کالبدشکافی یک درگیری خونین: مناقشه در نوار غزه بر سر چیست؟

قطعنامه ۲۴۲سازمان ملل از اسرائیل خواسته بود از آنچه اراضی اشغالی توصیف می‌کرد، خارج شود

تصویر شماری از فلسطینیان، که در جریان جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ تسلیم نیروهای اسرائیل شدند - PIERRE GUILLAUD / AFP

آتش خشونت در خاورمیانه بار دیگر میان ارتش اسرائیل و حماس زبانه کشیده است. در بامداد روز جمعه، در پی حمله جدید ارتش اسرائيل و واحدهای پیاده‌نظام آن به نوار غزه، شمار قربانیان رو افزایش گذاشت.

سرهنگ کُنریکوس، سخنگوی ارتش اسرائیل، گفت روز پنجشنبه در مجموع ۵۵ موشک در حمله مشترک با ۱۶۰ فروند هواپیما از ۱۲ اسکادران مختلف، و نیز سه تیپ پیاده نظام (علیه نوار غزه) به‌کار گرفته شد.

او گفت، هدف این حملات «تخریب تونل‌های زیرزمینی» غزه موسوم به «مترو» و ازمیان بردن قابلیت تولید موشک حماس بوده است که در نتیجه آن عملیات، «به شدت تضعیف » شده است.

به گفته وزیر بهداشت غزه، در برخوردهای هفته‌ای که گذشت، دستکم ۱۱۹ فلسطینی، از جمله ۳۱ کودک، کشته و حداقل ۸۳۰ نفر مجروح شدند.

سرهنگ کُنریکوس می‌گوید تعداد تلفات در اسرائیل با درگذشت زن سالمندی که در طول شب در پی یافتن پناهگاه بود، به هشت نفر رسیده است.

این نگرانی وجود دارد که ارتش اسرائیل تنها منتظر دستور رهبران سیاسی کشور است که دست به یک تهاجم زمینی بزند و تلفات بیشتری به بار آورد.

این نقشه نواحی درگیر تا این لحظه را نشان می‌دهد.

این جدول نیز نمایانگر تعداد تلفات در ادامه تنش‌ها و انفجارهای پراکنده در دهه گذشته در منطقه است.

آخرین دور برخوردها میان دو طرف که حتی از پیش از اعلام موجودیت اسرائیل در ۱۴ مه ۱۹۴۸ آغاز شد، در روز ۶ ماه مه، مصادف با عید فطر مسلمانان فلسطینی، شروع شد که به محدودیت‌های پلیس در بخش قدیمی شهر بیت‌المقدس در «دروازه دمشق» اعتراض کردند.

مسلمانانی که در نماز بامداد روز جمعه در مسجد الاقصی شرکت کرده بودند، با حضور سنگین پلیس مواجه شدند. با زبانه کشیدن آتش خشونت میان طرفین و استفاده از گلوله‌های لاستیکی و نارنجک، بیش از ۲۰۰ فلسطینی و ۱۷ افسر اسرائیلی مجروح، و گروهی بازداشت شدند.  

فلسطینیان همچنین از بابت تهدید به تخلیه اجباری ده‌ها نفر از ناحیه «شیخ جراح» در شرق بیت‌المقدس که مورد اختلاف هر دو طرف است، خشمگین بوده‌اند.

قرار بود دادگاه عالی اسرائیل روز دوشنبه در این مورد تشکیل جلسه دهد، اما با توجه به ادامه خشونت‌ها، آن جلسه به درخواست دادستان کل به تعویق افتاده است. دادستانی گفته است برای استماع پرونده استیناف ساکنان شیخ جراح، تاریخ دیگری ظرف سی روز آینده تعیین خواهد کرد. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در این میان، سازمان ملل متحد در مورد احتمال گسترش برخوردها به «یک جنگ تمام عیار»، اظهار نگرانی کرده است و رهبران جهان، از جمله رئیس جمهوری بایدن، خواستار حفظ آرامش شده‌اند. آقای بایدن اما تصدیق کرده است که «اسرائیل حق دارد از خود دفاع کند.» 

