تغییرات آب‌و‌هوایی تأثیرات قابل توجهی بر محیط زیست داشته است، طوری‌که در این اواخر یخچال‌های طبیعی کوچک شده‌اند، یخ رودخانه‌ها و دریاچه‌ها زودتر از گذشته آب می‌شود و درختان پیش‌تر از وقت مقرر شکوفا می‌شوند.

در همین حال، دانشمندان هشدار می‌دهند که تغییرات اقلیمی می‌تواند منجر به خشک‌سالی شدید، طوفان‌ها، گرمایش زمین، بالا آمدن سطح دریاها، ذوب شدن یخچال‌های طبیعی و سایر اثرات زیان‌بار دیگری شده، به حیوانات و اماکن زندگی آنها به طور مستقیم آسیب برساند و در نتیجه، وضعیت معیشتی مردم و جوامع بشری را دچار آشفتگی و هرج و مرج کند.

اما به نظر می‌رسد تغییرات آب‌و‌هوایی تأثیرات دیگری نیز دارد که دانشمندان قبلاً متوجه آن نشده بودند.

یک مطالعه جدید منتشر شده در مجله Science of the Total) Environment) نشان می‌دهد که تغییرات آب‌و‌هوایی ناشی از فعالیت‌های بشری، جنگل‌های جنوب چین و جنوب‌شرقی آسیا را به طرز چشمگیری متحول کرده و منجر به گسترش گونه‌های جدیدی از خفاش‌ها شده که ممکن است منطقه را با ویروس‌های جدیدی آلوده کنند.

این پژوهش، نخستین دلیل و گواهی بر این است که تغییرات آب‌و‌هوایی می‌تواند نقش مستقیمی در ظهور ویروس سارس-کوو-۲ داشته باشد؛ ویروسی که در یک سال گذشته بیماری همه‌گیر کرونا را در سراسر جهان گسترش داد.

بر اساس پژوهش مزبور، تغییرات ایجادشده در عرصه پوشش گیاهی به دلیل افزایش گرما در یک قرن گذشته باعث شده است حدود چهل گونه‌ دیگر از خفاش‌ها به این منطقه سرازیر شوند و صدها نوع ویروس کرونای دیگر را با خود منتقل کنند.

در حال حاضر، خفاش‌های شناخته شده در جهان نزدیک به سه هزار نوع مختلف ویروس کرونا را با خود حمل می‌کنند و هر گونه از این خفاش‌ها به طور میانگین، ناقل ۲.۷ ویروس کرونایی هستند که بیشتر آنها علائم مشخصی هم ندارند .

اغلب دانشمندان جهان بدین باورند که خفاش‌های استان ووهان چین یا مناطق مجاور آن به عنوان منشأ اصلی ویروس کرونای جدید که از اواخر سال ۲۰۱۹، شروع به انتشار کرد، شناخته می‌شوند. این ویروس پیش از آن‌که در میان جوامع بشری منتشر شود، در میان خفاش‌های مناطق مزبور وجود داشته است.

نتایج پژوهش اخیر باعث افزایش نگرانی محققان در مورد احتمال شیوع بیماری‌های همه‌گیر بیشتری در آینده شده و آنها را واداشته است از رهبران جهان بخواهند که به نقش تغییرات اقلیمی در شیوع بیماری‌های ویروسی در سراسر جهان اذعان کنند.

تردیدی نیست که پژوهش اخیر، انگیزه جدیدی برای فعالان محیط زیست و افراد فعال در این زمینه خواهد بود تا سیاست‌گذاران جهان را برای اتخاذ اقدامات جدی‌تری به منظور مقابله با تهدیدهای ناشی از تغییرات آب‌و‌هوایی در سطح جهان تحت فشار قرار دهند.

این در حالی است که کشورها و سازمان‌های جهانی عملاً به این واقعیت پی‌برده بودند که جلوگیری از تأثیرات مخرب تغییرات آب‌و‌هوایی، مستلزم کاهش قابل توجه میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان است.

