پنجمین دوره انتخابات شورایاریهای تهران از فردا، چهارم مرداد، در تهران آغاز میشود. شعار این انتخابات که در آن تهران نشینان نمایندگان محلههایشان را انتخاب میکنند، «تهران از کوچههایش شروع میشود» است و برای اولین بار به صورت تمام الکترونیک انجام میشود.
۱۲ هزار نامزد انتخاباتی در این دوره با هم به رقابت میپردازند و به گفته حمید طحایی (دبیر اجرایی پنجمین دوره انتخابات شورایاریها) ۲۵ درصد آنها را زنان تشکیل میدهند که رشد چشمگیری نسبت به دورههای پیشین داشته است. برای پاسخگویی به این تعداد نامزد انتخاباتی، هزار و ۷۰۰ شعبه اخذ رای با هفت هزار صندوق در ۳۵۲ محله تهران آماده هستند.
شورایاری دو دهه پیش و در جریان جنگ بین ایران و عراق راه افتاد تا در اصل، توزیع کننده اقلام در محلات باشد ولی پس از جنگ، فعالیت این شوراها بسیار کمرنگ شدند. حسین ایمانی جاجرمی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در نشست پیش از آغاز انتخابات گفت: «ساختار مدیریت شهری در ایران کهنه، ناقص و نارساست؛ نظام اداری شهرداری تهران باید ارتقا یابد و شوراهای محلات بتوانند شهردار منطقه را انتخاب کنند».
با گذشت دو دهه از حضور شورایارها هنوز این انجمن محلی نتوانسته جایگاهش را در مدیریت شهری معین کند. در نشست روایت شورایاریها از گذشته تا آینده، صلاح الدین قادری، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی گفت: «شورایاریها در واقع بازوهای اجرایی شورای شهر هستند. ۱۲ وظیفه در قانون مصوب سال ۷۵ برای شورایاری ذکر شده که خود مدیریت شهری از اجرای آن ناتوان است چه برسد به شورایاران. «شهردار محله خود بودن» بدترین واژهای بود که میتوانستیم به شورایاران نسبت دهیم چرا که موجب ایجاد انتظاراتی در شورایارها شد و برخی سوءاستفادهها را پدید آورد. شورایار باید تسهیلگر باشد و نه یک تصمیم گیرنده؛ تدوین برنامه کار شورایار نیست و وظیفه شورایار ارائه پیشنهاد برای اجرای بهتر برنامهها است».
محسن هاشمی، رییس شورای اسلامی شهر تهران در گفتگو با رسانههای ایران سعی در جذب مردم برای حضور در این انتخابات داشت و گفت: «احزاب و گروههای سیاسی به ثبت نام در این انتخابات ورود نکردند و میتوان با اطمینان گفت که یک انتخابات کاملا صنفی را در پیش داریم. به همین منظور این انتخابات از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. امیدوارم با رای مردم افراد متخصص وارد شورایاریها شوند و مشاورین تاثیرگذاری برای اعضای شورای اسلامی شهر تهران شوند».
از دیگر تمهیدات شهرداری برای افزایش مشارکت مردمی، اجازه شرکت در انتخابات با رسید تکمیل ثبت نام کارت هوشمند ملی است. رای دهندگان نیازمند کارت ملی هوشمند هستند.
محمدرضا جوادی یگانه، رئیس ستاد پنجمین دوره انتخابات شورایاریهای شهر تهران پیشتر در خصوص اهمیت شورایاریها در اداره شهر به ایرنا گفته بود: «مصوبههای شورای شهر تهران درخصوص نقش نظارتی شورایاریها بر مدیریت شهری میتواند شورایاریها را به جایگاه اصلی خود بازگرداند. فارغ از مسائل قانونی، مصوبه اخیر شورای اسلامی شهر تهران درباره شورایاریها ۲ موضوع را از هم تفکیک و در بخشی دخالت شورایاریها در امور اداری، مالی و اجرایی مدیریت شهری بویژه در سطح نواحی را ممنوع و در بخش دیگر وظایف متعدد نظارتی و مشورتی را برای شورایاریها تعیین کرده است که مدیریت شهری موظفند در تصمیمهایی که صرف جنبه محلی دارد نظر شورایاریها را اخذ کند؛ با این رویکرد عملاً شورایاری ها به جایگاه اصلی خود که ارائه مشورت به مدیریت شهری است، باز میگردند».
حس تعلق به یک محله در تهران به دلیل نجومی بودن اجاره املاک، مردم را مجبور به جابجایی کرده است و بسیاری به شهرها و محله های جدید مهاجرت کردهاند. در صورت شفاف سازی نقش شورایارها میتوان از این انجمن محلی برای رنگ بخشیدن و نظم دادن به زندگی محلی مردم استفاده کرد. در اصل ساختار مدیریت شهری شامل سه بازوی شهرداری، شورای شهر و شورایاری است اما شورایاری طی سالیان اخیر بیشتر نقش دکور را پیدا کرده است و در بهترین حالت ممکن شاید شهرداریار باشد.
به نوشته مهر، در ساختار فعلی اینگونه در نظر گرفته شده است که از میان ۱۳ نفری که بالاترین رای را کسب کنند، به ترتیب آرا، ۹ نفر اول به عنوان اعضای اصلی و ۴ نفر بعدی به عنوان اعضای علی البدل معرفی میشوند. در صورت کسب رای مساوی، انتخاب نهایی براساس مدرک تحصیلی صورت میگیرد و در صورت هم سطح بودن مدرک تحصیلی، انتخاب بر اساس قرعه کشی در حضور داوطلبین و توسط ستاد انجام میشود.
گفتنی است صلاحیت ۵۶ نفر از کاندیداها احراز نشد. این انتخابات از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعد از ظهر در جریان خواهد بود و شهرداری مجاز به تمدید آن تا ۴ ساعت خواهد بود.