نخست‌وزیر جدید در اسرائیل چگونه بر نقشه راه تقابل با ایران اثر می‌گذارد؟

رهبران احزاب اسرائیلی امید نو، يامینا و یش‌عتید ایران را تهدیدی عمده می‌دانند و اغلب از سیاست‌های نتانیاهو درباره ایران حمایت کرده‌اند

پوستر انتخاباتی با تصویر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل (چپ) و یائیر لاپید، رقیبت انتخاباتی‌اش (راست) در شهر اورشلیم- AHMAD GHARABLI / AFP

خطر ایران، احتمالا یکی از معدود موارد اشتراک نظر چهار نامزد احراز مقام نخست‌وزیری اسرائیل است.

روزنامه اورشلیم‌پست در یک مقاله تحلیلی می‌گوید، با وجود این اشتراک نظر، عملکرد هر یک از نامزدها به عنوان نخست‌وزیر اسرائیل، عملکرد ایالات متحده در قبال او و همچنین دیدگاه خود جمهوری اسلامی ایران در قبال اسرائیل، در این میان تعیین ‌کننده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر کنونی اسرائیل در این عرصه شاخص‌ترین است. او در عملیات مخفیانه دیپلماتیک و نظامی و جبهه سایبری، علیه ایران مقتدارانه عمل خواهد کرد و دولت بایدن را تحت فشار خواهد گذاشت تا به توافق اتمی با ایران که در سال ۲۰۱۵ امضا شد- موسوم به برجام- بازنگردد.

از همه مهمتر، او ایده دولت بایدن درباره نسخه ارتقا یافته برجام را نقد خواهد کرد، حتی اگر این توافق حاوی نکات جدیدی مانند محدود کردن برنامه موشک بالیستیک تهران و تمدید برخی محدودیت‌های اتمی باشد.

در مقابل، دولت بایدن باید یا با خشم نتانیاهو و همفکران او در آمریکا مواجه شود و یا با نادیده گرفتن انتقادها بر اساس دید خود درباره منافع آمریکا عمل کند.

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نشان داده که هم مرعوب نتانیاهو است و هم آماده به چالش کشیدن اسرائیل در دریا، از طریق حملات سایبری و گروه‌های نیابتی خود در لبنان، سوریه، عراق و غزه است.

رهبران احزاب اسرائیلی «امید نو»‌ (گیدئون سار)‌ ، يامینا» (نفتالی بنت) و «یش عتید» (یائیر لاپید) هر یک ممکن است نخست‌وزیر شوند و هر سه معتقدند که ایران یک تهدید عمده است و اغلب اوقات از سیاست‌های نتانیاهو در مقابله با ایران حمایت کرده‌اند.

اما سار قبلا به اورشلیم‌پست گفته است که اگر نخست‌وزیر شود، انتقاد علنی از ایالات متحده را کاهش می‌دهد. او گفت دولت بایدن به حرف‌های او بیشتر گوش خواهد کرد زیرا مشکلات قبلی در میان آنها وجود ندارد.

درست است که دولت بایدن مایل است از سروکله زدن علنی با نتانیاهو پرهیز کند. اما همین اخیرا بر سر لایحه کمک مالی ویروس کرونا، نشان داد که اگر دو حزب بر سر نتیجه مطلوب، مواضع بسیار متفاوت داشته باشند، آماده است تا مذاکرات دوحزبی را متوقف کند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

آیا سار خواهد توانست آمریکا را به مطالبه برخی سازش‌های مضاعف از ایران وادارد؟ در حالی که چنین تفاهمی برای نتانیاهو امکان ندارد. این مسئله درمورد لاپید نیز صدق می‌کند. او هرجا که سیاست خارجی نتانیاهو را نقد کرده، تمرکزش بر دعوای علنی نخست‌وزیر با ایالات متحده آمریکا بوده است. لاپید مانند سار و برعکس نتانیاهو آمریکا را به مثابه برادر بزرگی می‌داند که بر اسرائیل حق دارد.

به این ترتیب، هم سار و هم لاپید می‌توانند بازگشت به روزهایی باشند که رهبران اسرائیل در انظار با آمریکا جنگ نمی‌کردند و اگر نکته‌ای مطرح می‌شد معمولا از سوی آمریکایی‌ها بود.

این امکان نیز هست که لاپید با پیشنهاد سازش با فلسطینی‌ها، از آمریکا بخواهد که مطالبه از ایران را افزایش دهد، چیزی که نتانیاهو رد کرده و سار، دست‌کم در آغاز، احتمالا از آن پرهیز خواهد کرد.

اما بنت رویکردی یکسره متفاوت خواهد داشت. دمکرات‌ها و دولت بایدن او را تندروتر تلقی می‌کنند و ممکن است از نتانیاهو نیز همکاری کمتری نشان دهد.

در آن سو، بنت در مقایسه با سار و لاپید، آشنایی بیشتری با فرهنگ آمریکایی دارد و می‌تواند با این دانش شگفتنی بیافریند.

در عین حال، امکان دارد که اگر به کرسی نخست‌وزیری دست یابد متحول شود، چنانچه آریل شارون تا قبل از نخست‌وزیر شدن آماده دعوا با آمریکا بود ولی به محض رسیدن به این مقام حفظ حمایت آمریکا به مهمترین اولویتش بدل شد.

اورشلیم‌پست می‌گوید احتمال دارد که ایران بیش از آنچه که اخیرا برای آزمودن نتانیاهو کرده، در مورد هر یک از سه رقیب جدید نخست‌وزیری اسرائیل نیز به نمایش بگذارد و هیچکس، حتی خود نامزدهای نخست‌وزیری اسرائیل نیز نمی‌دانند که چه پاسخی خواهند داشت.

هرچند بر اساس خرد عمومی، از آنان انتظار می‌رود که واکنش قوی نشان ندهند و از درگیری پرهیز کنند، اما اهود المرت، نخست‌وزیر سابق نشان داد که گاهی نخست‌وزیرهای جدید با بالاترین سطح استفاده  از زور واکنش نشان می‌دهند تا اتهام ضعف را از خود دور کنند.

سار گفته که آماده است با ارتش با ریسک‌های بزرگتر و طولانی‌تر در غزه مواجه شود تا حتی اگر به قیمت از بین رفتن جان‌های بیشتر ارتش هم شده، حماس را شکست دهد و آینده اسرائیل را تامین کند.آیا آماده خطر کردن مشابه در قبال ایران نیز است؟

بنت در سخنان علنی، آماده‌ترین نامزد در استفاده از زور، و یکی از معدود افرادی است که آمادگی اشغال غزه را بیان کرده‌اند. این شاید نشان بزرگتری باشد مبنی بر آمادگی ریسک‌پذیری نظامی با تهران.

در عین حال وقتی که بنت وزیر دفاع بود، تاکتیک‌هایش تفاوت چندانی با وزیران سابق نداشت.

اورشلیم‌‌پست می‌گوید تصویر دقیقی از این که هر یک از این کاندیداها چه خواهد کرد، وجود ندارد. اما اگر بار دیگر نتانیاهو نخست‌وزیر شود، می‌شود تداوم وضع موجود، توافق جدید هسته‌ای با نفوذ محدود اسرائیل و سطح خاصی از ارعاب ایران را انتظار داشت.

اگر هر یک از سه نامزد دیگر پیروز شود، شانس نفوذ بر آمریکا بیشتر می‌شود، اما تهدید آزموده شدن توسط ایران و همچنین احتمال این که تمامی تصویر متحول شود، ممکن است افزایش یابد.