حمله به فضای مجازی در ۱۴۰۰

علی خامنه‌ای می‌گوید فضای مجازی «ول» شده و سپاه پاسدارن قول داده که فضای مجازی را از «ولنگاری» رها کند

علی خامنه‌ای در پیام نوروزی خود گفت از مدیریت فضای مجازی راضی نیست - KHAMENEI.IR / AFP

سپاه می‌خواهد فضای مجازی را از «ولنگاری» رها کند، ماه عسل نیم بند فضای مجازی هم دیگر تمام شده به نظر می‌آید و احتمال دارد در روزها و ماه‌های پیش رو، کاربران همان اندک امکانات استفاده آزادانه از اینترنت را نیز دیگر نداشته باشند؛ چرا که نوروز ۱۴۰۰ با حمله به فضای مجازی از سوی علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران و فرمانده سپاه پاسداران آغاز شده است.

پس از آنکه علی خامنه‌ای در پیام نوروزی خود گفت از مدیریت فضای مجازی راضی نیست و آن را «ول» توصیف کرد، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران نیز در اطاعت از امر علی خامنه‌ای قول داد که سپاه در سال ۱۴۰۰ فضای مجازی را از «ولنگاری» رها کند.

با این همه، به نظر نمی‌رسد حتی در داخل حکومت نظر یکسانی در باره «رها کردن فضای مجازی از ولنگاری» وجود داشته باشد.

محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت حسن روحانی، روز دوم فروردین در واکنش به سخنان رهبر ایران، مسدود کردن سایت‌ها به سیاق گذشته را«منسوخ» توصیف کرد. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری نیز در سخنانی در روز سه شنبه از نقش شبکه‌های اجتماعی در مبارزه با فساد دفاع کرد، هرچند او نیز خطرات فضای مجازی را بزرگ‌تر خواند و بر ضرورت کنترل فضای مجازی در کشور تاکید کرد.

ماه‌های آینده نمی‌تواند روزهای آرامی برای شبکه‌های مجازی و فعالان در این حوزه باشد. تیغ اعتراض بعد از تحویل سال نو و در پیام نوروزی علی خامنه‌ای رهبر ایران روی گلوی فضای مجازی نشست. علی خامنه‌ای در پیام نوروزی خود به فضای مجازی انتقاد کرد و گفت: «در فضای مجازی کشور ما با وجود تاکیدهای من رعایت‌های لازم انجام نمی‌شود.»

علی خامنه ای فضای مجازی ایران را «ول شده» توصیف کرد و از مسئولان خواست حواسشان باشد و گفت: «ما افتخار می‌کنیم که فضای مجازی را ول کردیم، اما این موضوع افتخار ندارد.»

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ایران، یک روز پس از اعتراض علی خامنه‌ای به نحوه مدیریت فضای مجازی گفت: «انسداد سایت‌ها به سیاق گذشته دیگر منسوخ است.» وزیرارتباطات دولت حسن روحانی که پیشتر هم به «اتهام» محدود نکردن فضای مجازی و نحوه مدیریت اینترنت به دادگاه انقلاب احضار شده بود، همچنین با اشاره به شکاف بین نسلی در فضای مجازی گفت که این شکاف را با فیلتر پر نمی‌کنند.

رئیس‌جمهوری کشور نیز روز سه شنبه و بعد از سخنان آذری جهرمی و پس از پیام نوروزی رهبر ایران در مراسمی درباره توسعه دولت الکترونیک صحبت کرد و گفت:«فضای مجازی زندگی را سهل و آسان می‌کند. فعالیت‌ها را سرعت می‌بخشد و بسیاری از مفاسد را از بین می‌برد.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

حسن روحانی در بخش دیگری از سخنان خود با تشبیه فضای مجایز به اتوبان گفت: «وقتی آزادراه ندارید خیلی به سختی مسیر را طی می‌کنید و با خطراتی در جاده باریک مواجه هستید. اما وقتی وارد آزادراه می‌شوید خیلی سریع به مقصد می‌رسید و بسیاری از خطرات هم کم می‌شود البته ممکن است خطراتی هم ایجاد شود.»

