خطر جنگ میان روسیه و اوکراین چقدر نزدیک است؟

استفاده پوتین از تهدید نظامی برای این است که نشان دهد روسیه در دفاع از «خط قرمز» خود در اوکراین جدی است

ستون زرهی روسیه در جریان یک رزمایش نظامی - MLADEN ANTONOV / AFP

تحرکات نیروهای روسیه در نزدیکی اوکراین، این نگرانی را در کی‌یف و ایالات متحده برانگیخته است که شاید این کشور در تدارک حمله به همسایه خود است.

اوکراین و کشورهای ناتو ابراز نگرانی کرده‌اند که تحرکات نیروهای روسیه در نزدیکی مرزهای اوکراین می‌تواند راه را برای حمله هموار کند.

روسیه اعلام کرده است که چنین برنامه‌ای ندارد و اوکراین و ایالات متحده را به دامن زدن به تنش متهم می‌کند.

روابط اوکراین با روسیه در سال ۲۰۱۴ و پس از آن فرو پاشید که مسکو شبه‌جزیره کریمه اوکراین را به خاک خود ضمیمه کرد و از جدایی‌طلبانی که بخش‌هایی از شرق اوکراین را که گاهی اوقات به نام دونباس شناخته می‌شود، تصرف کرده‌اند، حمایت کرد؛ سرزمینی که کی‌یف می‌گوید خواهان پس گرفتن آن است.

در ادامه آنچه باید درباره وضعیت جاری بدانید، می‌آید.

دو طرف درمورد خطر درگیری چه می‌گویند؟

روسیه هر گونه تهدیدی را انکار می‌کند و اعلام کرده است که می‌تواند نیروهای نظامی‌اش را هر طور که بخواهد در خاک خود جابه‌جا کند. این کشور اوکراین و ناتو را به افزایش تنش‌ها متهم کرده و گفته است احتمالا این کی‌یف است که در حال آماده شدن برای بازپس‌گیری دو منطقه شرقی تحت کنترل جدایی‌طلبان طرفدار روسیه از سال ۲۰۱۴ است. سازمان جاسوسی خارجی روسیه این هفته وضعیت را با جنگ سال ۲۰۰۸ مقایسه کرد که در آن، نیروهای روسیه نیروهای گرجستان، کشور همسایه خود، را در هم کوبیدند.

اوکراین برنامه‌ریزی چنین حمله‌ای را رد می‌کند و می‌گوید که روسیه برای حمله احتمالی، بیش از ۹۲ هزار سرباز در نزدیکی مرزهای خود جمع‌ کرده است

احتمال تهاجم روسیه چقدر است؟

رویترز با بیش از ۱۲ منبع، از جمله مقام‌های اطلاعاتی غربی و روس‌های آشنا با تفکر کرملین، صحبت کرده است و تقریبا همه موافق بودند که تهاجم قریب‌الوقوع نیست. آن‌ها گفتند که سناریوی محتمل‌تر این است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، از تهدید معتبر نیروی نظامی استفاده کند تا نشان دهد که روسیه در دفاع از «خط قرمز» خود در اوکراین جدی است.

این کشور در هفته‌های اخیر بارها اعلام کرده است که تحویل تسلیحات ناتو به اوکراین یا هرگونه حضور نظامی ناتو در آنجا را تحمل نمی‌کند؛ چه رسد به چشم‌انداز عضویت نهایی اوکراین در این ائتلاف. این منابع افزودند که پوتین در تشدید و کاهش تنش‌‌ها استاد است؛ همان‌ کاری که در بهار کرد؛ زمانی که بیش از ۱۰۰ هزار سرباز روسی در نزدیکی مرز اوکراین جمع شدند و بعدتر عقب‌نشینی کردند. به این ترتیب او مخالفان روسیه را در مورد نیات خود به حدس و گمان می‌اندازد و به غرب یادآوری می‌کند که روسیه نیرویی است که باید در نظر گرفته شود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اگر جنگ به وقوع بپیوندد، چه شکلی ممکن است به خود بگیرد؟

