تناقضات در رابطه با مذاکرات صلح افغانستان

طالبان به شدت در میان خود با اختلاف نظر و چند دستگی روبه‌رو هستند

 اشرف غنی در دیدار با زلمی خلیلزاد فرستاده آمریکا برای صلح افغانستان، عکس از صفحه ریاست جمهوری افغانستان 

وزارت امور صلح با انتشار خبرنامه‌ای از ایجاد تیم پانزده نفره مذاکره کننده با طالبان خبر داده است. این خبرنامه همچنین گفته است که تیم مذاکره کننده با توجه به ساختار قومی زبانی و مذهبی جامعه افغانستان، شامل نمایندگان تمام اقشار در افغانستان است. همچنین بر اساس این خبرنامه، مذاکرات میان این تیم و گروه طالبان در یکی از کشورهای اروپایی برگزار خواهد شد. از آن‌سو طالبان نیز در مورد مذاکرات گفته‌اند که نشست میان افغانی فقط پس از رسیدن به توافق با آمریکا آغاز خواهد شد و طالبان به هیچ‌وجه با دولت افغانستان به عنوان یک حکومت مذاکرات را به پیش نخواهد برد. منظور طالبان این است که دولت افغانستان تنها به‌عنوان یک طرف قضیه بحران جنگ در افغانستان به میز مذاکرات خواهد نشست.

آقای خلیل‌زاد هم گفته است که به دوحه می‌رود و بار دیگر با طالبان پشت میز مذاکره خواهد نشست. آقای خلیل‌زاد گفته است، در صورتی که طالبان سهم خود را ادا کرده باشند، همه چیز برای عملی شدن توافق با طالبان مهیا است. او همچنین گفته است که با دولت افغانستان هم روی گام‌های بعدی برای صلح به توافق رسیده است. ظاهرا همه چیز برای رسیدن به یک توافق نهایی و قابل اجرا، مهیا شده است و در همین روزها این توافق صورت خواهد گرفت.

اما همه چیز هم به همین سادگی نیست. هنوز ابهامات زیادی وجود دارد که تناقضات مذاکرات را آشکار می‌سازد. یکی از این ابهامات مساله توافق آمریکا و طالبان است. چگونگی این توافق هنوز مشخص نیست. ولی اظهار نظرهای دو طرف نشان می‌دهد که همه چیز هم آن‌گونه که آقای خلیل‌زاد می‌گوید به خوبی پیش نرفته است. طالبان به‌طور مداوم روی توافق بر روند خروج حرف می‌زنند، بدون این‌که در مورد نکات دیگر توافق که خروج یک جزء آن است، تمرکزی داشته باشند. در حالی‌که آقای خلیل‌زاد روی توافق کلی صحبت می‌کند و هیچ‌گونه توافق با طالبان در مورد خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را نمی‌پذیرد.

در بحث دیگر، طالبان دولت افغانستان را به‌عنوان یک حکومت به رسمیت نمی‌شناسند. آنان به زعم خودشان به دلیل دست نشانده بودن دولت افغانستان، ظرفیت تصمیم‌گیری در مذاکرات را ندارند. در حالی‌که تمام کشورهای جهان دولت افغانستان را به رسمیت شناخته و به‌عنوان یک دولت مستقل با آن رابطه دیپلماتیک دارند. این تناقض عمده میان دیدگاه طالبان و جامعه جهانی باعث می‌شود که در پشت میز مذاکرات گفتگوی دو طرف هیچ‌گاه به مسیر مورد نیاز حرکت نکند. تاکید طالبان بر حضور سیاست‌مداران به صورت مستقل ترفند زیرکانه‌ی این گروه برای تضعیف جایگاه تمام طرف‌های درگیر به‌عنوان چهره‌های مجرد بدون انسجام است. طالبان به این صورت به‌راحتی می‌توانند از دادن امتیازهای بزرگ به جریان‌ها خودداری کنند. اما در سوی دیگر خود را به‌عنوان یک گروه منسجم و یک دست معرفی می‌کنند و به‌عنوان یک جریان سیاسی قدرتمند تلاش می‌کنند اکثریت را به خود اختصاص بدهند.

ادعاهای جدید طالبان در رابطه با این‌که آنان یک حکومت مستقر در افغانستان هستند و دیگر حکومتی در افغانستان وجود ندارد، به خوبی شاهد این موضوع است که برای آینده افغانستان طالبان یک خواب دیده‌اند. خواب شکل دهی دوباره امارت طالبان. در حالی که خود طالبان به شدت در میان خود با اختلاف نظر و چند دستگی روبه‌رو هستند. در حال حاضر طالبان به دو گروه در افغانستان تقسیم شده‌اند. گروه طرفدار ملا رسول، که از زمان انتخاب ملا اختر محمد منصور به رهبری طالبان از این گروه انشعاب کرده و در غرب افغانستان قدرتی برای خود دست و پا کرده است. این بخش طالبان پس از کشته شدن ملا اختر محمد منصور و انتخاب ملا هیبت‌الله مخالفت خود را با رهبری جدید نشان داد و تا امروز هم فراکسیون جداگانه‌ای است.

از سوی دیگر اختلاف میان بخش نظامی و بخش سیاسی طالبان نیز آنان را با چند دستگی روبه‌رو کرده است. بخش نظامی طالبان بر این عقیده‌اند که باید تمامی جغرافیای افغانستان را به زور تصرف کنند و هیچ‌گونه توافقی برای صلح با دیگر گروه‌ها انجام نشود. اختلاف میان بخش نظامی و بخش سیاسی باعث شده است که طالبان در این روزها که تنور مذاکرات گرم است، با حملات خونین تروریستی در شهرهای افغانستان، به خصوص کابل، تا حد زیادی در مسیر مذاکرات سنگ اندازی کنند. این مسائل همه دست به دست هم داده‌اند تا ابهامات را در مورد مذاکرات بیشتر کند. خوش‌بینی که در محافل سیاسی در مورد قریب الوقوع بودن توافق ایجاد شده بیشتر سرابی است که به وجود آمده وگرنه در واقعیت هنوز فاصله زیادی تا توافق باقی مانده است و هنوز سنگ‌های بزرگی بر سر راه توافق وجود دارد.