یکی از آثار خاص شیوع کرونا و تغییر شیوه زندگی مردم در ایران را شاید بتوان افزایش گرایش به نگهداری از گیاهان و طراوت بخشیدن به فضای زندگی عموما آپارتمانی دانست.

هرچند تمایل به نگهداری از گیاه در خانه در ایران، سابقه‌ای طولانی دارد، اما این علاقه، با در نظر گرفتن نیاز به توجه و نگهداری، به ‌اندازه این دوره نبوده است.

کرونا و به تَبَع آن قرنطینه و در خانه ماندن، سبب شد بخش زیادی از خانواده‌های ایرانی با روی آوردن به نگهداری از گل ‌و گیاه، تنوع و سرگرمی جذابی برای خود دست و پا کند.

در این خصوص، انطباق شرایط موردنیاز برای نگهداری گیاهان زینتی جذاب با وضعیت زندگی در فضای بسته آپارتمان‌ها هم به این گرایش کمک شایانی کرده است.

با این‌ وصف، بازارهای گل‌ و گیاه نیز در این مدت برخلاف سایر بازارها رونقی دوباره یافته و به یکی از گردشگاه‌های ساکنان کلانشهرها تبدیل شده است. در فضای مجازی نیز صفحات فروش و معرفی و راهنمایی نگهداری از گیاهان که مردم را با شیوه نگهداری و پرورش گیاهان آشنا و انتخابی مناسب شرایط آنان برایشان فراهم می‌کند، افزایش چشمگیری داشته است.

بازارهای گل مهم تهران

از دهه‌ها پیش، بازار گل بهشت‌زهرا تهران، مهم‌ترین مرکز عرضه گل‌ و گیاه بوده است ولی مشتریان آن نه مشتاقان گل‌های آپارتمانی که بیشتر گل‌فروشی‌های سطح شهر یا مردمی بودند که برای مراسم و مناسبت‌ها، گل‌های شاخه‌ای مانند رز، گلایل، مریم و… می‌خریدند.

اما در کنار این بازار، بازارگل‌های بزرگ دیگری هم در شهر تهران هستند که ورود به آن‌ها شما را با دنیایی از تنوع گیاهی و رنگ مواجه می‌کند. بازار گل امام رضا، فکوری، محلاتی، لشگری و بابایی، از مهم‌ترین و پررونق‌ترین این بازارها هستند که به سبب اقبال موجود به آن‌ها، حتی بر کسب‌وکارهای پیرامون خود هم تاثیر مستقیم گذاشته‌اند.

به هر کدام از این بازارها که سر می‌زنید، با غرفه‌هایی مواجه می‌شوید که به ‌جرات می‌توان گفت با تنوع گیاهی ارائه شده، شما را به نگهداری از گیاهان آپارتمانی علاقه‌مند می‌کند.

گفت‌وگو با کسبه بازار گل محلاتی تهران این موضوع را که دوران کرونا مردم را به نگهداری از گیاهان در تهران علاقه‌مند کرده، تایید می‌کند.

بازار گل محلاتی؛ رونق علاقه به سرسبزی

بازار گل محلاتی در فضایی به بزرگی بیش از یک هکتار، در سال ۱۳۷۵ احداث شد و با داشتن حدود ۶۰۰ غرفه یکی از مهم‌ترین مراکز فروش و توزیع گل ‌و گیاه تهران به شمار می‌رود.

در این بازار نیز همانند دیگر بازارهای گل‌ و گیاه، تمام اقلام جانبی پرورش گیاهان هم به فروش می‌رسد. از خاک و کود و سموم گرفته تا انواع گلدان‌ و وسایل باغبانی که با قیمت‌های مناسب و تنوع کم‌نظیرش، امکان دست‌خالی بیرون آمدن از آنجا را کاملا منتفی می‌کند.

ساعت کاری بازار گل محلاتی از پنج صبح تا ۱۲ ظهر بیشتر نیست ولی با گذشت ۲۵ سال، رونق و استقبال از آن سبب شده است تا حوالی بازار غرفه‌های متعدد گل‌ و گیاه راه‌اندازی شود که تا دیروقت و پس از پایان ساعات کاری بازار هم همان خدمات را به مشتریان ارائه دهند. به همین دلیل، برخلاف بازارهای مشابه، مشتریان و مراجعان بازار محلاتی بیشتر هستند.

اگرچه اکثریت غرفه‌های محلاتی برخلاف مثلا  بازار «بابایی» به گل‌های شاخه‌ای اختصاص دارد، ولی گیاهان آپارتمانی این بازار هم نه ‌تنها تنوع بیشتری دارند بلکه از نظر قیمت نیز این امکان را فراهم می‌کنند که مشتری با هر میزان بودجه، بتواند گیاهی را به خانه ببرد. همچنین تنوع عرضه درختچه‌های مختلف در بازار برای کسانی که مایل به باغ‌آرایی محیط خانه یا ویلای خود هستند، مشتریانی از سراسر ایران را به این بازار روانه می‌کند.

اشتیاق مردم به خرید گیاهان

یحیی که یکی از فروشندگان قدیمی گل‌های آپارتمانی در این بازار است می‌گوید: «در یک سال گذشته مردم با اشتیاق بیشتری به دنبال خرید گیاهان آپارتمانی هستند؛ چون گیاهان قدیمی که به طور معمول در خانه ایرانی‌ها دیده می‌شد، به فضای بیشتری نیاز داشت؛ اما در چند سال گذشته، گیاهان مینیاتوری کوچک که کمتر به نور مستقیم نیاز دارند، به گزینه مناسب آپارتمان‌های کوچک تبدیل شده‌اند. از طرف دیگر، این خانه‌نشینی‌های کرونایی باعث شده مردم سرگرمی جذابی پیدا کنند که همانا نگهداری از گیاه است.»