در کنفرانس تغییرات اقلیمی پاریس در دسامبر ۲۰۱۵، همه کشورهای شرکت کننده اولین قانون الزام‌آور در این حوزه را با توافق‌نامه بین‌المللی آب‌و‌هوای جهانی تصویب کردند. این توافق‌نامه پس از تصویب از سوی ۱۰۰ عضو، از میان ۱۹۷ عضو این پیمان، در چهارم ماه نوامبر ۲۰۱۶، به اجرا درآمد.

قابل ذکر است که پیش از توافق‌نامه پاریس، جهان به سمت افزایش فاجعه‌بار ۳.۶ درجه سانتی‌گراد در دمای کره زمین تا سال ۲۱۰۰ پیش می‌رفت. اکنون مسئولیت اصلی توافق‌نامه پاریس این است که میزان دمای جهانی را در مقایسه با دوره پیش از انقلاب صنعتی، زیر دو درجه سانتی‌گراد و در حالت ایده‌آل زیر ۱.۵ درجه سانتی‌گراد نگه دارد.

در همین حال، اتحادیه اروپا موافقت کرده است که میزان تولید گازهای گلخانه‌ای خود را تا سال ۲۰۳۰ در مقایسه با ۱۹۹۰ حداقل ۵۵ درصد کاهش دهد. بریتانیا متعهد شده است كه میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را تا ۲۰۳۰ نسبت به ۱۹۹۰ تا ۶۸ درصد كاهش دهد. اما چندین كشور دیگر از جمله روسیه سعی دارند وضعیت کنونی را حفظ كنند.

پس از آنكه رئیس‌جمهوری ترامپ در سال ۲۰۱۷، خروج آمریکا از توافق پاریس را اعلام کرد، بسیاری از متحدان اروپایی ابراز نگرانی کردند که این اقدام، تلاش‌های انجام شده برای وادار کردن سایر کشورها به کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را تضعیف می‌کند؛ زیرا ایالات متحده پس از چین دومین عامل بزرگ انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان است.

افزون بر آن، خروج آمریکا از توافق پاریس بدین معنا بود که این کشور دیگر حاضر به پرداخت سهمیه‌اش به صندوق اقلیم سبز نخواهد شد.

خوشبختانه، رئیس‌جمهوری جو بایدن ساعاتی پس از ورود به کاخ سفید، ایالات متحده را به توافق پاریس بازگرداند.

برای اثبات مجدد اینکه ایالات متحده یک کشور پیشرو و الگویی برای سایر کشورها در پایان دادن به تغییرات آب‌و‌هوایی است، دولت بایدن باید هدف بلند پروازانه‌‌تری را برای خود تعیین کند تا انگیزه‌ای قوی برای سایر کشورها از جمله چین، ژاپن و اتحادیه اروپا در پیروی از این الگوی متعالی باشد.

بایدن علاوه بر پیوستن مجدد به توافق‌نامه پاریس در نخستین روز به دست گرفتن قدرت، اقدام به امضای فرمان دیگری کرد که همه آژانس‌ها را به بازنگری، تعلیق یا لغو اقدامات انجام شده در چهار سال گذشته که در تعارض و مغایرت با سیاست‌های آب و هوایی دولت جدید باشد وا می‌دارد.

البته روشن است که دولت بایدن، سیاست‌های جدید، جسورانه و متناسب با تغیرات اقلیمی را اتخاذ خواهد کرد، به ویژه اینکه بایدن با اشاره به این موضوع، صریحاً اظهار داشت که «اکنون زمان انجام اقدامات کوچک نیست و ما باید جسورانه عمل کنیم.»

البته دولت بایدن، فرصتی طلایی پیش‌رو دارد تا از طریق کاهش یا متوقف کردن تغییرات آب‌و‌هوایی و اتخاذ سیاست‌های پیشگام زیست محیطی، به عنوان الگویی برای بقیه کشورهای جهان، تاریخ‌ساز شود.

آری! فرزندان ما سزاوار جهانی پاک و محیطی عاری از بیماری‌های مختلف واگیردار هستند.