اسرائیل در محاصره گروه‌های نیابتی ایران در چهار کشور خاورمیانه

سپاه پاسداران شبکه گسترده‌ای از گروه‌های قدرتمند شبه‌نظامی را در سراسر خاورمیانه ایجاد و حدود ۲۰۰ هزار نیروی شبه‌نظامی شیعه را استخدام و مسلح کرده است

سپاه پاسداران به حزب‌الله در ایجاد کارگاه‌های تولید موشک در لبنان کمک کرده است- AFP

نشریه فوربز در مقاله‌ای می‌گوید که اگر تنش میان اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران به جنگی تمام عیار برسد، اسرائیل ممکن است با حملات گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران از چهار کشور منطقه‌ای مختلف مواجه شود.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شبکه گسترده‌ای از گروه‌های قدرتمند شبه‌نظامی شیعه را در سراسر خاورمیانه ایجاد کرده است. فوربز به نقل از نادر اسکویی، کارشناس مسائل ایران، می‌گوید که سپاه قدس جمهوری اسلامی حدود ۲۰۰ هزار نیروی شبه‌نظامی شیعه را استخدام، مسلح و سازماندهی کرده است.

در سالهای اخیر سپاه پاسداران بسیاری از این گروه‌ها را به موشک‌ها و راکت‌های دقیق و دوربرد مسلح کرده و به چند گروه کمک کرده تا این سلاح‌ها را به شکل محلی تولید کنند.

نویسنده مقاله اخیر به تحقیقی که در موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک منتشر شده اشاره می‌کند که استراتژی ایران در تامین موشک‌ برای گروه‌های نیابتی‌اش را بررسی کرده است. این تحقیق می‌گوید که نیروی قدس، در همکاری با صنعت بزرگ موشک‌سازی ایران، «مصمم به توانمند کردن تمامی گروه‌های نیابتی‌اش است تا به شکل مستقل راکت‌ و موشک‌های نقطه‌زن تولید کنند.»

موفقیت این پروژه «چندملیتی» می‌تواند برای اسرائیل عواقب استراتژیک و امنیتی داشته باشد، چرا که در چهار کشور لبنان، عراق، سوریه و یمن، شاهد تکثیر سریع موشک‌های خطرناک در دستان گروه‌های نیابتی ایران است.

لبنان
حزب‌الله در لبنان بدون‌شک مهم‌ترین گروه شبه‌نظامی نیابتی جمهوری اسلامی است. سپاه پاسداران این گروه شیعه را در مقابل حمله اسرائیل به لبنان در سال ۱۹۸۲ تشکیل داد. حزب‌الله ۱۸ سال در جنوب لبنان جنگید و عاقبت در سال ۲۰۰۰ عقب‌نشینی کرد. این گروه در سال ۲۰۰۶ از حمله هوایی اسرائیل که بر اثر کمین و حمله مرگبار به سربازان اسرائیلی در مرز صورت گرفت، جان سالم به دربرد.

اسرائیل و حزب‌الله از آن زمان از افزایش تنش خودداری کرده‌اند. در این ۱۵ سال ایران در ساختن زرادخانه بزرگ موشک و راکت ‌در لبنان به حزب‌الله کمک کرده است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در جنگ ۲۰۰۶ راکت‌های حزب‌الله کوتاه‌برد و نادقیق بودند و برای وحشت‌افکنی در شهرهای شمال اسرائیل استفاده می‌شدند. اکنون حزب‌الله زرادخانه‌ای با بیش از ۱۰۰ هزار موشک و راکت‌ دوربرد دارد که برد بسیاری از آنها به بیشتر جاهای اسرائیل می‌رسد.

سپاه پاسداران به حزب‌الله در ایجاد کارگاه‌های تولید موشک در لبنان نیز کمک کرده است.

در سال ۲۰۱۹، ارتش اسرائیل تخمین زد که حزب‌الله دارای ده‌ها موشک نقطه‌زن زمین‌به‌زمین است اما تاکنون موفق به تولید انبوه آنها نشده است.

از شروع ۲۰۱۳ ایران رساندن مستقیم موشک به حزب‌الله از طریق سوریه را آغاز کرد و اسرائیل بارها آنها را هدف حمله قرار داد. تهران در سال ۲۰۱۶ با تغییر استراتژی قطعات موشک را برای مونتاس در لبنان به حزب‌الله رساند، و اسرائیل برای کاهش خطر وقوع جنگ ویرانگر دیگری در لبنان تمایلی به حمله به آنها نداشت.

نیکلاس بلانفورد، کارشناس امور حزب‌الله قبلا گفته است که در صورت وقوع جنگ سوم میان اسرائیل و حزب‌الله، زرادخانه حزب‌الله در ۱۵ سال اخیر آنقدر قوی شده که می‌تواند بزرگترین تخریب و قربانیان جانی را، پس از جنگ استقلال ۱۹۴۸، در اسرائیل موجب شود.

سوریه
از اوایل جنگ سوریه، ارتش اسرائیل حملات هوایی را برای جلوگیری از انتقال موشک‌های پیشرفته به حزب‌الله در لبنان آغاز کرد. در سال ۲۰۲۰ به تنهایی، نیروی هوایی اسرائیل دست‌کم ۵۰۰ حمله هوایی در سوریه انجام داد و در همین مدت سوریه با شلیک ۹۰۰ موشک دفاعی پاسخ داد.

