شماری از روزنامه‌نگاران افغان نگران جان خود و خانواده‌هاشان هستند. آنان می‌گویند اکثر خبرنگاران افغان، به ویژه کسانی که در استان‌های مختلف افغانستان کار می‌کردند، از این برنامه بهره‌مند نشده‌اند و مخفیانه و در وحشت و اضطراب زندگی می‌کنند.

بسیاری از این خبرنگاران در زمان حکومت اشرف غنی از سوی طالبان تهدید به مرگ شده بودند. آنان می‌گویند اکنون نیز در معرض تهدید جدی قرار دارند و اگر خطر برطرف نشود و از افغانستان بیرون نروند، جان‌شان را از دست خواهند داد.

طالبان پس از تصرف افغانستان از طریق رسانه‌ها عفو عمومی اعلام کرد، اما در عمل با جست‌وجوی خانه به خانه به دنبال روزنامه‌نگاران و کارمندان ادارات امنیتی دولت افغانستان، همچنان به پیگرد آنان ادامه می‌دهد. 

روزنامه‌نگاران طراح یک کارزار جلب حمایت به عنوان آخرین ابزار، امروز یک نامه سرگشاده به سازمان ملل متحد، نهادهای حقوق بشری، و نهادهای مدافع روزنامه‌نگاران فرستاده‌اند و  از آن‌ها خواسته‌اند که برای تخلیه روزنامه‌نگاران آسیب‌پذیر هرچه زودتر دست به کار شوند وگرنه دیر خواهد شد.

در بخشی از نامه آنان آمده است: «با توجه به موضع‌گیری طالبان در قبال خروج افغان‌ها از کشور و ختم قریب‌الوقوع روند خروج، شاید این واپسین تلاش‌های ما برای نجات باشد... در برابر کسانی ‌که دو دهه برای ارزش‌های مردم‌سالاری تا پای جان رزمیدند و نگذاشتند تا آزادی بیان خفه شود و یا حقوق شهروندی افراد، به‌ویژه حقوق بانوان، زیرپا گذاشته شود، جهان باید به جای نظاره، اقدام عملی برای محافظت از جان خبرنگاران و خانواده‌هاشان انجام دهد.»

روزنامه ایندیپندنت فارسی پای صحبت‌ چند روزنامه‌نگار افغان نشسته است تا از تهدیدات علیه خبرنگاران و عوامل عدم موفقیت آنان در خروج از افغانستان جویا شود.

بصیره جویا، خبرنگار آریانا نیوز، از تلویزیون‌های خصوصی و برجسته افغانستان، در گفت‌وگویی اختصاصی با ایندیپندنت فارسی می‌گوید که آمریکا و کشورهای اروپایی اعلام کردند که خبرنگاران را از افغانستان بیرون خواهند برد، اما تا کنون تنها شمار محدودی خبرنگار تلویزیون خصوصی طلوع به کمک خود آن رسانه از افغانستان بیرون رفته‌اند و باقی خبرنگاران تمام رسانه‌های دیگر، در جاهای مختلف افغانستان پنهان هستند.

خانم بصیره می‌گوید: «خبرنگاران با مدارک خود به فرودگاه کابل رفتند، اما اجازه ورود به آن‌ها داده نشد.» 

او تصریح می‌کند: «حدود ۴۰۰ نفر به نام خبرنگار از افغانستان بیرون برده شده‌اند که بیشتر آن‌ها مدرک خبرنگاری ندارند. من نمی‌دانم که آن‌ها چگونه تخلیه شدند و به کدام دلیل؟ سندهای آنان در کجا و چگونه بررسی شده است؟ خبرنگاران واقعی با اسناد و مدارک‌شان به فرودگاه رفتند، اما به آن‌ها اجازه ورود داده نشد. حتی یک خبرنگار هم در این راستا جانش را از دست داد.»

آمریکا، آلمان، کانادا، و بریتانیا، اعلام کرده‌اند که خبرنگاران در معرض خطر را بیرون خواهند برد و در کشورهای خود پناه خواهد داد.

ظرف دو هفته گذشته، این کشورها ۱۱۲ هزار  نفر را از افغانستان بیرون برده‌اند.

قرار است عملیات تخلیه تا سه روز دیگر تمام شود و پس از آن، خروج از افغانستان با هزاران چالش روبه‌رو خواهد بود. بعید به نظر می‌رسد که پس از آن موعد افراد بتوانند به آسانی و بدون بازجویی مجوز سفر دریافت کنند.

اکنون اکثر خبرنگاران در استان‌های افغانستان و شهر کابل همچنان پنهانی و با آینده‌ای ناروشن به سر می‌برند.