برخوردهای اخیر شدیدترین خشونت‌ها در اسرائیل از درگیری‌های ۱۵ مه سال ۲۰۱۴ و «روز نکبت» به این سو است که همه ساله فلسطینیان به یادبود مهاجرت اجباری ۷۰۰ هزار فلسطینی در جریان جنگ خونین سال ۱۹۴۸ اعراب و اسرائیل، برگزار می‌کنند. فلسطینیان این واقعه را با راهپیمایی، سخنرانی و تکان دادن کلیدهای خانه‌هایی که مجبور به ترک آن شدند و هنوز امیدوارند به آن‌ها بازگردند، یادآوری می‌کنند.    

میان سال‌های ۱۹۵۰ تا «جنگ شش روزه»  سال ۱۹۶۷، مصر اداره امور غزه را برعهده داشت. پس از آن، نیروهای اسرائیلی نوار غزه، ساحل غربی رود اردن، بلندی‌های جولان و صحرای سینای مصر را تصرف کردند. آن برخوردهای خونین به صدور قطعنامه ۲۴۲سازمان ملل انجامید که در آن از اسرائیل خواسته شد از آنچه اراضی اشغالی توصیف کرده بود، خارج شود. اسرائیل  قطعنامه سازمان ملل را نادیده گرفت. 

درگیری‌های پراکنده میان طرفین در سراسر سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ ادامه یافت. در ۱۷ سپتامبر سال ۱۹۷۸، معاهده صلح کمپ دیوید با میانجیگری جیمی کارتر، رئیس جمهوری وقت آمریکا، میان مناخیم بگین، نخست وزیر وقت اسرائیل، و انور سادات، رئیس جمهوری وقت مصر، امضا شد. سازمان آزادیبخش فلسطین (پی ال اوُ) در سال ۱۹۹۰ با پذیرش قطعنامه‌های ۲۴۲ و ۳۳۸ سازمان ملل، در عمل اسرائیل را به رسمیت شناخت. این نقطه‌عطفی در راه صلح پیش از امضای دو موافقتنامه صلح اسلو میان إسحاق رابین، نخست وزیر وقت اسرائیل، و یاسر عرفات، رهبر وقت سازمان آزادیبخش فلسطین در سال های ۱۹۹۳ و ۱۹۹۵ بود. 

نخستین معاهده، شامل ایجاد یک دولت موقت فلسطینی موسوم به «دولت خودگردان فلسطین» و خروج نیروهای اسرائیلی از مناطقی بود که عمدتا اشغالی تلقی می‌شدند. دومین معاهده، در بخش‌هایی از ساحل غربی (رود اردن) و نوار غزه، به فلسطینیان خودمختاری می‌داد.

آتش‌بس متزلزل تا سال ۲۰۰۲ ادامه یافت، اما «انتفاضه» فلسطینیان به اشغال مجدد شهرهای ساحل غربی از سوی اسرائیل انجامید. «انتفاضه» یا قیام فلسطینیان، رویدادی بود که همراه با درگذشت یاسر عرفات در سال ۲۰۰۴، ضربه‌ای کاری به آرمان فلسطینیان، منطقه را بار دیگر دستخوش بی‌ثباتی کرد.

در پی آن، اسرائیل در سال ۲۰۰۶ علیه حزب‌الله لبنان اعلام جنگ کرد و حملات متعددی علیه حماس در غزه در پیش گرفت که از جمله شامل «عملیات سرب مذاب» (۲۰۰۸)، «عملیات ستون دفاعی» (۲۰۱۲) و «عملیات تیغه حفاظتی» (۲۰۱۴) بوده است.

آتش اقدامات خشونت‌بار در «روز نکبت» درسال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بالاگرفت که شدت آن در مورد دوم، موجب شد سازمان ملل آن را در چارچوب جنایات جنگی مورد تحقیق قرار دهد.

© The Independent