رهبران اتحادیه اروپا تهدید کردند که تردد خطوط هوایی بین‌المللی بر فراز بلاروس و احتمالا حمل‌ونقل زمینی آن کشور را محدود می‌کنند. این تهدید پس از آن مطرح می‌شود که بلاروس روز یکشنبه، ۲۳ مه، یک هواپیمای مسافری خطوط هوایی رایان‌ایر را مجبور به فرود کرد. کشورهای غربی آن اقدام را محکوم، و «راهزنی دولتی» توصیف کردند.

هواپیمای رایان‌ایر از یونان به لیتوانی می‌رفت که یک جت جنگنده بلاروس آن را رهگیری کرد و تا فرود اجباری آن در فرودگاه مینسک اسکورت کرد، تا رومن پروتاسویچ، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی مخالف دولت بلاروس، بازداشت شود.

کشورهای غربی خواستار آزادی پروتاسویچ شده‌اند. او مدیر یک کانال تلگرامی مستقل است که اخبار سیاسی کشور را پوشش می‌دهد.

وزیر خارجه ایرلند اقدام بلاروس را «راهزنی هوایی تحت حمایت دولت» توصیف کرد و وزیر خارجه سوئد آن را اقدامی «خطرناک و بی‌ملاحظه» خواند که واکنش اتحادیه اروپا را به دنبال خواهد داشت.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، گفت که از سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ایکائو) خواسته است تا تردد هواپیماهای بین‌المللی در آسمان بلاروس را متوقف کند. ممانعت از دسترسی خطوط هوایی بلاویا، متعلق به دولت بلاروس، به فرودگاه‌های اروپایی و اعمال محدودیت بر حمل‌ونقل زمینی آن کشور نیز از جمله دیگر پیشنهادهای تنبیهی است.

خبرگزاری‌ رویترز می‌نویسد که با این اوصاف، گزینه‌های غرب محدود است. ایکائو که مقر آن در مونتریال کانادا است، هیچ قدرت سازمانی ندارد و اتحادیه اروپا ‌دارای اختیاری در حیطه پروازهایی نیست که از بلاروس برمی‌خیزند، در آنجا فرود می‌آیند، یا در آسمان آن کشور پرواز می‌کنند؛ مگر در مورد پروازهایی از مبدأ یا به مقصد اروپا.

پیش‌تر، نخست‌وزیر لیتوانی گفته بود که از متحدان آن کشور خواهد خواست تا آسمان بلاروس را بر پروازهای بین‌المللی ببندند.

بلاروس گفته است هدفش از رهگیری هواپیمای رایان‌ایر، تهدید انفجار بمب در هواپیما بوده است، اما روشن شد که آن ادعا از اساس واقعیت نداشت. بلاروس روز دوشنبه گفت که ماموران کنترل پرواز به هواپیمای رایان‌ایر رهنمود دادند، اما دستور فرود صادر نکردند.

رسانه‌های دولتی بلاروس می‌گویند که دستور مداخله در پرواز هواپیمای مسافربری را شخص الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهوری آن کشور، صادر کرده است.

روسیه کشورهای غربی را به داشتن رفتار دوگانه متهم کرده و گفته است که آمریکا در سال ۲۰۱۳ هواپیمای حامل ایوو مورالس، رئیس‌جمهوری بولیوی، را که از مسکو برخاسته بود به اتریش کشاند، زیرا گمان می‌کرد که ادوارد اسنودن، شهروند آمریکایی که اسناد محرمانه اطلاعاتی را به بیرون درز داده بود، در آن پرواز است.

اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا سال گذشته تحریم‌هایی را بر مینسک اعمال کردند و شماری از مقام‌های بلاروس را در فهرست سیاهی قرار دادند که سفر و انجام کسب‌وکار در اروپا و آمریکا را برای آنان محدود می‌کند.

الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهوری دیرپای بلاروس، متحد همتای روسش ولادیمیر پوتین است و پیروزی مجدد او در انتخابات اخیر، موجی از اعتراض‌های گسترده مردمی و سرکوب خشونت‌بار اعتراض‌ها را به دنبال داشت.

دومنیک راب، وزیر خارجه بریتانیا قبل از مذاکره با رهبران اتحادیه اروپا برای پاسخ مشترک، اقدام بلاروس را محکوم کرد و گفت «تحریم‌های بیشتر» در دست بررسی است. رئیس کمیته روابط خارجی پارلمان بریتانیا، نیز گفت است که اقدام روسیه در تغییر مسیر هواپیمایی که میان دو عضو اتحادیه اروپا و پیمان نظامی ناتو در حرکت بود، «اگر اقدام جنگی نباشد، بدون شک اقدامی شبه‌جنگی است.»

بلاروس در مسیر شماری از پروازهای شمال-جنوب اروپایی و نیز شرق-غرب میان اروپا و آسیا است.

ایربالتیک، شرکت هواپیمایی لتونی، روز دوشنبه اعلام کرد که هواپیماهایش دیگر در آسمان بلاروس پرواز نخواهند کرد.

مدیر رایان‌ایر، اقدام بلاروس را «هواپیماربایی دولتی» خوانده و گفته است که ماموران امنیتی کا‌گ‌ب در هواپیما بوده‌اند و در مینسک پیاده شده‌اند؛ به این معنی که آن عملیات در هماهنگی با جاسوسانی در یونان انجام شده است.

معلوم نیست که پروتاسویچ به کجا منتقل شده است. دانشگاهی در لیتوانی نیز گفته است که یک دانشجوی ۲۳ ساله آن دانشگاه که همسفر پروتاسویچ بود، نیز در فرودگاه مینسک بازداشت شده است.