سایه معمر قذافیِ لیبی بر انتخابات امسال کانادا

فساد مالی شرکت کانادایی، جاستین ترودو را در انتخابات تهدید می کند

ALEX WONG / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / AFP

برخی رسانه‌های کانادا می‌گویند که مردمان این کشور از جاستین ترودو، نخست‌وزیر این کشور ناامید شده‌اند. هرچند برابر بررسی‌های اینترنتی، دولت او نمره قبولی می‌گیرد. دولت لیبرال کانادا به‌رهبری ترودو، به‌دست‌کم ۹۰ درصد شعارهای انتخابات ۲۰۱۵ تحقق بخشیده و تنها ۱۰ درصد قول‌هایش را عملی نکرده است. به‌عنوان مثال، حزب او برنامه تغییر قانون انتخابات کانادا را کنار گذاشت و بسیاری را ناامید کرد. البته بیشتر از همه، کانادایی‌ها و رهبران اپوزیسون پارلمان از شیوه برخورد با فساد مالی یک شرکت کانادایی در لیبی زمان معمر قذافی، راضی نیستند.

دولت ترودو متهم شده است که در زمان تصویب قانون بودجه کانادا، قوانین جنایی این کشور را تغییر داده است و به شرکت اس‌ان‌سی-لاوالین (SNC Lavalin)، که مسئول ده‌ها میلیون دلار فساد مالی و رشوه در لیبی معرفی شده است اجازه داده تا دوباره قراردادهای دولتی دریافت کند. از جمله اینکه در سال ۲۰۰۸ مبلغ ۹/۱ میلیون دلار هزینه سفر سعدی قذافی، پسر دیکتاتور لیبی به کانادا را پرداخته است.

دفتر مرکزی این شرکت در کبک کاناداست و بیش از ۵۰هزار کارمند و دفاتری در ۵۰ کشور دنیا دارد. فعالیت‌های اس‌ان‌سی-لاوالین در زمینه‌هایی از معدن گرفته تا نفت و گاز تا فعالیت‌های محیط‌زیستی و مدیریت آب گسترده است. این شرکت تاکنون قراردادهایی در ۱۶۰ کشور جهان امضا کرده است. 

جاستین ترودو در هفته‌های اخیر و پس از انتشار گزارش رسمی «کمیسیون فدرالِ اخلاق کاری»، مسئولیت این شیوه برخورد را قبول کرد، اما به‌خاطر رفتارهای دولتش از مردمان کانادا معذرت نخواست. دست‌کم دو وزیر و یک مشاور ارشد ترودو تاکنون به‌خاطر این شیوه برخورد استعفاء کرده‌اند، اما حزب لیبرال، همچنان تلاش‌های پارلمان برای به چالش کشیدن چهره‌های ارشد دولت او در این زمینه را خنثی می‌کند. اما پیش از آنکه سایه لیبی زمان قذافی بخواهد سراغ حزب لیبرال و انتخابات پیشِ روی کانادا بیاید، ترودو و دولتش برای کانادا چه کرده‌اند؟

ترودو و اعضای برجسته حزب لیبرال کانادا، جزو نخستین احزابی بودند که هر سال در رژه‌های افتخار دگرباشان شهرهای مختلف کانادا حاضر شدند، که نشانه‌ای است از کانادایی که به روی همگان چهره‌ای گشاده دارد. او ده‌ها میلیارد دلار دیگر برای کانادا قرض گرفت و اقتصاد این کشور را با گستره‌ای از پروژه‌های مختلف از جمله بهتر کردن زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی بهبود بخشید. او به خانواده‌ها کمک‌هزینه‌های بیشتری داد تا بتوانند از پس هزینه‌های کودکانشان بربیایند و درنهایت، دولتش هم‌اکنون تلاش می‌کند تا با قوانینی تازه، مالیات بر کربن را به سراسر کانادا بیاورد و مانع از پیشرفت گرمایش زمین شود. همچنین می‌خواهد مصرف پلاستیک یک‌بار مصرف در کانادا در دهه پیش‌رو، کاهش یابد.

به‌رغم تمام این اقدامات، در نظرسنجی‌های رسانه ملی کانادا، سی‌بی‌سی، در هفته‌های اخیر محافظه‌کاران کانادا یا از حزب او یا جلوتر بوده‌اند یا هم‌سطح حزب او ایستاده‌اند.

نگاه رو به جلو یا مرا ببخش

حزب لیبرال کانادا در یکی از نخستین ویدیوهای تبلیغاتی انتخابات ۲۱ اکتبر، با شعار «نگاه رو به جلو» (Looking Forward)، کمپین انتخاباتی را شروع می‌کند. در این ویدیو، جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا در یک اتوبوس شهری میان مردم ایستاده است و از تلاش‌هایش برای حفظ جایگاه اقتصادی طبقه متوسط کانادا و از نگرانی‌اش نسبت به تلاش‌های حزب محافظه‌کار کانادا برای خنثی‌ کردن این برنامه‌‌ها می‌گوید. سپس این‌ نتیجه می‌گیرد: «ما را انتخاب کنید و نگاه رو به جلو داشته باشید یا سراغ نگاه روبه‌گذشته حزب محافظه‌کار بروید» و سپس یادآور سال‌های قدرت استیفن هارپر، نخست‌وزیر پیشین کانادا می‌شود.

