نشریه فارن‌پالیسی در مقاله‌ای نوشته جان هانا، تحلیلگر ارشد موسسه یهودی برای امنیت ملی آمریکا و مشاور امنیت ملی سابق دیک چینی، معاون ریاست جمهوری در دولت جرج بوش، ضمن اشاره به سفر هفته گذشته مقام‌های امنیتی اسرائیل به واشنگتن می‌نویسد که این اولین مشورت حضوری آنان با دولت جو بایدن بر سر بازگشت آمریکا به برجام بود. اسرائیل می‌گوید که توافق اتمی با ایران، تنها در برنامه اتمی تهران وقفه می‌اندازد و در نهایت تضمین می‌کند که ایران در ۲۰۳۰ و انقضای توافق، به آستانه اتمی‌شدن برسد، در عین حال میلیاردها دلار را روانه خزانه جمهوری اسلامی ایران می‌کند که نه‌تنها به دنبال ویرانی اسرائیل است، بلکه می‌خواهد تروریسم و تهاجم را در منطقه گسترش دهد.

اسرائیل صراحتا گفته که حاضر به پذیرش این خطر نیست. اگر استراتژی واشنگتن اسرائیل را متقاعد سازد که باید میان جنگ الان با ایران به مراتب ضعیف‌تر و جنگ با ایرانی در مسیر داشتن سلاح اتمی در چند سال آینده انتخاب کند، تعجبی ندارد اگر گزینه اول را برگزیند. نویسنده این مطلب با اشاره به بازتاب اندک ملاقات هفته گذشته مقام‌های امنیتی و دولت بایدن در رسانه‌های آمریکایی، از قول منابع آگاه می‌نویسد که مذاکره‌کنندگان ممکن است شروع شمارش معکوس برای جنگی تازه در خاورمیانه را مورد نظر قرار داده باشند.

اعضای هیئت اسرائیلی، از جمله شامل مئیر بن‌شبات، مشاور امنیت ملی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، و یوسی کهن، رئیس اطلاعات و امنیت ارتش، با هم و جداگانه با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه، بیل برنز، مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، و دیگر مقام‌های ارشد آمریکایی ملاقات کردند. الی کهن هم با جو بایدن در کاخ سفید دیدار کرد.

ماموریت هیئت اسرائیلی دریافتن این نکته بود که آیا طرح‌های واشنگتن واقعیت دارند. آیا بایدن حقیقتا مایل به بازگشت به برجام ۲۰۱۵ است؟ آیا دولت آمریکا واقعا مصمم به دادن میلیاردها دلار پول و لغو تحریم‌ها بودن تغییرات بنیادین در نواقص عمده برجام- از جمله بندهای موسوم به غروب- است؟ آیا مقام‌های دولت بایدن هشدار اسرائیل مبنی بر این که بازگشت به برجام تهدید امنیتی علیه امنیت اسرائیل را به شکلی‌ فاجعه‌بار به خطر می‌اندازد باور ندارند؟

به گفته مقاما‌ت اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل، مقام‌های این کشور با توقعات پایین به واشنگتن رفتند و توقعاتشان برآورده شد. حدس اسرائیل درباره اراده آمریکا به بازگشت به برجام بدون بهبود چشمگیر آن، به طور کامل تایید شد.

اسرائیلی‌ها این ادعای بایدن را مضحک می‌دانند که وقتی آمریکا سخت‌ترین تحریم‌هایش علیه ایران را بردارد، تهدید بازگشت دوباره آنها اهرم فشار کافی در مقابل تهران خواهد بود.

اسرائیلی‌ها به اطمینان‌دهی دولت آمریکا مبنی بر این که برجام ۲۰۱۵ گام اول است و به سرعت با مذاکرات بعدی برای بهبود توافق، تقویت محدودیت‌های برنامه اتمی تهران و اعمال محدودیت بر دیگر فعالیت‌های خطرناک تهران یعنی برنامه موشکی و حمایت از شبه‌نظامیان منطقه، همراه خواهد بود.

اسرائیلی‌ها همچنین تردید دارند که در صورت امتناع تهران از شرکت در مذاکرات تکمیلی، بایدن تحریم‌ها را بازگرداند. آنان پیش‌بینی می‌کنند که به محض احیای برجام، ایران مفاد آن را اجرا کند و صبورانه در انتظار انقضای یکی پس از دیگری بندهای غروب بماند تا مهم‌ترین محدودیت‌ها در سال ۲۰۳۰ منقضی شده و بتواند تا جایی که مایل است اورانیوم غنی‌شده در سطح تسلیحاتی ذخیره کند.