با نگاهی گذرا به مشتریان در حال در گردش بازار، این تنوع سنی‌ مراجعان از کودک تا کهنسال است که بسیار جلب توجه می‌کند.

آقای کهرم که در غرفه‌اش درختچه‌های مختلف عرضه می‌کند می‌گوید: «تا چند سال پیش، جوان‌ها کمتر به بازار می‌آمدند و بیشتر دنبال نگهداری از کاکتوس بودند. درختچه‌ها هم برای حیاط و ویلا یا باغچه‌ها خریداری می‌شد، اما با معرفی بُن‌سای و درختچه‌های مینیاتوری، جوان‌ها مشتاقانه خواهان خریداری این درختچه‌های کوچک برای ساخت و پرورش بن‌سای هستند.»

آقای کهرم ورود و پرورش درختچه‌های متنوع به ایران را از جمله دلایل اقبال جوان‌ها به نگهداری از گیاه می‌داند و می‌گوید: «درختچه‌هایی مانند افرای سرخ یا گیلاس ژاپنی با شکوفه‌های رنگی فوق‌العاده‌شان منظره‌ای شاداب و لوکس به خانه‌ها می‌بخشند و همین مسئله، زوج‌های جوان و حتی جوانان مجرد را داشتن آن‌ها در خانه‌ مشتاق می‌کند. حتی یاس‌های خوشه‌ای، گلیسین و جدیدا بوته‌های اسپیره، هم به سبد خرید مردم اضافه شده است تا با گلدانی کوچک، تراس یا حیاط‌ را برای مدتی هر چند کوتاه، با شکوفه بپوشانند.»

پرورش گیاه، شغل جدید مردم در تهران

از نکات مهم درباره تاثیر کرونا بر تمایل مردم به نگهداری گیاهان زینتی، ایجاد فرصت پرورش گیاهان به ‌عنوان مشاغلی خانگی است که به‌ویژه بانوان، در آن ورود موفقی داشته‌اند.

خانم سادات یکی از همین پرورش‌دهندگان گیاهان زینتی است که با یک گلخانه‌ کوچک، توانست در مدتی کوتاه، در بازارهای گل‌ و گیاه و بازارهای فصلی سطح شهر تهران غرفه‌های مختلفی داشته باشد.

خانم سادات هم ورود گیاهان متنوع که زیستگاهی غیرایرانی دارند را از جمله دلایل اشتیاق مردم به نگهداری از گیاهان در منزل می‌داند و می‌گوید: «تا اواخر دهه ۸۰، گزینه‌ها برای نگهداری از گیاهان آپارتمانی، بیشتر دوروبر لیندا، پیتوس، برگ‌انجیری و یوکا می‌چرخید اما در چند سال گذشته، انواع فیکوس، سانسوریا، آرالیا، آگلونما و ساکولنت‌ها به گیاهان محبوبی تبدیل شده‌اند که چون نگهداری از آن‌ها ساده‌تر و رشد و تکثیرشان آسان‌تر است، خیلی از خانم‌ها یا جوان‌ها با خرید یکی دو گلدان و کمی صبر و حوصله می‌توانند با پرورش و تکثیر این گیاهان، منافع اقتصادی هم کسب کنند؛ چرا که قیمت این گیاهان به تناسب رشد و میزان شادابی گیاه، رشدی چند برابری پیدا می‌کند. به‌ویژه این که یک هرس خلاقانه و انتخاب گلدان مناسب، می‌تواند گیاه شما را به کادویی لوکس و جذاب تبدیل کند که این مورد خود بر اهمیت و سادگی این شغل به‌عنوان کاری خانگی می‌افزاید.»

نکته‌ای را که خانم سادات یادآور می‌شود، در صفحات متعدد فروش گیاهان در اینستاگرام می‌توان دید. این که چگونه بسیاری افراد با تکثیر و پرورش و کاشت گیاهان به مبالغی چند برابر قیمت بازار گل، کسب‌وکارموفقی برای خود رقم زده‌‌اند.

این موضوع به خصوص در مورد گیاه بُن‌سای جلوه‌گر است؛ چرا که قیمت بن‌سای بسته به کوچک‌ترین میزان رشد و شکل‌بخشی به‌ ظاهر گیاه، گاه تا چند صد هزارتومان، تفاوت قیمت پیدا می‌کند.

جست‌وجویی در صفحات فروش آنلاین گیاهان، ما را با مواردی مواجه می‌کند که اگر نسخه کوچکش در بازار گل قیمتی نهایتا چند ده‌هزار تومانی دارد، نمونه‌های پرورش یافته را باید با پرداخت مبالغی میلیونی خرید.

کرونا، موقعیتی برای عیان کردن تنهایی انسان امروزی بود. انسانی دورافتاده از جمع که حالا برای رنگ بخشیدن به کسالت و افسردگی حاکم بر زندگی خود و جامعه پیرامونش، بار دیگر پناه بردن به طبیعت را راه نجات می‌بیند. طبیعتی که این بار به شکل خانگی و در دل آپارتمان‌های کوچک جلوه کرده است.