نخستوزیر و کابینه کویت روز دوشنبه در تلاش برای حل بحران سیاسی، استعفای خود را تقدیم امیر آن کشور کردند. شیخ صباح الخالد، نخستوزیر، که مثل بیشتر مقامات آن امیرنشین عضو خانواده سلطنتی الصباح است، چند ماه است درگیر مجادلاتی با نمایندگان اپوزیسیون مجلس بوده است و این وضعیت مانع اصلاحات مالی شده است. کویت در میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از این جهت که مجلسی انتخابی و به نسبت دموکراتیک دارد، منحصربهفرد است.
این دومین بار در سال جاری است که شیخ صباح در سمت نخستوزیری با مجلس منتخب درگیر میشود و استعفا میدهد. او نخست در ماه ژانویه استعفا داده بود و سپس در ماه مارس با کابینه جدید مسئولیت خود را از سر گرفت.
روز دوشنبه، ۸ نوامبر، روزنامههای القبس و الرای خبر استعفای کابینه را گزارش دادند، اما هنوز معلوم نیست که امیر شیخ نواف احمد الصباح ۸۴ ساله، حاکم کویت، این استعفا را بپذیرد. امیر نواف بخش عمده قدرت را در ساختار سیاسی کویت در اختیار دارد و در تمامی مسائل مهم دولتی حرف آخر را میزند. او سال گذشته، پس از درگذشت برادرش، شیخ صباح الاحمد، به امیری کویت رسید.
نمایندگان اپوزیسیون در کویت در هفتههای گذشته نخستوزیر را بر سر مسائل متعددی، از جمله چگونگی برخورد با ویروس کرونا و فساد اقتصادی، مورد انتقاد قرار داده بودند.
درگیری نخستوزیر و اپوزیسیون باعث شده است که کارایی معمول پارلمان به بنبست بخورد؛ آن هم در شرایطی که کویت درگیر بحران مالی است و باید دست به اقداماتی همچون تصویب قانون جدیدی در زمینه بدهی بزند تا بتواند از بازارهای جهانی بهره گیرد. کویت عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، است و در میان بزرگترین منابع نفت جهان، در جایگاه ششم قرار دارد که بالغ بر شش درصد کل نفت جهان میشود. کاهش قیمت نفت و دنیاگیری ویروس کرونا اما باعث شدهاند که این کشور در سال جاری با مشکلات مالی کمسابقهای روبهرو شده باشد.
بسیاری از نمایندگان اپوزیسیون میخواهند کویت از ۷۰۰ میلیارد دلار دارایی صندوق ذخیرههای خود استفاده کند تا کسری بودجه در کشور جبران شود. نخستوزیر اما به نظر میرسد به وام گرفتن از کشورهای خارجی متمایل باشد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
درگیری کابینه و پارلمان در کویت البته دهها سال سابقه دارد و معمولا باعث تغییرات در کابینه یا انحلال پارلمان می شود. در جریان درگیری قبلی در اوایل سال جاری، امیر مدتی پارلمان را تعلیق کرد. اما بحران سیاسی ادامه یافت و او در ماه سپتامبر فراخوان به انجام مذاکره بین نخستوزیر و اپوزیسیون داد.
شیخ صباح که از اواخر سال ۲۰۱۹ نخستوزیر بوده است، با پرسشهای متعددی از سوی قانونگذاران مواجه است. در ماه مارس او با صدور فرمانی اعلام کرد که تا پایان سال آینده به سوالها پاسخ نمیدهد. نمایندگان اپوزیسیون آن فرمان را مغایر با قانون اساسی کویت میدانند.
دولت اخیرا روندی از گفتوگو با نمایندگان مجلس را آغاز کرده بود تا بنبست شکسته شود. اپوزیسیون خواهان حق مواخذه و پرسش از شیخ صباح در مجلس است، و نیز عفو عمومی برای زندانیان سیاسی.
کابینه کویت روز یکشنبه متن پیشنویس فرمان عفو زندانیان را آماده کرد. این فرمان نهایتا باید از سوی امیر کویت صادر شود.
احزاب سیاسی در کویت اجازه فعالیت رسمی ندارند، اما مجلس در آن قدرتهایی دارد که در هیچ یک از دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس مشاهده نمیکنیم: قدرت تصویب و انسداد قوانین، مواخذه وزرا، و رای عدم اعتماد به مقامات ارشد دولت. با این حال، امیر کویت همچنان حق انحصاری انحلال مجلس را دارد و انتقاد از او میتواند باعث زندانی شدن منتقدان شود.
منتقدان اما میگویند همین باز بودن نظام سیاسی باعث بیثباتی در کویت شده است. این کشور از سال ۲۰۰۶ تا کنون هشت انتخابات و ۱۷ دولت داشته است.
در میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، کویت همچنین کمتر از بقیه میل به عادیسازی روابط با اسرائيل نشان داده است. در سال جاری با حمایت نخستوزیر، قانونی در کویت تصویب شد که به موجب آن هر کس در رسانههای اجتماعی یا غیر از آن از اسرائيل دفاع کند، به ۱۰ سال زندان و پرداخت ۵۰۰۰ دینار کویتی جریمه محکوم میشود.
شیخ صباح ۶۸ ساله پیش از رسیدن به نخستوزیری در نوامبر ۲۰۱۹، قریب هشت سال معاون نخستوزیر و وزیر خارجه بود. شیخ احمد الجابر الصباح، پدربزرگ مادری او، از ۱۹۲۱ تا ۱۹۵۰ حاکم کویت بود. محمد الخالد الصباح، برادر آقای نخستوزیر، نیز پیش از این معاون نخستوزیر و وزیر کشور بوده است، اما حدود پنج سال است که سمت دولتی ندارد.