بنا به اعلام موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک «آی‌آی‌اس‌اس» (IISS)، نیروهای مسلح روسیه ۹۰۰ هزار پرسنل فعال دارد؛ در حالی که این رقم برای اوکراین ۲۰۹ هزار نفر است. با وجود این، سمیر پوری، کارشناس ارشد جنگ ترکیبی در این موسسه، گفت که مزیت واقعی روسیه این است که از قبل، در جنگ جدایی‌طلبان در شرق اوکراین نیروهای نیابتی دارد و این امکان را به او می‌دهد که با آن‌ها ارتباط برقرار کند و منطقه‌ای را که از قبلا تحت کنترل آن‌ها است، گسترش دهد. او گفت که اگر قرار باشد تهاجم گسترده‌تری انجام شود، روسیه می‌تواند حمله از شمال (از روسیه و متحدش بلاروس)، از شرق یا از جنوب (از طریق کریمه که روسیه در سال ۲۰۱۴ از اوکراین تصرف کرد)، همراه با حمله دریایی به شهرهای اودسا و ماریوپل را در نظر بگیرد.

اوکراین چقدر برای دفاع از خود آماده است؟

اوکراین از نظر نظامی بسیار قوی‌تر از سال ۲۰۱۴ است که کریمه را بدون درگیری واقعی به روسیه واگذاشت. این کشور موشک‌های ضد تانک پیشرفته‌ای دارد که واشنگتن مهیا کرده است. اوکراین همچنین می‌تواند از پشتیبانی اطلاعاتی ایالات متحده استفاده کند؛ اما همچنان با یک دشمن بزرگ روبه‌رو خواهد شد. به عنوان مثال، مزیت روسیه در تانک‌های جنگی بیش از سه به یک است.

متیو بولگ، پژوهشگر اندیشکده چتم‌هاوس لندن، گفت: «برای اوکراین مسئله این است که... تا آنجا که می‌تواند مقاومت کند، برای کمک از غرب دعا کند و در نهایت متقابلا بجنگد. اگر روسیه حمله همه‌جانبه‌ای را صورت دهد، سوال برای کی‌یف این خواهد بود که جنگی به سبک اقدام‌های ضدشورشی ترتیب دهد تا هزینه تهاجم را برای روسیه بالا ببرد.»

چه چیز دیگری می‌تواند مسکو را منصرف کند؟

پس از تصرف کریمه، غرب روسیه را تحریم کرد و می‌تواند اقدام‌های دردناک جدیدی مانند ممانعت از پمپاژ گاز روسیه از طریق خط لوله جدید نورد استریم۲ به آلمان را به آن اضافه کند. پوتین در صورت تهاجم، با خطر قطع کامل روابط با غرب مواجه خواهد شد. مشخص نیست ناتو تا کجا ممکن است از اوکراین دفاع کند؛ چیزی که برای همه طرف‌ها مملو از خطر است. اوکراین عضو ناتو نیست اما انفعال مطلق ناتو باعث می‌شود که این اتحاد از معنا تهی به نظر برسد.

«آنچه در حال وقوع است، بازی بازداشتن رقیب از دست یازیدن به اقدام خطرناک است. هم  در ناتو در بروکسل و هم در مسکو در مورد اینکه گام‌های تشدید‌کننده ممکن است به کجا ختم شود، محاسباتی خواهد شد. اگر قرار باشد ناتو برای جنگ نیروهایش را بسیج کند، روس‌ها آن را تشدید تنش باور‌نکردنی خواهند دانست.»

«به نظر من بعید است که [اوکراین] به میدان نبرد تبدیل شود. این موضوعی است که روسیه و ناتو در اوکراین هم‌اکنون در تلاش برای پرهیز از آن‌اند.»

رویترز

بیشتر از جهان