان، خشمگین بودند و در کنار معترضان ایستادند. حتی وزیر امور خارجه نروژ به ما گفت که مردمش از این اقدام دولت نروژ ناخشنودند.»

در همین حال، وزارت امور خارجه طالبان با انتشار بیانیه‌ای، از دولت نروژ برای برگزاری آن نشست سپاسگزاری کرد و بر لزوم ادامه کمک‌های بشردوستانه به افغانستان و نیز آزاد شدن ذخیره ارزی آن کشور از سوی ایالات متحده آمریکا، تاکید ورزید.