خبرگزاری رویترز در ماه آوریل به نقل از منابع اطلاعاتی گفت که اسرائیل حملات خود را در سوریه علیه یک پروژه ایران برای استقرار تاسیسات تولید موشک در سوریه، افزایش داده است. به گفته این منابع ایران قطعات موشک‌های پیشرفته و صنایع تسلیحاتی را به تاسیسات زیرزمینی از قبل موجود در سوریه منتقل می‌کند تا تسلیحاتی با برد کافی برای رسیدن به اسرائیل را تولید کند.

حملات هوایی اسرائیل تاکنون توانسته جلوی تلاش‌های سپاه برای موشک‌های دفاع هوایی در سوریه را بگیرد و نگذارد که ایران دفاع هوایی قدیمی سوریه را ارتقا دهد.

عراق
در عراق، قدرتمند‌ترین گروه‌های مسلحی که زیر چتر گروه شیعه حشد شعبی کار می‌کنند، تحت کنترل تهران هستند و ایران راکت‌های پیشرفته و اخیرا پهپادهای مسلح را در اختیار آنان گذاشته است. در سال ۲۰۱۸ سپاه پاسداران شماری موشک‌های بالیستیک کوتاه‌برد را در چارچوب «طرح پشتیبانی» و در صورت ‌حمله اسرائیل یا آمریکا، به این گروه‌ها داد.

رویترز در گزارشی در همان سال گفت که اگر موشک‌های زلزال، فتح۱۱۰ و ذوالفقار با برد ۲۰۰ الی ۷۰۰کیلومتر، از جنوب یا غرب عراق شلیک شوند، ریاض پایتخت عربستان سعودی و تل‌آویو در معرض خطر هستند.

ایران همچنین به گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در عراق برای ایجاد کارگاه‌های ساخت موشک کمک کرده است.

انتقال تکنولوژی، قطعات، و دانش‌فنی ساخت موشک، جلوگیری از تکثیر موشک زمین‌به‌زمین در زرادخانه‌های این گروه‌های نیابتی ایران را مشکل می‌سازد.

استراتژی تهران در قبال پهپاد نیز همین است. در ماه ژانویه، پهپادهای انفجاری از ایران کاخ سلطنتی در ریاض را هدف قرار دادند. گفته می‌شود که قطعات این پهپادها از ایران به عراق منتقل و در آنجا مونتاژ شده و از همانجا شلیک شده بودند.

در ماه آوریل نیز یک پهپاد انفجاری دیگر تاسیسات سربازان آمریکایی در فرودگاه اربیل را هدف قرار داد. اسرائیل از سال ۲۰۱۹ می‌داند که به تهدید نیروهای تحت حمایت ایران در عراق علیه خود واقف است زیرا در آن سال رشته حملات هوایی را علیه مواضع حشد شعبی در عراق انجام داد. و در صورتی که این گروه‌ها در عراق شروع به تولید و ‌تهدید استفاده بیشتر از تسلیحات خود کنند، حملات هوایی اسرائیل علیه گروه‌های شبه‌نظامی مستقر در عراق در آینده محتمل است.

یمن
حوثی‌های یمن بارها با پهپادها و موشک‌های پیشرفته بالیستیک به عربستان سعودی حمله کرده‌اند. منابع مختلف نشان می‌دهد که کمک فنی و تامین قطعات تسلیحات از سوی ایران حوثی‌ها را قادر به تولید محلی این سلاح‌ها کرده است. در ماه ژانویه شورای امنیت سازمان ملل گزارش داد: شواهد فزاینده نشان می‌دهند که افراد و نهادهای جمهوری اسلامی ایران تسلیحات و قطعات تسلیحاتی چشمگیری را به حوثی‌ها داده‌اند. دقت و برد این سلاح‌ها در حال بهبود است و ممکن است در آینده تهدیدی علیه اسرائیل باشند.

در ماه آوریل، تیم لنکرکینگ، نماینده ویژه آمریکا برای یمن به قانونگذاران آمریکایی گفت که ایران در ‌ارتقاء قابلیت‌های موشکی و پهپادی به حوثی‌ها کمک می‌کند.

سخنگوی نیروهای دفاعی اسرائیل گفته است که ایران به گروه‌های نیابتی‌اش در عراق و یمن کمک می‌کند تا موشک‌های هوشمند و پهپادهایی تولید کنند که بتوانند اسرائیل را هدف قرار دهند.

همزمان نشریه نیوزویک از تحویل پهپادهای شاهد-۱۳۶ ، موسوم به پهپادهای کامیکازه یا انتحاری به حوثی‌ها خبر داده و گفته ‌است که این پهپادها می‌توانند از یمن به اسرائیل برسند.

موشک‌هایی تولید حوثی‌ها با کمک ایران نیز توان بالقوه رسیدن به اسرائیل را در آینده خواهند داشت.

مایکل نایتز، تحلیلگر مسائل نظامی، در گزارشی برای موسسه واشنگتن نوشته است: «اولات در جنوبی‌ترین نقطه اسرائیل تنها ۱۱۰۰ مایل و بقیه اسرائیل و همچنین نقاطی از مصر و اردن، ۱۲۵۰ مایل با نقاط شلیک موشک در یمن فاصله دارند. به عبارت دیگر تنها با افزایش ۲۰ درصدی برد، موشک‌ها و پهپادهای حوثی‌ها می‌توانند به اسرائیل برسند.