هارپر برای بیش از یک دهه نخست‌وزیر کانادا از حزب محافظه‌کار بود. او قوانین شهروندی کانادا را پیچیده کرد و مهاجران را بدل به شهروندان درجه دو کرد. به پلیس و سازمان‌های اطلاعاتی قدرت بیشتری برای نظارت بر مردم کانادا داد. او همچنین به‌اندازه لیبرال‌ها به وعده‌های انتخاباتی‌اش وفادار نبود و تنها به ۷۷درصد آن‌ها تحقق بخشید و در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ میلادی به ۱۶ درصد وعده‌های انتخاباتی‌اش وفادار نماند و آن‌ها را عملی نکرد.

برای همین نگاه‌ها به او و دولتش در انتخابات سال ۲۰۱۵ تیره بود و برخی از رای‌دهندگان کانادایی قبل انتخابات، به همدیگر قول دادند تا استراتژیک رای بدهند. آن‌ها در وب‌سایت‌های مختص این کار ثبت‌نام کردند و قبول کردند تا به نامزدی رای دهند که بیشترین شانس پیروزی در مقابل نامزد محافظه‌کار را دارد. در نتیجه تعهد هزاران رای‌دهنده به رای استراتژیک، لیبرال‌های کانادا توانستند پیروز انتخابات باشند اما این بدین‌معنا نبود که قلب رای‌دهندگان الزاما با آن‌ها باشد.

با این‌که ترودو توانسته به وعده‌های بیشتری عملی کند، اما متهم است که طرف ثروتمندان کانادا را گرفته تا حامی طبقه متوسط باشد. ویدیوی انتخاباتی‌اش به زبانی ساده می‌گوید که مرا ببخش و نگاه به جلو داشته باش، تا دیدگاه هارپری برنگردد.

رشوه در لیبی و تغییر قوانین جنایی کانادا در بودجه

کمیسیون فدرال دولت کانادا بعد ماه‌ها پژوهش اعلام کرد که جاستین ترودو تلاش کرده است تا در روند قضایی این کشور در بررسی پرونده فساد مالی شرکت اس‌ان‌سی-لاوالین تاثیر بگذارد و بدین‌شکل قوانین تضاد در منافع (conflict of interest) کانادا را نقض کرده است.

تحقیق این کمیسیون پس از آن شروع شد که روزنامه گلوب‌اندمیل، در یک گزارش تحقیقی افشاء کرد که شخص ترودو تلاش کرده تا نظر جودی ویلسون-ریبولد، وزیر دادگستری کانادا را در زمینه بررسی پرونده اس‌ان‌سی-لاوالین تغییر دهد. شرکتی که متهم به پرداخت ۴۸ میلیون دلار رشوه در گذر سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۱ در لیبی است و این شرکت همچنین متهم به کسب ۱۳۰ میلیون دلار درآمد نامشروع در لیبی است. 

در آمریکای شمالی، دولت‌ها مدیریت می‌کنند، اما کار را دیگر شرکت‌ها انجام می‌دهند. شرکت‌ها برای اینکه در کانادا بتوانند طرف قرارداد دولت فدرال باشند، بایستی ارقامی که صرف جلب‌نظر، از جمله لابی‌گری دیگر دولت‌ها می‌کنند، به دولت فدرال افشاء کنند.

طبق قوانین کانادا، اس‌ان‌سی-لاوالین می‌بایست تا ۱۰ سال از دسترسی به قراردادهای فدرال محروم باقی می‌ماند. دولت ترودو توسط کمیسیون اخلاق کاری متهم شده که بارها با مدیراجرایی ارشد اس‌ان‌سی-لاوالین و وکلای آن دیدار داشته است.

درنهایت در قانون بودجه این کشور، قاعده‌ای اضافه شد که طبق آن شرکت‌هایی مثل اس‌ان‌سی-لاوالین توانستند دوباره برای قراردادهای دولت فدرال درخواست دهند.

دولت ترودو می‌گوید این تغییر در قانون بودجه که قوانین جنایی این کشور را تغییر داد، برای حفظ شغل هزاران کانادایی بوده است، منتقدان در مقابل می‌گویند ترودو طرف ثروتمندان آن کشور است تا آنکه مدافع واقعی جایگاه طبقه متوسط باشد.

انتخابات اکتبر نشان خواهد داد که آیا کانادایی‌ها از ترودو ناامید شده‌اند یا نه. با نزدیک شدن زمان انتخابات، برخی امیدوارند رای‌دهندگان این رسوایی را فراموش کنند اما چند هفته پیش از ۲۱ اکتبر که رای‌ها روانه صندوق‌های انتخابات کانادا خواهند شد، هنوز سوال‌های بسیاری در پرونده شرکت اس‌ان‌سی-لاوالین باقی‌مانده تا آشکار شوند، آن هم هفته‌ها باقی مانده است.