اسرائیلی‌ها می‌پرسند وقتی که ایران با دقت محدودیت‌های برجام را رعایت کند، احتمال اینکه بایدن آماده بازگرداندن تحریم‌ها باشد چقدر است؟ آنها می‌پرسند آیا تمامی مقام‌های دولت بایدن همان‌هایی نیستند که بازگرداندن تحریم‌های ایران توسط دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ را مورد انتقاد قرار دادند؟ آیا اسرائیلی‌ها باید واقعا این نظر را بپذیرند که بایدن آماده تقلید از ترامپ است؟

نویسنده بر اساس صحبت‌هایی که با افراد آشنا به مذاکرات فعلی داشته می‌گوید که اسرائیلی‌ها حتی درباره باور خود دولت بایدن به مباحث خود درباره رسیدن به یک توافق طولانی‌تر و قوی‌تر تردید دارند. اسرائیلی‌ها فراموش نکرده‌اند که تمامی مقام‌های فعلی آمریکا موقع مذاکرات برجام از مقامات ارشد دولت اوباما بودند و در آن زمان انتقادهایی را رد کردند که می‌گفتند می‌شود به معاهده‌ای بهتر از آنچه که در ۲۰۱۵ امضا شد، رسید. آنان چنین انتقادهایی را خیال و افسانه توصیف می‌کردند. آیا دیدگاه آنان درباره نظر خودشان در شش سال گذشته تغییر کرده است؟ در حال حاضر اسرائیلی‌ها بیم آن دارند که بایدن ایران را در اولویت دوم بگذارد و توجهش را به اولویت‌های اصلی دولت خود یعنی برنامه‌‌های داخلی، تغییرات آب‌وهوا و رقابت با چین متمرکز سازد.

فارغ از صدقت دولت آمریکا، اسرائیلی‌ها بر این باورند که نتایج سیاست دولت بایدن یکسان خواهد بود:‌بازگشت به توافقی که یک حاکمیت یاغی متعهد به نابودی را تقویت می‌کند، و هموار کردن راه برای دستیابی‌ آن به سلاح هسته‌ای در کمتر از یک دهه.

اسرائیل همواره تاکید کرده که چنین وضعی را برنمی‌تابد. ماه گذشته نتانیاهو به بایدن هشدار داد:‌ «به دوستان نزدیکمان می‌گویم: ما به توافقی که تهدیدی برای نابودی‌‌مان باشد التزام نداریم.» او گفت که اسرائیل تنها به جلوگیری از اجرای نقشه نیروهای مخالف خود پایبند است.

الی کهن، وزیر اطلاعات و امنیت اسرائیل نیز هفته گذشته گفت «یک توافق بد کل منطقه را به جنگ می‌کشاند.» او همچنین گفت که بمب‌افکن‌های اسرائیل «می‌توانند به همه جای خاورمیانه، و قطعا به ایران، برسند.»

مقام‌های امنیتی اسرائیل نیز درباره احیای برجام هشدار داده اند. چند روز پس از شروع ریاست جمهوری جو بایدن بود که آویو کوخاوی، رییس ستاد ارتش اسرائیل هشداد داد که احیای برجام تهدیدی غیرقابل قبول علیه امنیت اسرائیل است. او گفت که به ارتش دستور داده تا طرح‌هایی را برای حمله به ایران در سال پیش رو آماده کنند. دو ماه بعد مسئول استراتژی ایران در ارتش اسرائیل در پاسخ به این سوال که آیا اسرائیل قابلیت حمله و تخریب کامل برامه اتمی ایران را دارد یانه، بدون تردید پاسخ داد: «بله. ما هنگام تولید این قابلیت‌ها، آنها را دارای توانایی عملی و اجرایی می‌سازیم…این توانایی قطعا وجود دارد.»

نویسنده در پایان می‌پرسد آیا اسرائیل برای بازداشتن بایدن از بازگشت به برجام بلوف می‌زند؟ با اطمینان نمی‌دانیم، اما به گمان من اینطور نیست. عملیات استثنائی و مخفیانه اسرائیل در چند سال اخیر برای برملا کردن و فرونشاندن برنامه اتمی ایران هشداری است برای آن که نشان دهد اگر رویکرد جدی به توافق اتمی با ایران نباشد، تا چه حد قابلیت و اراده انجام دادن هر آنچه که لازم باشد را دارد.  رسیدن به این نتیجه که بهترین دوست اسرائیل یعنی آمریکا راهی را انتخاب کرده که به افزایش تهدید ایران منجر می‌شود، دیدگاه آنان را در این باره تقویت می‌کند که در متوقف کردن ایران در ساختن بمب، راسا اقدام کند و نقشه عملیاتی برای اقدام نظامی و شکست ایران باید تسریع شو‌د. این نتیجه‌ای است که هیئت اسرائیلی با خود از واشنگتن به خانه‌ برده‌اند و اهمیت جلسات هفته گذشته را نشان می‌دهد. علی‌رغم نیت مثبت دولت بایدن، خطر جنگ در خاورمیانه تقریبا جدی است.