در ماه های اخیر حملات تند افراد نزدیک به علی خامنه ای و اصولگرایان به فضای مجازی افزایش داشته است. برخی جناح‌های نزدیک به حکومت در ایران و نزدیک به شخص علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی بارها از عملکرد محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در مدیریت فضای مجازی انتقاد کرده‌اند. محمدجواد آذری جهرمی نیز در همین ارتباط و به دلیل عدم فیلترینگ اینستاگرام به مجلس و همچنین دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شده است.

دادستانی تهران در مورد احضار آذری جهرمی در روز دوم بهمن ماه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که وزیر ارتباطات و فن‌آوری، به دنبال شکایت تعداد زیادی از اشخاص حقیقی و حقوقی، برای پاسخگویی در دادسرای فرهنگ و رسانه حاضر شده است. رسانه‌های ایران نوشتند که آقای آذری جهرمی پس از پاسخ دادن به پرسش‌های دادستان، با قرار التزام آزاد شده و به محل کار خود بازگشته ‌است.

برخی گزارش‌ها دلیل احضار جهرمی را سرپیچی از دستورات قضایی برای فیلتر کردن اینستاگرام عنوان کرده بودند، اما دادسرای عمومی و انقلاب تهران اعلام کرد این تنها اتهام او نیست.

رضا ایازی، مشاور حقوقی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، با بیان اینکه «احضار وزیر ارتباطات به دادگاه رسانه، خلاف قوانین است»، در مورد دلیل احضار آذری‌جهرمی گفت: «ظاهرا دلیل آن، استنکاف از حکم قضایی درباره فیلترینگ اینستاگرام، محدود نکردن پهنای باند اینترنت بین‌المللی و پیام‌رسان‌های خارجی و انتقاد از صداوسیما است که موجب شده است گذر وزیر جوان به چهارراه گلوبندک بیفتد  و در این مرجع، وی باید درباره عملکرد خود پاسخ دهد.»

آقای جهرمی اولین وزیر بعد از انقلاب است که به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شده است.

با انتقاد تند و صریح رهبر جمهوری اسلامی و واکنش سریع فرمانده کل سپاه، می‌توان حدس زد که جمهوری اسلامی در ماه‌های پیش رو، برخورد سختگیرانه‌تری را در زمینه دسترسی آزادنه مردم به اطلاعات و اخبار در پیش خواهد گرفت.

حسین سلامی در پیامی به علی خامنه‌ای رهبر ایران گفت: «سپاه خود را نقطه مرکزی مخاطبان این فرمان‌های نورانی دانسته و برای تحقق انتظارات و منویات حضرتعالی "ستاد تحقق فرامین نوروزی ۱۴۰۰ "را تشکیل داده است.»

فرمانده سپاه پاسدران در این پیام خطاب به علی خامنه‌ای گفته است: «گروه‌های بی شمار بسیجی را در میدان عزت مردم گسیل می‌داریم، خانواده‌ها را یاری می‌کنیم تا توانمند شوند و قدرت می‌سازیم تا دشمن ناتوان شود و دیگر یارای تعقیب سیاست‌هایش را نداشته باشد. ما فضای مجازی را از ولنگاری رها خواهیم ساخت.»

گفته‌های فرمانده سپاه در اجرای فرامین علی خامنه‌ای در ادامه مخالفت‌های شدید مقام‌های امنیتی و نظامی و سیاستمدارن تندرو و محافظه‌کار در آزادی محدود فضای مجازی در ایران است. هرچند اعمال محدودیت‌ها در خصوص فضای مجازی و به ویژه اینستاگرام به کرات انجام شده‌است ولی نزدیکان به رهبر جمهوری اسلامی، همچنان خواستار فیلترینگ و سانسور شدید هستند.

در یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سال گذشته تعدادی از نمایندگان مجلس یازدهم بارها گفته‌اند که به جد دنبال فیلتر کردن اینستاگرام هستند.