مبینه ساعی خیر‌اندیش، یکی دیگر از روزنامه‌نگاران افغان و مسئول دفتر حامی رسانه آزاد افغانستان در حوزه شمال می‌گوید که  دادخواهی آنان دو مخاطب دارد؛ مخاطب اول جامعه جهانی، و مخاطب دوم نهادهای حامی خبرنگاران است. به گفته او، این نهادها، نه در زمان حکومت غنی و نه پس از روی ‌کار آمدن طالبان، هیچ کاری برای حفاظت از روزنامه‌نگاران  انجام نداده‌اند.

خانم ساعی به روزنامه ایندیپندنت فارسی گفت: «کشورهایی که به خروج روزنامه‌نگاران کمک می‌کنند، نخواستند با یک سیستم منظم کار کنند. هر کسی به آنان فهرست داد، آن را پذیرفتند وبر اساس آن افراد را بیرون بردند. اصلا معیاری برای شناسایی خبرنگاران و کمک به آنان ایجاد نکردند. اگر برنامه‌ای از قبل داشتند، چرا برای شناسایی روزنامه‌نگاران از نهادهای حامی خبرنگاران کمک نخواستند؟ حتی اگر عاجل هم می‌‌بود، نهادهای حامی خبرنگاران می‌توانستند فهرست دقیق‌تری آماده کنند. اما به عمد یا غیرعمد، چنین کاری نکردند.»

خانم ساعی می‌افزاید: «برخی افراد، اعضای خانواده‌‌ها و نزدیکان خود را به نام خبرنگار بیرون برده‌اند.»

اکنون این خبرنگاران اعتراض دارند که چرا چنین وضعیتی برای آنان رخ داده‌ است و کسی روزنامه‌نگاران اصلی را شناسایی نکرده و به فریاد آنان نرسیده است.

هنوز سه روز به ضرب‌الاجل پایان ماموریت تخلیه مانده است، و این خبرنگاران آخرین تلاش‌ خود را برای نجات جان‌شان پیش می‌برند.

مردم افغانستان می‌گویند نظام جمهوری افغانستان یک‌باره سقوط کرد، اما خانم ساعی می‌گوید زمانی که پیشروی طالبان آغاز شد، او با نهادهای مختلف برای نجات خبرنگاران تماس گرفت، اما درخواستش بی‌پاسخ ماند و هیچ‌ کمکی به روزنامه‌نگاران نرسید. 

معترضان به این وضعیت می‌گویند شمار معدودی از خبرنگاران که تا کنون از افغانستان بیرون رفته‌اند، با واسطه یا با تلاش شخصی خود موفق به خروج از کشور شده‌اند. اما اکثر خبرنگاران همچنان فراموش‌شده باقی مانده‌اند. 

خانم ساعی می‌افزاید که از دید روزنامه‌نگاران افغان، شعار‌هایی که کشورهای مختلف اروپایی در رسانه‌ها یا در تارنماهای رسمی‌شان اعلام کردند، دروغی بیش نبوده است. به نظر خانم ساعی که از خبرنگاران شمال کشور نیز نمایندگی می‌کند،  اکثر خبرنگاران همچنان در داخل افغانستان هستند و در معرض خطر جدی قرار دارند.

هفته پیش از این نیز با توجه به همین خطرات، سازمان خبرنگاران بدون مرز در بیانیه‌ای از آمریکا خواسته بود که به خروج خبرنگاران از افغانستان توجه کند.

این سازمان ازنحوه ماموریت تخلیه به رهبری آمریکا انتقاد کرد و گفت که تمرکز آمریکا بیشتر روی خروج شهروندانش است تا افرادی چون روزنامه‌نگاران که در معرض تهدید بالقوه قرار دارند.

سید محمد یزدانپرست، از خبرنگاران شمال افغانستان، به ایندیپندنت فارسی گفت: «متاسفانه مانند هر روند دیگری، در این مورد هم «شناخت» و «رابطه» بعضی چهره‌های اصلی را قربانی کرده است. تعداد زیادی از روزنامه‌نگاران از این روند بی‌بهره ماندند و به جای آنان، کسانی دیگر بهره‌مند شدند. این بار روزنامه‌نگاران قربانی استفاده ابزاری به نام (سوء‌استفاده از عنوان) «روزنامه‌نگار» شدند. بسیاری از افراد برجسته در رسانه‌های کشور، از این طرح بیرون ماندند.»

روزنامه‌نگاران افغان طی دو هفته پس از سقوط افغانستان به دست طالبان، به سرنوشت مبهمی دچار شده‌اند. بیشتر آنان شغل‌شان را از دست داده‌اند و خانه‌نشین شده‌اند، شماری به خود‌سانسوری روی آورده‌اند، و عده‌ای هم در خفا با پریشانی و اضطراب دست به‌گریبانند. به‌نظر می‌رسد که دادخواهان و فعالان روزنامه‌نگار با ارسال نامه سرگشاده و کارزار مجازی جلب حمایت، در انتظار کمکی از غیبی هستند.